Wątroba – największy gruczoł ludzkiego ciała Wątroba to narząd będący największym gruczołem wydzielania wewnętrznego w obrębie ludzkiego organizmu. Przyjmuje się, że stanowi ona około 2% masy całego ciała [1,2]. Złożona budowa sprawia, że funkcjonalność wątroby jako narządu wewnętrznego przyjmuje niezwykle szeroki charakter. To z kolei odbija się następnie na jakości i efektywności licznych procesów, mających miejsce w wielu tkankach ludzkiego ciała. Wątroba pełni niezwykle dużo funkcji, które w głównej mierze koncentrują się wokół przemian metabolicznych najważniejszych związków w organizmie, tj. białek, tłuszczów i węglowodanów [1,2,3,4]. Biorąc pod uwagę funkcję wydzielniczą nie sposób nie wspomnieć o zdolności wątroby do produkcji i wydzielania żółci – niezbędnej do efektywnego trawienia i wchłaniania lipidów [1,3,4]. Czym jeszcze zajmuje się wątroba? Najważniejsze funkcjonalności wątroby Wątroba jako narząd metabolizujący wiele substancji i związków posiada wyjątkowe unaczynienie [4]. Jako pierwsza posiada kontakt z wchłanianymi w jelitach związkami (za sprawą dochodzącej do niej żyły wrotnej wątrobowej). Dzięki temu może skutecznie prowadzić metabolizm wielu istotnych dla organizmu cząsteczek, a także (co szczególnie istotne w kontekście zdrowia całego organizmu) – może prowadzić efektywną detoksykację ze związków szkodliwych [1,2,3]. Cząsteczki szkodliwe lub niepotrzebne dla organizmu są wydzielane z wątroby do krwi lub żółci celem ich usunięcia z organizmu – oczywiście po wcześniejszym ich rozkładzie lub sprzężeniu ze związkiem pozbawiającym je swoich właściwości (np. tauryną) [1]. Szczególnie istotną rolą wątroby w kontekście funkcjonowania całego organizmu jest metabolizm substancji białkowych [3]. Narząd ten odpowiada za syntezę 85-90% białek krążących we krwi (głównie albumin, czyli białek transportowych krwi). Dzięki produkcji białek wątroba pośrednio uczestniczy i reguluje wiele procesów zachodzących w organizmie [3]. Co więcej – odpowiada także za utylizację białek i aminokwasów oraz produktów ich rozkładu [3]. Wątroba odpowiada za liczne przemiany związków steroidowych [1]. W jej strukturach zachodzi m.in. synteza cholesterolu (ważnego składnika błon komórkowych) i kwasów żółciowych. Wystarczająca ilość żółci wyprodukowana przez wątrobę pozwala na właściwe trawienie i wchłanianie lipidów z pożywienia [3]. Wchłonięte natomiast kwasy tłuszczowe wątroba wykorzystuje jako źródło energii dla siebie lub dla innych (będących w potrzebie) tkanek [3]. Poprzez wpływ na wchłanianie tłuszczy wątroba oddziałuje także na stopień wchłaniania witamin w nich rozpuszczalnych (m.in. A i D). Jest niejako ich rezerwuarem. Wątroba (co nie zawsze jest oczywiste) odgrywa także centralną rolę w homeostazie żelaza [5]. Jego nadmiar magazynowany jest w hepatocytach. W razie wystąpienia takiej potrzeby wątroba jest w stanie uwolnić niezbędną ilość żelaza do krążenia ogólnego, aby zaspokoić potrzeby organizmu. A wiadomo powszechnie, że żelazo jest (poza byciem substratem do wytworzenia hemoglobiny) kofaktorem dla wielu enzymów na szlakach licznych przemian metabolicznych [5]. Wątroba usuwa również liczne czynniki zakaźne (bakterie, wirusy czy grzyby) dzięki obecności w swoich strukturach komórek żernych [5]. Bierze także udział w reakcjach immunologicznych organizmu, gdyż w jej obrębie umiejscowione są liczne limfocyty (T,B,NK,NKT) [2]. Wątroba a insulinooporność Ogromnym problemem zdrowotnym naszych czasów jest narastające zjawisko insulinooporności [3]. Często predysponuje ona do wystąpienia niektórych schorzeń, jak np. NAFLD (Niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby). Wątroba, jako regulator produkcji glikogenu z glukozy wspomaga regulację i utrzymanie stałego poziomu węglowodanów krążących we krwi. Niestety – w obliczu insulinooporności mechanizm ten ulega zaburzeniu. W jej wyniku zaburzona zostaje zdolność insuliny do zmniejszania produkcji