Miejscowa aplikacja substancji o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, tj. popularnych NLPZ-ów posiada liczne zalety versus terapia doustna i jest ona szeroko stosowana w leczeniu ostrych i przewlekłych schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego [1]. Wynika to z faktu, że przy utrzymaniu wysokiej efektywności terapia miejscowa dostarcza substancję leczniczą bezpośrednio do miejsca bólu – ograniczając ilość ewentualnych, ogólnoustrojowych działań niepożądanych [1,2]. Pytanie, jakie zatem nasuwa się na pierwszy plan brzmi – jaką substancję wybrać? Porównajmy ze sobą diklofenak i etofenamat.
DIKLOFENAK VERSUS ETOFENAMAT – CZY ŁATWO ZESTAWIĆ I PORÓWNAĆ ZE SOBĄ DWIE RÓŻNE SUBSTANCJE?
Porównanie dwóch różnych, choć podobnie działających substancji leczniczych nie jest proste. Różna budowa, jak i właściwości chemiczne i efekty terapeutyczne sprawiają, że nie wystarczy ocenić końcowego efektu klinicznego. W celu wiarygodnego i rzetelnego porównania dwóch substancji stosowane są różnorodne metody doświadczalne i matematyczne (np. w celu zbadania i porównania stopnia przenikalności substancji przez skórę) [3].
Wśród powszechnie stosowanych wskaźników, pozwalających zestawiać ze sobą różne substancje chemiczne jest m.in. wskaźnik retencji IRTAA (Index of Relative Topical Anti-inflammatory Activity) [1]. Wartość tego współczynnika pozwala zobrazować, jak duży, rezerwuar substancji czynnej jest w stanie stworzyć dany związek już po przeniknięciu przez naskórkową barierę skórną [1].
Badania z udziałem diklofenaku i etofenamatu pokazują, że ten pierwszy odznacza się znacząco wyższą wartością wskaźnika IRTAA retencji niż jego konkurent [1]. Co to oznacza? Dokładnie to, że diklofenak tworzy w miejscu bólu, przez co może wykazywać bardziej efektywne i długotrwałe działanie niż etofenamat [1]!
Innym, równie cennym i umożliwiającym interesujące porównanie dwóch substancji wskaźnikiem jest stopień przenikania i wynikająca z tego siła działania w miejscu bólu. Ilość substancji i stopień jej przenikania przez skórę decyduje o sile i efektywności terapeutycznej. Badania porównawcze pomiędzy diklofenakiem i etofenamatem pokazały, że diklofenak ma znacząco wyższy wskaźnik względnej miejscowej aktywności przeciwzapalnej [1]. Diklofenak efektywnie hamuje cyklooksygenazę COX-2 w miejscu bólu przy 245x mniejszym stężeniu niż etofenamat [1]! Co to oznacza? Pozwala to na możliwość stosowania znacznie mniejszej dawki diklofenaku celem osiągnięcia zamierzonego efektu terapeutycznego. Co więcej – możliwość aplikacji mniejszej dawki substancji redukuje także potencjalne efekty uboczne. A to, w połączeniu ze znacznie mniejszą biodostępnością ogólnoustrojową diklofenaku po podaniu miejscowym niż etofenamatu (6% vs 21%) stanowi istotną zaletę diklofenaku [1].
|
IC50 (µmol/l) diklofenaku |
0,038 |
Diklofenak odznacza się blisko 245x większą względną siłą działania wobec COX-2 niż żel z etofenamatem |
|
IC50 (µmol/l) etofenamatu |
9,3 |
Względna siła działania składników aktywnych żeli (diklofenaku i etofenamatu) [1].
WYŻSZE STĘŻENIE NIE ZAWSZE IDZIE W PARZE Z SILNIEJSZYM DZIAŁANIEM
Zgodnie z logiką im wyższe stężenie danej substancji – tym siła działania przeciwbólowego i przeciwzapalnego powinna być wyższa. Niemniej jednak nie tylko wartość stężenia ma tu decydujące znaczenie. Jak pokazują badania porównawcze dwóch żeli z diklofenakiem – ogromne znaczenie dla przenikania i retencji w skórze ma także rodzaj substancji czynnej, czyli diklofenaku [4].
