Metformina – stosują ją rzesze pacjentów Metformina to obecnie jeden z najczęściej stosowanych leków przez pacjentów ze stwierdzoną cukrzycą typu 2 [2]. Związek ten stosowany jest od dziesięcioleci, niemniej jednak nadal poznajemy jego pełne właściwości i przeciwwskazania. Metformina to substancja o działaniu hipoglikemizującym [3]. Efektem jej oddziaływania na organizm jest hamowanie glukoneogenezy w obrębie wątroby, a także wzrost wychwytu glukozy w mięśniach szkieletowych [4]. Tego typu działania prowadzą do kontroli homeostazy glukozy, a dokładniej do spadku jej stężenia we krwi [2]. Metformina, poza niepodważalnymi zaletami posiadać może skutki uboczne. Okazuje się, że co najmniej 30% pacjentów stosujących ten lek zgłasza działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego [5]. Są to przede wszystkim: wzdęcia, biegunka i nudności. Najnowsze badania pokazują, że obecna w jelitach mikroflora nie pozostaje obojętna wobec stosowanej metforminy [4]. Działa to także w drugą stronę, co oznacza, że przyjmowanie metforminy nie pozostaje obojętne dla mikrobiomu jelitowego [2]. Uwidacznia się to zarówno jako działanie pozytywne, jak i negatywne. Jak zatem metformina oddziałuje na mikrobiom jelitowy? W jaki sposób metformina oddziełuje na mikrobiom? O tym, że metformina nie jest obojętna w stosunku do bakterii zasiedlających ludzkie jelita wiadomo stosunkowo niedawno. Niemniej jednak dostępne badania pokazują, że osoby leczone metforminą mają zmieniony skład mikroflory jelitowej [4]. Innymi słowy – leczenie za pomocą metforminy indukuje zmiany w ludzkim mikrobiomie [5]. Na czym one polegają? Na wstępie należy podkreślić, że metformina prowadzi do spadku ilości jednych bakterii, przyczyniając się jednocześnie do wzrostu ilości innych [4]. W odpowiedzi na stosowanie metforminy wyraźnie zmniejsza się ilość drobnoustrojów jelitowych – chociażby z rodzaju Intestinobacter czy Bacteroides [3,5]. Hamowanie wzrostu B. fragilis przez metforminę może przyczyniać się do zmiany składu kwasów żółciowych obecnych w jelicie [3]. Niezwykle ważny jest także fakt zwiększania ilości E.coli i Shigella w obrębie jelit. Znaczący wzrost ilości tych dwóch grup bakterii obserwowany jest praktycznie natychmiast po rozpoczęciu leczenia [4]! W tym miejscu warto podkreślić, że wzrostowi ilości bakterii E.coli przypisuje się ogromną rolę w rozwoju nietolerancji metforminy [6]. Należy zatem pamiętać, że: Im więcej E.coli tym silniejsze i częstsze dolegliwości żołądkowo-jelitowe po rozpoczęciu leczenia metforminą [2,6] Metformina bezsprzecznie zmniejsza różnorodność mikrobiomu jelitowego [3,5,6]. Zmiany mikroflory jelit przyczyniają się do zmian w działaniu terapeutycznym metforminy [4]! Jak zatem im przeciwdziałać? Bakterie probiotyczne wsparciem dla mikrobiomu Skoro zmiana mikrobiomu może być potencjalną przyczyną nietolerancji metforminy, to czy uzupełnianie i dbałość o różnorodność bakterii jelitowych nie powinna łagodzić tego typu zmian? Badania pokazują, że obecna w jelitach dysbioza to mniej bakterii produkujących maślan – korzystny dla funkcjonowania nabłonka jelit związek, wytwarzany przez bakterie [6,7]. Im mniej bakterii wytwarzających maślan i im więcej bakterii Gram(-) wytwarzających endotoksyny (np. E.coli) – tym większe uszkodzenia nabłonka i gorsza tolerancja glukozy [6,8]. Ciekawym badaniem okazało się doświadczenie, polegające na suplementacji probiotycznych bakterii z rodzaju Lactobacillus osobom stosującym metforminę [9]. Badania te pokazały, że bakterie Lactobacillus zwiększają ekspresję tzw. czujników składników odżywczych (np. SGLT-1). Im więcej tych czujników tym bardziej poprawna regulacja homeostazy glukozy. Biorąc pod uwagę powyższe informację oczywistym wydaje się rekomendacja pacjentom stosującym metforminę szczepów bakterii probiotycznych. Jaki probiotyk warto wybrać? Multilac – to nie tylko probiotyk Interesującym rozwiązaniem w celu uzupełnienia prawidłowej mikroflory jelit jest suplement diety Multilac. Poza obecnością aż 9 szczepów probiotycznych bakterii suplement diety ten zawiera dodatkowo prebiotyk – będący wsparciem dla optymalnego wzrostu bakterii wewnątrz jelit. Multilac to zatem synbiotyk. Synbiotyki – z punktu widzenia zachowania równowagi mikrobioty jelit – okazują się lepszym rozwiązaniem niż zwykłe probiotyki [10]. Multilac, to wieloszczepowy suplemend diety z dodatkiem prebiotyku. Dodatkowo dzięki technolii MURE bakterie w preparacie Multilac odznaczają się wysoką przeżywalnością w przewodzie pokarmowym, co ma ogromne znaczenie dla efektywnego zasiedlania jelit. Multilac to: Aż 9 szczepów bakterii Dodatek prebiotyku Technologia MURE chroniąca bakterię przed działaniem negatywnych czynników np. sokiem żołądkowym Brak konieczności przechowywania w lodówce. Multilac może być zatem dodatkowym uzupełnieniem terapii metforminą. Literatura: Mikrobiom człowieka, Magdalena Malinowska, Beata Tokarz-Deptuła, Wiesław Deptuła, Post. Mikrobiol., 2017, 56, 1, 33-42 Interaction between drugs and the gut microbiome, Rinse K. Weersma, Alexandra Zhernakova, Jingyuan Fu, J. Gut. 2020;69: 1510-1519. Gut microbiota and intestinal FXR mediate the clinical benefits of metformin, Lulu Sun, et.al., Nat Med. 2018 December; 24(12): 1919-1929 Metformin-induced changes of the gut microbiota in healthy young men: results of a non-blinded, one-armed intervention study, Thomas Bryrup, et.al., Diabetologia (2019) 62:1024-1035 Disentangling the effects of type 2 diabetes and metformin on the human gut microbiota, Kristoffer Forslund, et.al., Nature 2015 December 10; 528(7581): 262-266 Metformin and the gastrointestinal tract, Laura J. McCreight, Clifford J. Bailey, Ewan R. Pearson, Diabetologia (2016) 59:426-435 Metformin and gut microbiota: their interactions and their impact on diabetes, Natalia G. Vallianou, Theodora Stratigou, Stylianos Tsagarakis, Hormones 2019 Jun;18(2): 141-144 Effects of metformin on the gut microbiota in obesity and type 2 diabetes mellitus, Qi Zhang, Nan Hu, Diabetes, Metabolic SYndrome and Obesity: Targets and Therapy 2020:13 5003-5014 Metformin alters upper small intestinal microbiota that impact a glucose-SGLT1-sensing glucoregulatory pathway, Paige V. Bauer, et.al., Cell Metabolism 2018, 27, 101-17 Mikrobiom a choroby cywilizacyjne, Adrianna Kazimierska, Misza Kinsner, Postępy Nauko o Zdrowiu 1/2019