Sen, czy to się komuś podoba, czy nie – stanowi blisko 1/3 życia każdego z nas. Jak niezbędny jest dla prawidłowego funkcjonowania i przeżycia świadczyć może, chociażby fakt, że szczury pozbawione snu umierają już po 2-3 tygodniach [1]. Przekładając to na czynnik ludzki – sen jest nam niezwykle potrzebny, aby cały organizm prawidłowo pracował.
ZNACZENIE SNU DLA ZDROWIA I STANU EMOCJONALNEGO
Sen jako podstawowa funkcja biologiczna służy przede wszystkim regeneracji i pozwala utrzymać organizm w dobrej kondycji, zarówno fizycznej, jak i psychicznej [2]. Każde nowo pojawiające się zaburzenie snu determinuje niekorzystne zmiany w obrębie ludzkiego organizmu
Wspominając o zaburzeniach snu, myślimy przede wszystkim o trudnościach w zasypianiu i problemach z utrzymaniem nieprzerwanego snu [3]. Efektem tego typu problemów jest zbyt krótki lub bardzo płytki sen, co w dłuższej perspektywie odbija się na zdrowiu
Głównym założeniem wzorcowego snu jest zapewnienie odpoczynku i regeneracji. Tzw. dobry sen pozytywnie wpływa na pamięć i stan emocjonalny, a także na metabolizm i układ sercowo-naczyniowy. Pozwala również efektywnie oczyścić organizm z potencjalnych toksyn [2].
Jakość snu ma ogromny wpływ na jakość życia [4].
NEGATYWNE SKUTKI NIEODPOWIEDNIEGO SNU
Zbyt krótki lub zbyt niskiej jakości (tj. płytki, przerywany) sen to niezwykle ważny czynnik ryzyka wielu niekorzystnych zmian w obrębie organizmu. Zarówno teoria, jak i praktyka pokazują, że zaburzenia snu powodują:
- spadek odpowiedzi immunologicznej poprzez zmniejszenie liczby limfocytów, ograniczenie fagocytozy, spadek ilości IL-2 i wzrost ilości cytokin prozapalnych [5,6]
- wzrost podatności organizmu na infekcje (zwłaszcza wirusowe, w tym przeziębienie) [5]
- ograniczenie funkcji poznawczych i spadek nastroju w dniu po przebudzeniu [2,7,8]
- ograniczenie zdolności do uczenia się i zapamiętywania [7,8]
- spadek kreatywności i nieumiejętność radzenia sobie z problemami dnia codziennego [8]
- wzrost senności w trakcie dnia i spadek uwagi – jednocześnie wydłuża się czas reakcji [7,8]
- wzrost ryzyka występowania chorób metabolicznych, w tym cukrzycy i nadciśnienia tętniczego, co bezpośrednio pogarsza jakość życia [2,8].
Wyraźnie widać zatem, że zadbanie o dobry sen może przynieść niewymierne korzyści dla jakości życia i stanu zdrowia, nawet niedługo po przebudzeniu.
DOBRY SEN TO DOBRY DZIEŃ
Analizując poszczególne negatywne skutki zaburzeń snu dla stanu zdrowia łatwo dojść do wniosku, że dbając o prawidłowy sen, dbamy jednocześnie o samych siebie. Niestety – problemy z zasypianiem i utrzymaniem snu to najczęstsza forma zaburzeń snu, która dotyka prawie 1/3 społeczeństwa [1,8]. Aby temu zaradzić warto, poza zadbaniem o prawidłową higienę snu wspomóc się naturalnymi substancjami o udokumentowanym działaniu. Dzięki temu można uzyskać m.in.:
1. Zwiększoną odporność na infekcje, zwłaszcza w kontekście nadchodzącego sezonu jesienno-zimowego.
Przykładem substancji o potencjale wzmacniającym układ immunologiczny jest, chociażby melatonina [9]. Ten naturalnie występujący w organizmie hormon odpowiada za regulację cyklu snu i czuwania oraz prawidłowy rytm dobowy snu [10,11]. Niestety – wraz z wiekiem, w przypadku występowania zaburzeń metabolicznych, a także w czasie ostrego bądź przewlekłego stresu jego ilość w organizmie spada [11].