Kluczowe dla procesu przenikania, zgodnie z danymi z literatury są:
- Wielkość cząsteczki
- Rozpuszczalność w wodzie
- Kwasowość
- Budowa cząsteczki (rodzaj, sól)
- Substancje dodatkowe zawarte w preparacie [4,5].
W związku z faktem, że skóra (a zwłaszcza jej warstwa rogowa) stanowi istotną barierę dla wnikania różnorodnych substancji, a zawarte w niej korneocyty, lipidy i macierz zewnątrzkomórkowa determinują stopień przenikania konkretnych substancji – rodzaj zastosowanego diklofenaku może mieć ogromne znaczenie [4,5,6].
Badania porównujące stopień przenikania przez skórę żelu z 2,32% diklofenakiem dietyloamoniowym i żelu z 5% diklofenakiem sodowym pokazały, że:
Diklofenak dietyloamoniowy przenika przez skórę w większych ilościach aniżeli diklofenak sodowy – tak było w każdym punkcie czasowym badania
Diklofenak dietyloamoniowy ma też wyższy stopień retencji w skórze, a zatem efektywniej tworzy zbiorniki (rezerwuary) substancji wewnątrz skóry [4].
Stopień przenikania diklofenaku dietyloamoniowego 2,32% i diklofenaku sodowego 5% w trakcie trwania pomiarów [4].
VOLTAREN MAX – DIKLOFENAK W FORMIE MIEJSCOWEGO ŻELU
Mając na uwadze wszystkie powyższe rekomendacje i wyniki badań warto wiedzieć, że produkt leczniczy Voltaren Max:
- Posiada wysokie (2,32%) stężenie diklofenaku w formie soli dietyloamoniowej.
- W skład żelu wchodzi m.in. alkohol oleinowy, wzmacniający stopień przenikania substancji czynnej w głąb skóry.
- Produkt leczniczy Voltaren Max może być stosowany od 14 roku życia.
Wskazaniami do stosowania są:
- pourazowe (powstałe wskutek skręceń, nadwyrężeń lub stłuczeń) stany zapalne ścięgien, więzadeł, mięśni i stawów,
- ból pleców, ograniczone stany zapalne tkanek miękkich takich, jak: zapalenie ścięgien, łokieć tenisisty, zapalenie torebki stawowej, zapalenie okołostawowe.
Osoby powyżej 18 roku życia mogą stosować lek Voltaren MAX także w przypadku łagodnej postaci choroby zwyrodnieniowej stawów.
Voltaren MAX działa przeciwbólowo do 12 godzin, należy go stosować dwa razy na dobę. Ilość żelu Voltaren MAX należy dostosować do rozmiarów miejsca zmienionego chorobowo, ilość żelu od 2 g do 4 g (wielkość odpowiadająca owocu wiśni lub rozmiarowi orzecha włoskiego) jest odpowiednia do leczenia obszaru o powierzchni 400 – 800 cm2 [7].
Literatura
- Transdermal permeation and skin retention of diclofenac and etofenamate/flufenamic acid from over-the-counter pain relief products, Monika Kopecna, Andrej Kovacik, Petr Novak, Mila Boncheva Bettex, Katerina Vavrova, Journal of Pharmaceutical Sciences (2021), 1-7
- Topical NSAIDs for chronic musculoskeletal pain in adults, Sheena Derry, Philip Conaghan, Jose Antonio P Da Silva, Philip Wiffen, R. Andrew Moore, Cochrane Database of Systematic Reviews, 2016 Apr 22;4(4):CD007400
- Transport przeznaskórkowy aktywnych składników kosmetycznych, Magdalena Malinowska, Elżbieta Sikora, Jan Ogonowski, Wiadomości chemiczne 2013, 67, 3-4
- Badanie porównawcze ex vivo przenikania przez skórę i retencji w skórze diklofenaku z żelu zawierającego 2,32% diklofenaku oraz żelu zawierającego 5% diklofenaku – podsumowanie, Prof. PharmDr. Mgr. David Vetchý, Ph.D.
- The importance of penetration enhancers choice in topical products, Jiri Sliva, Klin Farmakol Farm 2021;35(4): 126-129
- Farmakoterapia skóry. Cz.1. Budowa i fizjologia skóry, Tadeusz Wolski, Bogdan Kędzia, Post Fitoter 2019; 20(1): 61-67
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Voltaren Max
Artykuł sponsorowany