7 faktów o feksofenadynie, które powinieneś znać

Feksofenadyna jest powszechną i popularną substancją stosowana przez pacjentów z problemami alergicznymi w Polsce i na świecie. Feksofenadyna jest aktywnym metabolitem terfenadyny i tak jak jej prekursor należy do II generacji leków przeciwhistaminowych. Charakteryzuje się wysoce selektywnym, antagonistycznym działaniem wobec obwodowych receptorów histaminowych H1 oraz wysokim profilem bezpieczeństwa (1,2).

Jej działanie podobnie jak innych antyhistaminików polega na odwracalnym łączeniu się z receptorami H1 i blokowaniu negatywnego działania histaminy – jednego z głównych mediatorów reakcji alergicznej. Tak jak inne leki z tej grupy wykazuje silne działanie przeciwalergiczne, a także działanie przeciwzapalne charakterystyczne dla II generacji leków antyhistaminowych (3). Feksofenadyna jest formulacją opracowaną w celu ograniczenie kłopotliwych działań niepożądanych pierwszych leków przeciwhistaminowych II generacji (2).

Oto 7 informacji, które powinieneś wiedzieć o jednym z najpopularniejszych leków przeciwalergicznych:

1.     Od 24 lat wspiera alergików w walce z uciążliwymi objawami alergii

W lipcu 1996 feksofenadyna została zatwierdzona przez FDA jako lek stosowany w chorobach alergicznych. Proces badań przedklinicznych i klinicznych leku przebiegał szybko za sprawą dobrze przebadanej i stosowanej od lat terfenadyny. Terfenadyna jest bowiem prolekiem, który po podaniu w organizmie człowieka ulega metabolizmowi właśnie do feksofenadyny (4). Od grudnia 2011 roku FDA zmieniło dostępność preparatów z feksofenadyną i obecnie można je nabyć bez recepty (OTC) (5). W Polsce feksofenadyna dostępna jest na receptę w postaci tabletek powlekanych w dawce 120 mg i 180 mg oraz jako produkt leczniczy OTC w dawce 120 mg.

2.     Jeden z najkorzystniejszych stosunków bezpieczeństwa i skuteczności

W porównaniu z innymi szeroko stosowanymi produktami leczniczymi, feksofenadyna wyróżnia się jednym z najkorzystniejszych stosunków bezpieczeństwa do skuteczności. Fakt ten wynika ze znikomych działań niepożądanych towarzyszących stosowaniu leku nawet w dawkach wielokrotnie przekraczających dawki terapeutyczne. Jednocześnie feksofenadyna na tle innych antyhistaminików odznacza się bardzo wysoką skutecznością terapeutyczną (6,7).

3.     Nie wykazuje szkodliwego działania na mięsień sercowy

Feksofenadyna całkowicie pozbawiona jest niepożądanego działania pierwszych leków z II generacji antyhistaminików, jakim było toksyczne działanie na mięsień sercowy. Kardiotoksyczne działanie w przypadku m.in. astemizolu wynikało z blokowania kanałów potasowych i utrudnionej repolaryzacji mięśnia sercowego (2). Liczne badania kliniczne prowadzone na zdrowych i chorych ochotnikach nie wykazały żadnych dowodów kardiotoksyczności. Feksofenadyna nie wykazywała działania toksycznego na mięsień sercowy nawet w dawkach wielokrotnie przekraczających rekomendowana dawkę dobową 180 mg (800 mg na dzień oraz 690 mg dwa razy dziennie) (8).

4.     Bez efektu sedacji nawet przy stosowaniu wysokich dawek feksofenadyny

II generacja leków przeciwhistaminowych nazywana jest także niesedatywnymi lekami przeciwhistaminowymi. Wynika to z faktu, że są to substancje hydrofilowe o bardzo słabej rozpuszczalności w tłuszczach. W porównaniu z I generacją leków przeciwhistaminowych bardzo słabo penetrują barierę krew mózg ośrodkowego układu nerwowego (OUN), a tym samym ich powinowactwo do receptorów H1 zlokalizowanych ośrodkowo jest znikome. Pomimo wysokiej selektywności wobec obwodowych receptorów H1 leki takie jak cetyryzyna czy loratadyna nie są w pełni pozbawione działania sedatywnego. Niekwestionowaną przewagą feksofenadyny jest jej całkowity brak wywoływania sedacji u pacjenta nawet podczas zastosowania wysokich dawek leku (6,9,10).