Melatonina, poza wspomnianym już wpływem na sen (ułatwia zasypianie [12]):
- działa przeciwzapalnie, gdyż zmniejsza udział cytokin prozapalnych w procesie chorobowym,
- działa przeciwutleniająco (wymiata wolne rodniki, które w dużych ilościach tworzą się w trakcie infekcji),
- indukuje dojrzewanie i proliferację elementów układu odpornościowego, m.in. limfocytów T i B, granulocytów i makrofagów [9].
Efektem jej działalności w organizmie jest pobudzenie układu immunologicznego do przeciwstawiania się potencjalnym patogenom i wpływ ochronny na poszczególne narządy (m.in. płuca) [13].
2. Lepszą efektywność w trakcie codziennych czynności i większą witalność.
Aby móc cieszyć się zregenerowanym organizmem przez cały dzień, sen powinien zapewnić maksymalną regenerację organizmu. Wszelkie sytuacje stresowe i lękowe znacząco osłabiają tę możliwość. Z pomocą przyjść może Passiflora incarnata, czyli męczennica cielista.
Zastosowanie jej znacząco poprawia jakość snu, co potwierdzają również badania [3]. Mechanizm jej działania opiera się na wpływie anksjolitycznym na organizm, co przy obecnym nasileniu stresu znacząco zmniejsza lęk i pozwala efektywniej zregenerować się w trakcie snu [3]. Passiflora wydłuża m.in. fazę REM snu, co pozwala obudzić się bardziej wypoczętym [14].
3. Lepsze samopoczucie i większe zdolności poznawcze.
Dobre samopoczucie po przebudzeniu oraz wysokie zdolności poznawcze i pamięciowe zależą w dużej mierze od jakości i ciągłości snu [8]. Aby zapewnić nieprzerwany sen, warto wspomóc się pozłotką kalifornijską i melisą.
Pozłotka intensywnie promuje głęboki i nieprzerwany sen, niwelując doskwierający na co dzień stres [15,16]. Dzięki wpływowi na układ GABA pozłotka moduluje głęboki sen, a dodatkowa cecha, jaką jest możliwość interakcji z układem dopaminy, wspiera działanie przeciwlękowe [15,16].
Melisa zaś to znana od wieków roślina o interesującym potencjale przeciwstresowym [17]. Redukując łagodny i umiarkowany niepokój wspiera nieprzerwany sen, pozwalając tym samym na zwiększenie aktywności umysłowej po przebudzeniu [1]. Zmniejsza też pobudzenie, co dodatkowo ułatwia procesy zapamiętywania [18].
4. Dłuższe i zdrowsze życie.
Dobry sen jest bez wątpienia jednym z głównych czynników redukujących ryzyko rozwoju powszechnych w społeczeństwie schorzeń przewlekłych. Wystarczy powiedzieć, że zbyt krótki pośrednio przyczynia się do sporej części zgonów w wyniku: nadciśnienia, cukrzycy, chorób układu krążenia czy też wypadków [8].
Wymienione powyżej surowce roślinne i melatonina aktywnie wpływają na długość i jakość snu, ułatwiając zasypianie i stymulując nieprzerwany, głęboki i regenerujący sen. Dodatkowe właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne passiflory i melatoniny dodatkowo utrzymują organizm w dobrej kondycji zdrowotnej [3,9].
DOBRY SEN TO DOBRY DZIEŃ – NOVANOC POMOŻE
Novanoc to suplement diety na bazie 4 naturalnych składników, które działając wspólnie, zwiększają szansę na zdrowy sen. Kompleksowe działanie sprawia, że Novanoc wspiera prawidłowy rytm snu, nie powodując przy tym efektu uzależnienia. A to niezwykle ważne przy tego typu dolegliwościach.