glukozy przez wątrobę. Co jednak równie istotne – insulinooporność nie zaburza pobudzającego wpływu insuliny na lipogenezę w wątrobie. To sprzyja nadmiernemu wytwarzaniu cholesterolu i triglicerydów w obrębie wątroby [3,6]. Dochodzi tym samym do kumulacji triglicerydów i wolnych kwasów tłuszczowych w hepatocytach, a to sprzyja rozwojowi szeroko rozpowszechnionej w ostatnich latach choroby wątroby, czyli NAFLD [6]. Dbanie o wątrobę to dbanie o zdrowie całego organizmu Jak widać powyżej wątroba posiada wiele różnorodnych funkcji. Troska o stan tego narządu jest szczególne istotna w kontekście licznych chorób, jakie dotykać mogą wątrobę. W ostatnim czasie jedną z najczęściej występujących chorób wątroby jest NAFLD [7]. Choroba ta potrafi skuteczne upośledzić prawidłowe funkcjonowanie wątroby, a przez to licznych szlaków metabolicznych organizmu. A warto wiedzieć, że schorzenie to może nierzadko przebiegać bezobjawowo [8]! Dbając o odpowiedni stan zdrowia wątroby można skorzystać z nieinwazyjnej metody terapeutycznej, opartej na fosfolipidach (m.in. fosfatydylocholinie) [9,10]. Fosfatydylocholina to główny składnik błon komórkowych większości komórek, w tym obecnych w wątrobie hepatocytów [9,11]. Fosfolipidy stabilizują błonę komórkową hepatocytów, chroniąc je przez czynnikami szkodliwymi [9,10]. Co więcej – fosfolipidy stanowią substrat do syntezy VLDL – regulującej stan lipidów w organizmie [9]. Udowodniono, że zaburzony metabolizm fosfolipidów może wpływać na rozwój NAFLD [11]. Fosfatydylocholina powstaje głównie z choliny. Niedobór jej w organizmie prowadzi do zaburzeń w ilości fosfolipidów [9,11]. Terapia fosfatydylocholiną wysokiej jakości i o wysokiej zawartości DLPc pozwala na zwiększenie efektywności syntezy niezbędnych dla stabilności błon komórkowych hepatocytów fosfolipidów [9,10,11,12]. Ma to pozytywny wpływ nie tylko na wątrobę, ale i na cały organizm. Nie zapominajmy o tym! Literatura: Wątroba, wydzielanie żółci a ksenobiotyki, Krzysztof Romański, Życie Weterynaryjne 2009, 84(12) Liver immunology, Dimitros P.Bogdanos, Bin Gao, M.Eric Gershwin, Compr Physiol. 2013 April; 3(2): 567-598 The liver, Elijah Trefts, Maureen Gannon, David H. Wasserman, Curr Biol. 2017 November 06; 27(21):R1147-R1151 Liver, Victor M. Pineiro-Carrero, Eric O. Pineiro, Pediatrics 2004; 113: 1097-1106 The liver in regulation of iron homeostasis, Gautam Rishi, V.Nathan Subramaniam, Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol 313; G157-G165, 2017 Rola adipokin i insulinooporności w patogenezie niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby, Bartłomiej Orlik, Gabriela Handzlik, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz, Postepy Hig Med. Dosw (online), 2010; 64: 212-219 NRF-2 and nonalcoholic fatty liver disease, Arturo Solano-Urrusquieta, Jose A. Morales-Gonzales, Graciela E. Castro-Narro, Eira Cerda-Reyes, Perla D. Flores-Rangel, Raul Fierros-Oceguera, Annals of Hepatology 2020 Współczesne terapie niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby, Paulina Gulbicka, Alina Kanikowska, Martyna Marciniak, Marian Grzymisławski, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2018, tom 9, nr 4, 168-174 The critical role of phosphatidylcholine and phosphatidylethanolamine metabolism in health and disease, Jelske N.van der Veen, John P.Kennelly, Sereana Wan, Jean E.Vance, Dennis E.Vance, Rene L.Jacobs, Biochimica et Biophysica Acta 1859 (2017), 1558-1572 Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby – etiopatogeneza, epidemiologia, leczenie, Angelika Kargulewicz, Hanna Stankowiak-Kulpa, Marian Grzymisławski, Nowiny Lekarskie 2010, 79, 5, 410-418 Phospholipid remodeling in physiology and diseasem Bo Wang, Peter Tontonoz, Annu Rev Physiol. 2019 February 10;81: 165-188 Charakterystyka Produktu Leczniczego Essentiale forte 300 mg, kapsułki (ChPL 04/2021). MAT-PL-2101672-1.0-05.2021
Wszelkie prawa zastrzeżone farmacja.net sp. z o. o