5.     Rekomendowana kierowcom, a nawet pilotom – nie wypływa na zdolność prowadzenia pojazdów ani samolotów

Ze względu na wysoki profil bezpieczeństwa oraz znikome działania niepożądane  ze strony OUN, feksofenadyna nie wpływa na sprawność psychomotoryczną pacjentów oraz ich zdolność do prowadzenia pojazdów (11,12). Badania feksofenadyny prowadzone na personelu lotniczym potwierdzają jej bezpieczeństwo jako leku przeciwhistaminowego stosowanego w transporcie lotniczym (13,14). Feksofenadyna została dopuszczona przez Federalną Administrację Lotnictwa USA do stosowania u pilotów i kontrolerów lotów cywilnych oraz do stosowania w lotnictwie wojskowym (15).

6.     Interakcje z jedzeniem i alkoholem – jakich produktów unikać?

W badaniach prowadzonych na zdrowych ochotnikach stosujących feksofenadynę nie wykazano, aby wysokotłuszczowy posiłek wywoływał klinicznie istotny wpływ na działanie leku. Feksofenadyna nie wykazuje także interakcji z alkoholem. Pacjenci stosujący feksofenadynę powinni natomiast ograniczyć do minimum lub zachować odstęp czasowy pomiędzy lekiem a spożywaniem soków owocowych. Wykazano, że jednoczesne stosowanie feksofenadyny i spożywanie soku grejpfrutowego, pomarańczowego czy jabłkowego istotnie klinicznie ogranicza biodostępność leku. Zjawisko to wynika z hamującego działania składników soków na wchłanianie jelitowe feksofenadyny (16). 

7.     Allegra – produkt leczniczy z feksofenadyną dostępny bez recepty

Allegra występuje w postaci tabletek powlekanych zawierających 120 mg chlorowodorku feksofenadyny i może być stosowana już od 12 roku życia. Lek wskazany jest w leczeniu objawowego sezonowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa. Allegra działa szybko i długo. Działanie leku rozpoczyna się już po godzinie i utrzymuję się przez 24h, dlatego stosowana jest tylko raz dziennie rano przed posiłkiem. To, co wyróżnia Allegrę na tle innych antyhistaminików to bardzo wysoka skuteczność w hamowaniu objawów alergicznych przy jednoczesnym całkowitym braku działania sedatywnego u pacjenta (17).

mgr farm. Bartosz Knap

Piśmiennictwo:

