Alternatywne dla kalendarza współczesne metody określające okres pylenia

OKRESY PYLENIA A ZMIENNOŚĆ METEOROLOGICZNA

Stopień rozpowszechnienia uczulenia na pyłki jest obecnie niezwykle wysoki – blisko 30% populacji wykazuje tendencję do występowania alergii [1]. Roślinami o najwyższym stopniu alergizacji są drzewa (brzoza, olcha, leszczyna) i trawy [1,2].

Zachodzące na naszych oczach zmiany klimatu w znacznym stopniu przyczyniają się nie tylko do zmian ekosystemów, ale także wpływają na sezonowość pylenia [2,3]. To z kolei przekłada się na zdrowie pacjentów.

Badania przeprowadzone w ciągu 11 lat we Wrocławiu przyniosły niejako potwierdzenie dla wpływu zmian klimatycznych na długość i intensywność pylenia roślin. Uwidoczniły one dużą zmienność zarówno czasu pylenia, jak i ilości uwalnianych przez drzewa pyłków. Jak dowiedziono w badaniu – wyższe temperatury w późnych miesiącach zimowych wywoływały wcześniejszy start sezonu alergicznego [2].

Podobne wnioski płyną z badań przeprowadzonych w USA w latach 1994-2010, gdzie znacznemu podwyższeniu uległ średni poziom uwalnianych pyłków [3]. Na przestrzeni tych lat intensyfikacja ich stężenia wzrosła o blisko 42% – dla wartości szczytowej i o 46% – w kontekście rocznej sumy pyłków) [3]. Wyraźnie zatem widać, że zmiany klimatyczne znacząco wpływają na początek, czas trwania i intensywność okresów pylenia [1,2,3,4,5].

WIEDZA NT. OKRESÓW PYLENIA MA ISTOTNE ZNACZENIE DLA ALERGIKÓW

Monitorowanie okresów pylenia jest niezwykle istotne w kontekście leczenia alergii. Pozwala to osobom uczulonym planować zarówno życie codzienne, jak i właściwą farmakoterapię [1].

Opierając się jedynie na kalendarzu pylenia istnieje duże ryzyko przegapienia inicjacji pylenia określonych roślin. Dodatkowo kalendarz ten nie oferuje możliwości sprawdzenia intensywności pylenia w zależności od dnia, a także od konkretnej lokalizacji. W tym miejscu z pomocą przyjść mogą nowoczesne rozwiązania, które w czasie rzeczywistym są w stanie określić intensywność pylenia wybranego przez chorego drzewa bądź traw [1,6].

Modele oszacowujące dzienne stężenia pyłków okazują się wysoce skuteczne i miarodajne [1]. Korzystać z nich można m.in. przy użyciu mobilnych aplikacji na telefon, które wykorzystują wiarygodne symulacje poziomu i rozprzestrzeniania się pyłków [6].

Aplikacje tego typu prognozują wartości natężenia pyłków dla wskazanych przez pacjenta roślin, co w kontekście niwelowania objawów alergii wydaje się być niezwykle pomocne. Tym bardziej, jeśli zestawi się to z właściwie dobraną farmakoterapią [6].

Wśród dostępnych aplikacji tego typu wymienić można m.in. aplikację Allegra, dostępną zarówno na systemy Android, jak i IOS. Pacjent, po pobraniu aplikacji ze sklepu Google Play bądź App Store zyskuje dostęp do szczegółowych danych dotyczących:

• Prognozy pylenia w jego okolicy
• Prognozy pogody dla wybranej przez pacjenta geolokalizacji
• Porad alergicznych
• Porad nt. profilaktyki i leczenia alergii
• Opisów i ilustracji powszechnych alergenów.

Wiarygodność aplikacji opiera się o zweryfikowane i aktualizowane na bieżąco dane Ośrodka Badania Alergenów Środowiskowych.

 

JEŚLI LECZYĆ – TO SKUTECZNIE I BEZPIECZNIE

Kierując się aktualnymi danymi medycznymi – zgodnie z wytycznymi ARIA – lekami I rzutu w ramach farmakoterapii chorób alergicznych, jak ANN są leki p/histaminowe II generacji [7,8].
Zalicza się do nich kilka substancji, m.in.: loratadynę, lewocetyryzynę, desloratadynę, feksofenadynę, bilastynę [7]. Zaletami leków p/histaminowych II generacji jest ich bezpieczeństwo, niskie ryzyko interakcji, brak konieczności modyfikowania dawki u osób starszych oraz wysoka skuteczność i szybki początek działania. [7,8,9]

Na tle wymienionych wyżej substancji szczególną uwagę warto zwrócić na feksofenadynę. Korzyści jakie oferuje to m.in.:

