Zgaga jest najczęstszym objawem choroby refluksowej, polegającej na cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. W efekcie, kwas solny który się w niej znajduje, powoduje drażnienie błony śluzowej przełyku, co objawia się w postaci uczucia pieczenia w klatce piersiowej, za mostkiem oraz w gardle [1].
ZGAGA
Choroba refluksowa przełyku objawiająca się zgagą to jedno z najczęstszych schorzeń gastroenterologicznych występujących w społeczeństwie krajów wysoko rozwiniętych. Szacuje się, że nawet 40% osób dorosłych tej populacji, odczuwa przykre dolegliwości związane z tą chorobą przynajmniej raz w miesiącu, a 10% nawet codziennie. W związku z tym, że wpływa ona negatywnie na jakość życia pacjentów, można śmiało stwierdzić, że stanowi ona poważny problem społeczny [2,3]. Zatem nic dziwnego, że cały czas poszukiwane są innowacyjne rozwiązania, które pozwolą na szybkie, a jednocześnie skuteczne zniwelowanie jej przykrych dolegliwości, w tym zgagi.
PRZYCZYNY POWSTAWANIA ZGAGI
Zgaga jest najczęstszym objawem choroby refluksowej, która jest efektem występowania zaburzeń w funkcjonowaniu dolnego zwieracza przełyku oraz odnóg przepony. Może to być skutkiem:
- zaburzeń w czynności motorycznej przełyku;
- zaburzeń w opróżnianiu żołądka, wynikających z nadmiernego rozszerzenia żołądka oraz zbyt wysokiego ciśnienia w jamie brzusznej;
- stosowania leków negatywnie wpływających na funkcjonowanie bariery antyrefluksowej, np. antagonistów kanałów wapniowych;
- niewłaściwej diety (zawierającej duże ilości tłuszczów oraz kofeiny) [1,2,3];
Zwiększone ryzyko wystąpienia zgagi może nastąpić także u osób palących papierosy, spożywających nadmierne ilości alkoholu oraz u osób otyłych. Niska aktywność fizyczna również może predysponować do jej wystąpienia [4].
LEKI STOSOWANE W NIWELOWANIU ZGAGI
Przed wyborem odpowiednich leków łagodzących zgagę, należy zdać sobie sprawę, że jest ona objawem przewlekłym, który po okresach remisji, szybko nawraca [4]. Podjęcie się terapii mającej na celu niwelowanie przykrych dolegliwości chorobowych, jakim jest zgaga powinno zostać skorelowane z procesem zapobiegania wystąpienia potencjalnych powikłań [5]. Do substancji leczniczych, które są najczęściej w tym celu stosowane, należy zaliczyć:
- Leki zobojętniające kwas solny: zaliczymy do nich węglan wapnia oraz sole magnezu i glinu. Ich mechanizm działania polega na buforowaniu kwasu solnego znajdującego się w żołądku lub zarzucanego do przełyku. Ponadto leki te wykazują działanie hamujące wobec enzymu proteolitycznego- pepsyny [3,5]. Leki zobojętniające kwas solny mają za zadanie przede wszystkim szybkie zmniejszenie nasilenia zgagi. Nie mają one natomiast zdolności leczniczych wobec zmian zapalnych, jakie mogą jednocześnie pojawiać się w obrębie błony śluzowej przełyku. W związku z tym ich stosowanie ograniczone jest do krótkotrwałego łagodzenia pojawiającej się zgagi [3,4].