  1. Mason J, Reynolds R, Rao N. The systemic safety of fexofenadine HCl. Vol. 29, Clinical and Experimental Allergy, Supplement. Clin Exp Allergy; 1999. p. 163–70.
  2. Wrzyszcz M, Fal AM, Hora R. Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania feksofenadyny w chorobach alergicznych. Alerg Astma Immunol. 2001;6(4):191–3.
  3. Woźniak-Wakuluk M. Leki przeciwhistaminowe w alergicznych chorobach skóry. Forum Med Rodz. 2008;2(4):298–301.
  4. Handley DA, Magnetti A, Higgins AJ. Therapeutic advantages of third generation antihistamines [Internet]. Vol. 7, Expert Opinion on Investigational Drugs. 1998 [cited 2020 Apr 1]. p. 1045–54. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15992014
  5. Prescription to Over-the-Counter (OTC) Switch List | FDA [Internet]. [cited 2020 Apr 2]. Available from: https://www.fda.gov/about-fda/center-drug-evaluation-and-research-cder/prescription-over-counter-otc-switch-list
  6. Meltzer EO. Evaluation of the optimal oral antihistamine for patients with allergic rhinitis [Internet]. Vol. 80, Mayo Clinic Proceedings. Elsevier Ltd; 2005 [cited 2020 May 4]. p. 1170–6. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16178497
  7. Meltzer EO, Gillman SA. Efficacy of fexofenadine versus desloratadine in suppressing histamine-induced wheal and flare [Internet]. Vol. 28, Allergy and Asthma Proceedings. 2007 [cited 2020 May 4]. p. 67–73. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17390761
  8. Cataldi M, Maurer M, Taglialatela M, Church MK. Cardiac safety of second-generation H1-antihistamines when updosed in chronic spontaneous urticaria. Clin Exp Allergy. 2019 Dec 1;49(12):1615–23.
  9. Kawauchi H, Yanai K, Wang DY, Itahashi K, Okubo K. Antihistamines for allergic rhinitis treatment from the viewpoint of nonsedative properties. Vol. 20, International Journal of Molecular Sciences. MDPI AG; 2019.
  10. Bernstein DI, Schoenwetter WF, Nathan RA, Storms W, Ahlbrandt R, Mason J. Efficacy and safety of fexofenadine hydrochloride for treatment of seasonal allergic rhinitis. Ann Allergy, Asthma Immunol [Internet]. 1997 Nov [cited 2020 Mar 30];79(5):443–8. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9396979
  11. Potter PC, Schepers JM, Van Niekerk CH. The effects of fexofenadine on reaction time, decision-making, and driver behavior. Ann Allergy, Asthma Immunol [Internet]. 2003 Aug 1 [cited 2020 Apr 1];91(2):177–81. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12952112
  12. Inami A, Matsuda R, Grobosch T, Komamura H, Takeda K, Yamada Y, et al. A simulated car-driving study on the effects of acute administration of levocetirizine, fexofenadine, and diphenhydramine in healthy Japanese volunteers. Hum Psychopharmacol [Internet]. 2016 May 1 [cited 2020 Apr 1];31(3):167–77. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26999510
  13. Bower EA, Moore JL, Moss M, Selby KA, Austin M, Meeves S. The effects of single-dose fexofenadine, diphenhydramine, and placebo on cognitive performance in flight personnel. Aviat Sp Environ Med. 2003 Feb 1;74(2):145–52.
  14. Nicholson AN, Stone BM, Turner C, Mills SL. Antihistamines and aircrew: Usefulness of fexofenadine. Aviat Sp Environ Med. 2000 Jan;71(1):2–6.
  15. Guide for Aviation Medical Examiners – Decision Considerations [Internet]. [cited 2020 Mar 30]. Available from: https://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/avs/offices/aam/ame/guide/app_process/exam_tech/item35/amd/allergies/
  16. Paśko P, Rodacki T, Domagała-Rodacka R, Palimonka K, Marcinkowska M, Owczarek D. Second generation H1 – antihistamines interaction with food and alcohol—A systematic review [Internet]. Vol. 93, Biomedicine and Pharmacotherapy. Elsevier Masson SAS; 2017 [cited 2020 Apr 1]. p. 27–39. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28622592
  17. Sanofi-Aventis. Charakterystyka Produktu Leczniczego Allegra.