• Brak działania sedatywnego (na tym samym poziomie co placebo) – badanie porównujące stopień przenikania feksofenadyny i cetyryzyny przez barierę krew-mózg pokazało, ze stopień wiązania tych leków z mózgowymi receptorami H₁ wynosił odpowiednio: 0,1% i 26%
• Brak wpływu na funkcje poznawcze
• W porównaniu z innymi lekami II generacji wykazuje się najwyższą skutecznością w kontekście niwelowania wywołanego histaminą pęcherza alergicznego
• Pozbawiona jest działania kardiotoksycznego i hepatotoksycznego (tylko 5% przyjętej dawki metabolizowane jest w wątrobie)
• Dłuższy okres półtrwania (w porównaniu z lewocetyryzyną i loratadyną)
• Długotrwały efekt leczniczy – do 24 godzin po przyjęciu pojedynczej dawki 120mg [9,10,11].

W kontekście braku działania sedatywnego feksofenadyna uzyskała pozytywną opinię amerykańskich ekspertów i rekomendowana jest m.in. pilotom NASA [9].

Co dodatkowo interesujące – feksofenadyna i bilastyna zaliczane są do leków niepenetrujących przez barierę krew-mózg (nieuspokajających) – zgodnie z klasyfikacją przyjętą na Consensus Group of New Generation of Antihistamines [7]. Z tych dwóch substancji jedynie feksofenadyna dostępna jest bez recepty.

Jako przykład jedynego, oryginalnego i dostępnego w kategorii OTC leku zawierającego feksofenadynę wskazać należy Allegrę. Obecna na rynku od ponad 20 lat idealnie wpasowuje się w potrzeby alergików, odznaczając się:

• Szybkim początkiem działania
• Długim czasem działania (24h)
• Brakiem efektów ubocznych, takich jak spadek koncentracji czy senność [11].

 

mgr farm. Mateusz Jabłoński

Literatura:

1. Pollen grains as allergenic environmental factors – new approach to the forecasting of the pollen concentration during the season, Dorota Myszkowska, Renata Majewska, Annals of Agricultural and Environmental Medicine 2014, Vol 21, No 4, 681-688
2. The dynamics of the Corylus, Alnus, and Betula pollen seasons in the context of climate change (SW Poland), Małgorzata Malkiewicz, Anetta Drzeniecka-Osiadacz, Justyna Krynicka, Science of the Total Environment 573 (2016), 740-750
3. Allergenic pollen season variations in the past two decades under changing climate in the United States, Yong Zhang, Leonard Bielory, Zhongyuan Mi, Ting Cai, Alan Robock, Panos Georgopoulos, Glob Chang Biol. 2015 April; 21(4): 1581-1589
4. Shifts in pollen release envelope differ between genera with non-uniform climate change, Zoe A. Panchen, Mark O. Johnston, American Journal of Botany 105(9): 1568-1576, 2018
5. The impact of weather and climate on pollen concentrations in Denver, Colorado, 2010-2018, Lara Gross, Richard Weber, Molly Wolf, James L. Crooks, ANN Allergy Asthma Immunol 123 (2019), 494-502
6. Evaluation of pollen apps forecasts: the need for quality control in an e-health service, Katharina Bastl, Uwe Berger, Maximilian Kmenta, J Med Internet Res 2017; 19(5):e152
7. Leki przeciwhistaminowe w pyłkowicy, Ziemowit Ziętkowski, Mateusz Łukaszyk, Urszula Skiepko, Anna Bodzenta-Łukaszyk, Alergia Astma Immunologia 2016, 21(1): 28-32
8. Wyzwania w leczeniu ANN, Krystyna Wąsowska-Królikowska, Alergia, 2014, 4: 32-35
9. Antihistamine effects and safety of fexofenadine: a systematic review and Meta-analysis of randomized controlled trials, Cheng-zhi Huang, Zhi-hui Jiang, Jian Wang, Yue Luo, Hua Peng, BMC Pharmacology and Toxicology, 2019, 20:72
10. Antihistamines for Allergic Rhinitis treatment from the Viewpoint of Nonsedative Properties, Hideyuki Kawauchi, Kazuhiko Yanai, De-Yun Wang, Koju Itahashi, Kimihiro Okubo, Internatiolan Journal of Molecular Sciences, 2019, 20, 213
11. Charakterystyka Produktu Leczniczego Allegra 08/2016

