Optymalnymi postaciami leku pod względem łatwości dawkowania dla tej grupy pacjentów są krople, syropy, roztwory i zawiesiny. Minusem ich stosowania jest jednak problem z maskowaniem nieakceptowalnego przez większość dzieci smaku [2]. W tym celu dodawane są do nich różnego rodzaju substancje słodzące, a także aromaty, esencje czy barwniki. Niestety, mogą one wywoływać reakcje nadwrażliwości, a także przyczyniać się do rozwoju próchnicy czy nawet otyłości [2,3]. Z tego właśnie względu, na rynku farmaceutycznym coraz większą popularnością cieszą się, tzw. preparaty PURE, w składzie których pojawiają się tylko niezbędne substancje pomocnicze.
Cukier w preparatach pediatrycznych
Syropy, roztwory, czy zawiesiny zawierają substancje słodzące. Są one dodawane po to, by zwiększyć prawdopodobieństwo zaakceptowania podawanego leku przez dziecko. Najczęściej stosowanym w tym celu cukrem jest sacharoza. Wszystko przez jej właściwości. Oprócz tego, że jest substancją słodzącą, to również działa konserwująco, przeciwutleniająco, a także spełnia rolę zagęszczacza. Niektóre preparaty zawierają jej bardzo duże ilości, np. syropy 60-80% całkowitej masy [4].
Długotrwałe stosowanie preparatów, zawierających w swoim składzie sacharozę, może skutkować rozwojem próchnicy u dzieci, a także nadwagą czy otyłością. Co więcej, przyjmowanie preparatów z dodatkiem sacharozy przez pacjentów ze stwierdzoną cukrzycą, może wpływać negatywnie na kontrolę glikemii [2,4].
Również inne, powszechne cukry, jak fruktoza czy laktoza, które także są stosowane jako substancje pomocnicze w postaciach leków pediatrycznych, mogą negatywnie wpływać na zdrowie dzieci. Wszystko ze względu na fakt, że często nie są one przez nie tolerowane i mogą prowadzić do wystąpienia biegunki [3].
Ze względu na powyższe, sacharoza jest coraz częściej zastępowana przez inne substancje słodzące. Na znaczeniu zyskują poliole, czyli tzw. alkohole cukrowe. Zaliczymy do nich, m.in. sorbitol, maltitol, mannitol, erytrytol czy ksylitol. Ich ogromną zaletą jest to, że nie ulegają fermentacji, a tym samym nie zwiększają prawdopodobieństwa rozwoju próchnicy u osób je stosujących. Co więcej, charakteryzują się niższą kalorycznością oraz niższym indeksem glikemicznym w porównaniu do klasycznych cukrów, jak sacharoza czy fruktoza [3,4].
Alternatywę dla sacharozy i fruktozy stanowi także aspartam. Jest to słodzik, który nie ma zdolności fermentujących, więc tak samo jak poliole nie zwiększa ryzyka rozwoju próchnicy u dzieci je przyjmujących [4]. Ta substancja słodząca jest jednak przeciwwskazana u dzieci chorujących na fenyloketonurię [2].
Barwniki w lekach pediatrycznych
Barwniki stanowią kolejną grupę substancji pomocniczych, które mogą wchodzić w skład leków, w tym tych dostępnych dla pacjentów pediatrycznych. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 stycznia 2003 roku w sprawie środków konserwujących, słodzących, barwników i przeciwutleniaczy, które mogą wchodzić w skład produktów leczniczych, może się w nich znajdować aż 30 różnych barwników. Do najczęściej występujących należą czerwień koszenilowa, tartrazyna, żółcień pomarańczowa, czy azorubina [4,5].
Wszystkie powyższe należą do barwników azowych, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie dzieci przyjmujących leki, zawierające je w swoim składzie. Mają one działanie wyzwalające wyrzut histaminy, co może skutkować pojawieniem się pokrzywki, obrzęku naczynioruchowego, a także wzmagać duszności u astmatyków [4].
Ibum Forte Pure – nowoczesny lek bez zbędnych składników
Przykładem preparatu, który w swoim składzie nie zawiera zbędnych substancji pomocniczych, mogących wpłynąć negatywnie na zdrowie dziecka, jest zawiesina doustna Ibum Forte Pure. Mimo, że jest pozbawiona cukru, to charakteryzuje ją przyjemny, akceptowalny przez dzieci, słodki smak. Wszystko przez zastosowanie maltitolu – poliolu, mającego właściwości słodzące [6]. Tak, jak inne alkohole cukrowe, maltitol nie powoduje podwyższenia stężenia glukozy we krwi, ani nie zwiększa ryzyka rozwoju próchnicy. Daje to możliwość ich stosowania nawet w ciągu nocy, gdy następuje spadek wydzielania śliny, co zmniejsza jej działanie protekcyjne wobec cukrów fermentujących [4]. Co istotne, preparat ten nie posiada w swoim składzie żadnych barwników i aromatów, dzięki czemu zminimalizowane zostaje ryzyko pojawienia się potencjalnych reakcji alergicznych.
Ibum Forte Pure zawiera w swoim składzie ibuprofen w stężeniu 200 mg/5 ml. Dzięki temu, po podaniu małej objętości leku, można uzyskać oczekiwany efekt leczniczy. Co więcej, ze względu na fakt, że jego stężenie terapeutyczne utrzymuje się nawet do 8 godzin, częstotliwość jego stosowania jest również mniejsza niż innych leków przeciwgorączkowych, np. paracetamolu. Lek ten może być stosowany już od 3. miesiąca życia [6].
Wielu rodziców, wybierając leki dla swojego dziecka, robi to w sposób świadomy. Decydują się oni na preparaty o prostym składzie, które nie zawierają zbędnych substancji pomocniczych, mogących zwiększać ryzyko rozwoju reakcji nadwrażliwości i być zagrożeniem dla zdrowia dziecka. W odpowiedzi na ich potrzeby stworzono pierwszy na rynku farmaceutycznym lek w postaci zawiesiny, pozbawiony cukru i zbędnych barwników oraz aromatów, który znajduje zastosowanie w zwalczaniu gorączki, stanów zapalnych oraz różnego rodzaju bólu. Tym preparatem jest IBUM Forte Pure, który spełnia wszystkie powyższe kryteria, a jednocześnie, ze względu na przyjemny, słodki smak, jest chętnie przyjmowany przez dzieci.
mgr farm. Maciej Birecki
Bibliografia
- Muśko M, Sznitowska M. Postacie leków pediatrycznych. Część I. Wymagania i podstawowe problemy- dawkowanie, połykanie, smak. Technologia Postaci Leku 2010; 66 (3): 215-220.
- Madanecka A, Sznitowska M. Postępy w wytwarzaniu pediatrycznych produktów leczniczych. Forum Medycyny Rodzinnej 2009; 3 (6): 494-500.
- Leki pediatryczne- jak dostosować farmaceutyki do potrzeb dzieci? Aptekarz Polski 2020; dostęp online: https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/leki-pediatryczne-jak-dostosowac-farmaceutyki-do-potrzeb-dzieci%EF%BB%BF/
- Humaid JA. Sweetener content and cariogenic potential of pediatric oral medications: A literature. International Journal Of Health Sciences 2018; 12 (3): 75-82.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 stycznia 2003 roku ws. środków konserwujących, słodzących, barwników i przeciwutleniaczy, które mogą wchodzić w skład produktów leczniczych (Dz.U. 2003 nr 19 poz. 169)
- Ulotka produktu leczniczego Ibum Forte Pure, zawiesina doustna.