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

SAPL.FEX.20.05.0639

Allegra, 120 mg, tabletki powlekane. Każda tabletka zawiera 120 mg feksofenadyny chlorowodorku (Fexofenadini hydrochloridum), co odpowiada 112 mg feksofenadyny. Wskazania do stosowania: Leczenie objawowe sezonowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa. Dawkowanie i sposób podawania: Dawkowanie Dorośli i dzieci w wieku 12 lat i starsze: Zalecana dawka feksofenadyny chlorowodorku dla dorosłych i dzieci w wieku 12 lat i starszych wynosi 120 mg raz na dobę, przed posiłkiem. Feksofenadyna jest farmakologicznie czynnym metabolitem terfenadyny. Dzieci w wieku poniżej 12 lat: Nie badano skuteczności i bezpieczeństwa stosowania feksofenadyny chlorowodorku w dawce 120 mg u dzieci w wieku poniżej 12 lat. Grupy zwiększonego ryzyka: Badania przeprowadzone w grupach zwiększonego ryzyka (osoby w podeszłym wieku, osoby z zaburzeniem czynności nerek lub wątroby) wykazały, że nie jest konieczne dostosowanie dawkowania feksofenadyny chlorowodorku w tych grupach pacjentów. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Tak jak w przypadku większości nowych leków, dane dotyczące stosowania u pacjentów w podeszłym wieku oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby są ograniczone. W tych grupach pacjentów feksofenadyny chlorowodorek należy stosować ze szczególną ostrożnością. Pacjentów z chorobą układu krążenia występującą obecnie lub w wywiadzie należy ostrzec, że stosowanie leków przeciwhistaminowych może wiązać się z wystąpieniem takich działań niepożądanych, jak: tachykardia i kołatanie serca. Działania niepożądane: Działania niepożądane są wymienione poniżej według klasyfikacji układów i narządów oraz częstości występowania. Częstość występowania jest określona jako bardzo często (> 1/10), często (> 1/100 do < 1/10), niezbyt często (> 1/1000 do < 1/100), rzadko (> 1/10 000 do < 1/1000) lub bardzo rzadko (< 1/10 000), nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych. W badaniach klinicznych u dorosłych zgłaszane były następujące działania niepożądane z częstością występowania podobną do obserwowanej w grupie otrzymującej placebo: Zaburzenia układu nerwowego często (≥1/100 do <1/10): bóle głowy, senność, zawroty głowy; Zaburzenia żołądka i jelit: często (≥1/100 do <1/10): nudności; Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: niezbyt często (≥1/1 000 do <1/100): zmęczenie. U dorosłych zgłaszane były następujące działania niepożądane zebrane z obserwacji w okresie po wprowadzeniu produktu do obrotu. Częstość ich występowania jest nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych): Zaburzenia układu immunologicznego: reakcje nadwrażliwości z objawami, takimi jak: obrzęk naczynioruchowy, uczucie ucisku w klatce piersiowej, duszność, nagłe zaczerwienienie skóry i uogólnione objawy anafilaksji; Zaburzenia psychiczne: bezsenność, nerwowość, zaburzenia snu lub koszmary senne/wyraziste sny;  Zaburzenia serca: tachykardia, kołatanie serca; Zaburzenia żołądka i jelit:  biegunka; Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: wysypka, pokrzywka, świąd. Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Al. Jerozolimskie 181C, 02 – 222 Warszawa Tel.: + 48 22 49 21 301, Faks: + 48 22 49 21 309, E-mail: ndl@urpl.gov.pl Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu lub przedstawicielowi podmiotu odpowiedzialnego w Polsce. Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn: Biorąc pod uwagę profil farmakodynamiczny i zgłaszane działania niepożądane jest mało prawdopodobne, aby feksofenadyny chlorowodorek wpływał na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. W obiektywnych testach wykazano, że Allegra nie wywiera znaczącego wpływu na czynność ośrodkowego układu nerwowego. Oznacza to, że pacjenci mogą prowadzić pojazdy mechaniczne i wykonywać zadania wymagające koncentracji. Jednakże w celu identyfikacji wrażliwych osób, u których występuje nietypowa reakcja na leki, zaleca się sprawdzenie indywidualnej reakcji na produkt, zanim pacjent będzie prowadził pojazd lub wykonywał skomplikowane zadania.

OTC – produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza.
Przed zastosowaniem należy zapoznać się z pełną informacją o leku.
Podmiot odpowiedzialny: Sanofi-Aventis Deutschland GmbH, Brüningstrasse 50, D- 65926 Frankfurt nad Menem, Niemcy.
Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu wydane przez Prezesa URPLWMiPB nr: 4195.
Informacji w Polsce udziela: Sanofi-Aventis Sp. z o.o., ul. Bonifraterska 17, 00-203, Warszawa, tel. +22 280 00 00.
{ChPL 08/2016}