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

SAPL.FEX.20.03.0356

Allegra, 120 mg, tabletki powlekane. Każda tabletka zawiera 120 mg feksofenadyny chlorowodorku (Fexofenadini hydrochloridum), co odpowiada 112 mg feksofenadyny. Wskazania do stosowania: Leczenie objawowe sezonowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa. Dawkowanie i sposób podawania: Dawkowanie Dorośli i dzieci w wieku 12 lat i starsze: Zalecana dawka feksofenadyny chlorowodorku dla dorosłych i dzieci w wieku 12 lat i starszych wynosi 120 mg raz na dobę, przed posiłkiem. Feksofenadyna jest farmakologicznie czynnym metabolitem terfenadyny. Dzieci w wieku poniżej 12 lat: Nie badano skuteczności i bezpieczeństwa stosowania feksofenadyny chlorowodorku w dawce 120 mg u dzieci w wieku poniżej 12 lat. Grupy zwiększonego ryzyka: Badania przeprowadzone w grupach zwiększonego ryzyka (osoby w podeszłym wieku, osoby z zaburzeniem czynności nerek lub wątroby) wykazały, że nie jest konieczne dostosowanie dawkowania feksofenadyny chlorowodorku w tych grupach pacjentów. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Tak jak w przypadku większości nowych leków, dane dotyczące stosowania u pacjentów w podeszłym wieku oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby są ograniczone. W tych grupach pacjentów feksofenadyny chlorowodorek należy stosować ze szczególną ostrożnością. Pacjentów z chorobą układu krążenia występującą obecnie lub w wywiadzie należy ostrzec, że stosowanie leków przeciwhistaminowych może wiązać się z wystąpieniem takich działań niepożądanych, jak: tachykardia i kołatanie serca. Działania niepożądane: Działania niepożądane są wymienione poniżej według klasyfikacji układów i narządów oraz częstości występowania. Częstość występowania jest określona jako bardzo często (> 1/10), często (> 1/100 do < 1/10), niezbyt często (> 1/1000 do < 1/100), rzadko (> 1/10 000 do < 1/1000) lub bardzo rzadko (< 1/10 000), nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych. W badaniach klinicznych u dorosłych zgłaszane były następujące działania niepożądane z częstością występowania podobną do obserwowanej w grupie otrzymującej placebo: Zaburzenia układu nerwowego często (≥1/100 do <1/10): bóle głowy, senność, zawroty głowy; Zaburzenia żołądka i jelit: często (≥1/100 do <1/10): nudności; Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: niezbyt często (≥1/1 000 do <1/100): zmęczenie. U dorosłych zgłaszane były następujące działania niepożądane zebrane z obserwacji w okresie po wprowadzeniu produktu do obrotu. Częstość ich występowania jest nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych): Zaburzenia układu immunologicznego: reakcje nadwrażliwości z objawami, takimi jak: obrzęk naczynioruchowy, uczucie ucisku w klatce piersiowej, duszność, nagłe zaczerwienienie skóry i uogólnione objawy anafilaksji; Zaburzenia psychiczne: bezsenność, nerwowość, zaburzenia snu lub koszmary senne/wyraziste sny;  Zaburzenia serca: tachykardia, kołatanie serca; Zaburzenia żołądka i jelit:  biegunka; Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: wysypka, pokrzywka, świąd. Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Al. Jerozolimskie 181C, 02 – 222 Warszawa Tel.: + 48 22 49 21 301, Faks: + 48 22 49 21 309, E-mail: ndl@urpl.gov.pl Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu lub przedstawicielowi podmiotu odpowiedzialnego w Polsce. Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn: Biorąc pod uwagę profil farmakodynamiczny i zgłaszane działania niepożądane jest mało prawdopodobne, aby feksofenadyny chlorowodorek wpływał na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. W obiektywnych testach wykazano, że Allegra nie wywiera znaczącego wpływu na czynność ośrodkowego układu nerwowego. Oznacza to, że pacjenci mogą prowadzić pojazdy mechaniczne i wykonywać zadania wymagające koncentracji. Jednakże w celu identyfikacji wrażliwych osób, u których występuje nietypowa reakcja na leki, zaleca się sprawdzenie indywidualnej reakcji na produkt, zanim pacjent będzie prowadził pojazd lub wykonywał skomplikowane zadania.

OTC – produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza.

Przed zastosowaniem należy zapoznać się z pełną informacją o leku.

Podmiot odpowiedzialny: Sanofi-Aventis Deutschland GmbH, Brüningstrasse 50, D- 65926 Frankfurt nad Menem, Niemcy.

Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu wydane przez Prezesa URPLWMiPB nr: 4195.

Informacji w Polsce udziela: Sanofi-Aventis Sp. z o.o., ul. Bonifraterska 17, 00-203, Warszawa, tel. +22 280 00 00.

{ChPL 08/2016}