- Leki hamujące wydzielanie kwasu solnego w żołądku: możemy tu wymienić dwie głównego grupy leków:
- inhibitory pompy protonowej (IPP): ze względu na wysoką skuteczność terapeutyczną są one obecnie najczęściej stosowaną grupą leków w zapobieganiu wystąpieniu zgagi, która należy do najczęstszych objawów choroby refluksowej. Jednak ich przyjmowanie obarczone jest koniecznością stosowania się do ważnych zasad związanych z ich schematem dawkowania. Przede wszystkim należy je stosować na 45-60 minut przed zjedzeniem posiłku. Dopiero obecność pokarmu w świetle żołądka aktywuje prolek, jakim są IPP do ich formy aktywnej. Najwyższą skuteczność leczniczą IPP zachowują, gdy są przyjmowane na czczo. Co więcej, ich działanie nie wpływa na zmniejszenie nocnego wydzielania kwasu solnego [4,5]; Ponadto, w celu zmniejszenia wydzielania kwasu solnego może być konieczne ich przyjmowanie od 2 do 3 kolejnych dni [4];
- antagoniści receptorów histaminowych H2: łączą się one odwracalnie z receptorami histaminowymi znajdującymi się w ścianie komórek okładzinowych żołądka, przez co hamują wydzielanie kwasu solnego [3]. Co więcej, mają one zdolność do zmniejszania wyrzutu pepsyny oraz objętości soku żołądkowego. Ich zaletą jest szybki efekt terapeutyczny, który pojawia się już po 1 godzinie od zażycia leku i utrzymuje się aż do 12 godzin. Mimo że leki te słabiej niż IPP hamują wydzielanie kwasu solnego, to działanie to jest niezależne od spożycia posiłków. Ponadto ta grupa leków bardzo dobrze kontroluje refluks nocny [5,6]. Substancją zaliczaną do tej grupy leków, dostępną na polskim rynku, jest obecnie tylko i wyłącznie famotydyna;
Mimo że, w ostatnich latach nastąpił ogromny postęp w terapiach pozwalających na łagodzenie zgagi, to nadal wielu pacjentów nie znalazło w tym zakresie skutecznego rozwiązania. W związku z tym nadal poszukiwane są nowe leki, a także innowacyjne połączenia. Jednym z takich preparatów jest produkt leczniczy, który zawiera w swoim składzie:
- węglan wapnia i wodorotlenek magnezu, które wykazują działanie zobojętniające kwas solny;
- famotydynę, która hamuje wydzielanie kwasu solnego poprzez blokowanie receptorów H2 obecnych w ścianach komórek okładzinowych żołądka. Jej maksymalne działanie jest osiągane już po 1-3 godzin od zażycia leku. Co więcej, utrzymuje się ono nawet przez 10-12 godzin.
W związku z tym stosowanie tego leku w łagodzeniu zgagi, która jest niezwykle przykrą dolegliwością, jest dwutorowe. Z jednej strony szybkie i natychmiastowe dzięki substancjom zobojętniającym kwas solny, a z drugiej silne i długotrwałe ze względu na mechanizm działania obecnej w składzie tego produktu leczniczego famotydyny.
Famotydyna i antacydy znajdujące się w tym preparacie to innowacyjne połączenie, które znajduje zastosowanie w krótkotrwałym leczeniu objawów związanych z nadkwaśnością soku żołądkowego, w tym zgagi u osób powyżej 16. roku życia [6].
Artykuł sponsorowany stworzony we współpracy z Manti Extra
Bibliografia:
- Wiercińska M. Zgaga: co to jest zgaga, jakie są jej przyczyny. Medycyna Praktyczna. Publikacja online 23.09.2022. dostęp: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50665,zgaga
- Korzonek M, Dziergas A, Kuczyńska M. Choroba refluksowa przełyku- problem wciąż aktualny. Forum Medycyny Rodzinnej 2014; 8 (5): 201-210.
- Banks M. Choroba refluksowa przełyku: najnowsze badanie i postępowanie. Clinical Medicine 2009; 6 (9): 600-604.
- Gąsiorowska A, Janiak M, Waśko-Czopnik D, Skrzydło-Radomańska B, Drobnik J, Mastalarz- Migas A, Rydzewska G. Postępowanie u pacjentów z objawami choroby refluksowej przełyku- rekomendacje dla lekarzy rodzinnych. Lekarz POZ 2019; 3-4: 245-265.
- Dąbrowski A. Nowości w dziedzinie hamowania wydzielania kwasu solnego w żołądku. Gastroenterologia Kliniczna 2014; 6 (4): 127-133.
- CHPL Manti Extra.