mgr farm Mateusz Jabłoński
Literatura:
- Sen, bezsenność i jej leczenie – krótki przegląd aktualnej wiedzy ze szczególnym uwzględnieniem ziołolecznictwa, Izabela Grabska-Kobyłecka, Dariusz Nowak, Pediatr Med. Rodz 2014, 10(3), 270-277
- An official american thoracic society statement: the importance of healthy sleep – recommendations and future priorities, Sutapa Mukherjee, Sanjay R. Patel, Stefanos N. Kales, Najib T. Ayas, Kingman P. Strohl, David Gozal, Atul Malhotra, Am J Respir Crit Care Med. Vol 191, Iss 12, pp 1450-1458, 2015
- Role identification of Passiflora incarnata linnaeus: a mini review, Mijin Kim, Hee-Sook Lim, Hae-Hyeog Lee, Tae-Hee Kim, Journal of Menopausal Medicine 2017; 23: 156-159
- The relationship between quality of sleep and quality of life of patients in Medan, Indonesia, Dina Mariani, Riri Andri Muzasti, Alwi Thamrin, Macedonian Journal of Medical Sciences 2019; 7(11): 1794-1797
- Sleep habits and susceptibility to the common cold, Sheldon Cohen, Willian J. Doyle, Cuneyt M. Alper, Denise Janicki-Deverts, Ronald B. Turner, Arch Inter Med. 2009; 169(1): 62-67
- Partial night sleep deprivation reduces natural killer and cellular immune responses in humans, Michael Irwin, John Mcclintick, Carolyn Costlow, Melissa Fortner, Jack White, J. Christian Gillin, FASEN J. 10, 643-653 (1996)
- The effects of sleep extension on the athletic performance of collegiate basketball players, Cheri D. Mah, Kenneth E. Mah, Eric J. Kezirian, William C. Dement, SLEEP 2011; 34(7): 943-950
- The global problem of insufficient sleep ant its serious public health implications, Wijay Kumar Chattu, Dilshad Manzar, Soosanna Kumary, Deepa Burman, David Warren Spence, Seithikurippu R. Pandi-Perumal, Healthcare 2019, 7, 1
- COVID-19: melatonin as a potential adjuvant treatment, Rui Zhang, Xuebin Wang, Leng Ni, Xiao Di, Baitao Ma, Shuai Niu, Changwei Liu, Russel J. Reiter, Life Sciences 250(2020) 117583
- Czynniki środowiskowe wpływające na sen oraz zachowywanie higieny snu, Agata Kawalec, Krytsyna Pawlas, Probl Hig Epidemiol 2013, 94(1): 1-5
- A review of melatoni, its receptors and drugs, Mucahit Emet, Halil Ozcan, Lutfu Ozel, Muhammed Yayla, Zekai Halici, Ahmet Hacimuftuoglu, Eurasian J Med. 2016; 48: 135-141
- Over-the-counter agents for the treatment of occasional disturbed sleep or transient insomnia: a systematic review of efficacy and safety, Larry Culpepper, Mark A. Wingertzahn, Prim Care Companion CNS Disord. 2015; 17(6)
- https://www.evolutamente.it/covid-19-pneumonia-inflammasomes-the-melatonin-connection/
- Passiflora: a review update, Kamaldeep Dhawan, Sanju Dhawan, Anupam Sharma, Journal of Ethnopharmacology 94(2004), 1-23
- Modulatory effects of Eschscholzia californica alkaloids on recombinant GABAA receptors, Milan Fedurco, Jana Gregorova, Kristyna Sebrlova, Jana Kantorova, Ondrej Pes, Roland Baur, Erwin Sigel, Eva Taborska, Hindawi Publishing Corporation Biochemistry Research International, Volume 2015
- Modulation of CYPs, P-gp, and PXR by Eschscholzia californica (California Poppy) and its alkaloids, Vamshi K. Manda, Mohamed A. Ibrahim, Olivia R. Dale, Mallika Kumarihamy, Stephen J. Cutler, Ikhlas A. Khan, Larry A. Walker, Ilias Muhammad, Shabana I Khan, Planta Med. 2016; 82: 551-558
- GABA-modulating phytomedicines for anxiety: a systematic review of preclinical and clinical evidence, Karen Savage, Joseph Firth, Con Stough, Jerome Sarris, Phytotherapy Research 2018; 32: 3-18
- Pilot trial of Melissa officinalis L. leaf extract in the treatment of volunteers suffering from mild-to-moderate anxiety disorders and sleep disturbances, Julien Cases, Alvin Ibarra, Nicolas Feuillere, Marc Roller, Samir G. Sukkar, Mediterr J Nutr Metab (2011) 4:211-218
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
MAT-PL-2001209