Sposób gojenia rany i ewentualne komplikacje zależą od jej rozległości, głębokości i czynników zewnętrznych, jak choroby układowe np. cukrzyca czy niewydolność krążenia czy zakażenie rany. Czynniki te mogą w znaczny sposób opóźniać gojenie się każdej rany. W celu prawidłowego przebiegu gojenia rany warto pamiętać o kilku zasadach, które dotyczą wszystkich ran. Krok 1. Oczyszczenie i odkażenie rany Należy pamiętać o oczyszczaniu i odkażaniu rany zarówno świeżo powstałej, ale także przy każdej zmianie opatrunku. Pozostałości w ranie krwi, brudu, resztek opatrunku czy bakterii prowadzą do takich powikłań, jak przedłużone gojenie czy zakażenie. Do oczyszczenia i odkażenia warto użyć produktów, które zawierają surfaktant, składnik wspomagający oczyszczenie i jednocześnie skuteczną i bezpieczną substancję przeciwdrobnoustrojową o potwierdzonej i szybkiej skuteczności. Rekomendowaną substancją jest oktenidyna zawarta w preparatach marki octenisept® Ponadto nie należy stosować na powierzchnię rany preparatów zawierających w swoim składzie jodynę lub alkohol, z uwagi na ich działanie drażniące i wysuszające. Warto zapoznać się z ulotką i sprawdzić czy preparat, który mamy zastosować do odkażenia, wykazuje działanie bakterio- i grzybobójcze, i w jakim czasie. Krok 2. Zastosowanie produktu z substancją antybakteryjną w żelu W celu przyspieszenia gojenia i ochrony przed zakażeniem nakładamy na ranę produkt w żelu z zawartością substancji antybakteryjnej. Dlaczego warto po oczyszczeniu i odkażeniu rany zastosować dodatkowo produkt na bazie żelu? Takie postępowanie ważne jest wtedy, gdy rana nie zamknie się przez rychłozrost, co może doprowadzić do nadkażenia rany i powstania blizny. Zastosowanie produktu w żelu z dodatkiem oktenidyny, np. octenisept® żel przyspiesza znacznie gojenie i chroni przed zakażeniem, jak wykazały badania, ponadto produkty w postaci żelu zmniejszają ból, świąd i chronią przed przywarciem opatrunku do rany. W ranach z wysiękiem dodatkowo oczyszczają i stwarzają odpowiednie środowisko do gojenia się. Przedstawione zasady są zawarte we wszystkich wytycznych krajowych i europejskich dotyczących postępowania z raną przez dedykowane towarzystwa i stowarzyszenia leczenia ran. Krok 3. Dobór opatrunku Opatrunek powinien spełniać funkcję ochronną i w ranach z wysiękiem posiadać właściwości pochłaniania wysięku. W pierwszych dniach należy zastosować opatrunek chłonny – jak np. Cosmopor, z większym wysiękiem np. Aqacel foam lite. W ranach oparzeniowych warto zastosować opatrunek siatkowy, np. Urgotull. W ranach bez wysięku, w celu ochrony rany, stosujemy opatrunki hydrokoloidowe – np. Granuflex. Można również zastosować opatrunki z zawartością srebra. Na koniec możemy dodatkowo zabezpieczyć założony opatrunek bandażem lub przy użyciu specjalnie dopasowanych opasek, np. Peha-haft. Procedurę 3 kroków należy przeprowadzić przy pielęgnacji rany w wyniku otarcia, skaleczenia, oparzenia czy rany pooperacyjnej i ran trudno gojących się, jak owrzodzenia, odleżyny. Opatrunki z zawartością srebra możemy łączyć z produktami zawierającymi oktenidynę, natomiast nie należy ich stosować z produktami zawierającymi związki jodu. Ważne! W przypadku ran, które wykazują takie symptomy, jak zaczerwienienie, bolesność, wysięk, ciepłota, brzydki zapach, pamiętajmy, że: należy użyć leku odkażającego, żelu z substancją antybakteryjną i opatrunku, najlepiej z zawartością srebra. W razie potrzeby skierować pacjenta do pielęgniarki/lekarza – najlepiej zajmującego się leczeniem ran. Podsumowując – w opiece nad raną warto w swoich wyborach kierować się skutecznością substancji antybakteryjnej i jej profilem bezpieczeństwa. Profil bezpieczeństwa dla rany wyrażony jest w wartości indeksu biozgodności. Im większa wartość powyżej 1, tym większe bezpieczeństwo dla procesów gojenia w ranie. Z wielu badań i publikacji w czasopismach naukowych wynika, iż oktenidyna wykazuje wysoką skuteczność wobec bakterii, grzybów i wirusów w czasie do 1 min. Ponadto jej indeks biozgodności wynosi od 1,7- 2,4 i nie posiada ograniczeń związanych z wiekiem. Warto sprawdzać czy dany produkt zawiera skuteczną i bezpieczną substancję antybakteryjną oraz jakie ma wskazania i przeciwwskazania. Przykładem mogą być preparaty zawierające związki srebra w sprayu, które możemy bezpiecznie stosować od 7. roku życia czy preparaty na bazie jodu, które mają przeciwwskazania u chorych na tarczycę i nie mogą być stosowane z opatrunkami zawierającymi srebro. Ponadto bardzo często reklamowane są produkty do ran, które nie posiadają dodatku substancji antybakteryjnej. Zawartość substancji antybakteryjnej w wysokim profilu bezpieczeństwa jest ważna ze względu na profilaktykę ochrony przed zakażeniem, a także w sytuacji, gdy pojawiają się oznaki infekcji w ranie. Zatem produkty stosowane w ranach powinny leczyć, goić i koić ranę oraz skórę wokół rany. Cechy rekomendowanych produktów to: potwierdzona skuteczność wobec bakterii, grzybów i wirusów do 1 min, gotowe do użycia, bezbarwne, bezbolesne, kompatybilność z opatrunkami zawierającymi srebro, dostępność w postaci płynu (spray) i żelu. Warto pamiętać także o profilaktyce, pielęgnacji i ochronie skóry, zarówno wokół rany, jak także w przypadku zaczerwienienia, podrażnienia, odparzenia, stosując krem o właściwościach regenerujących, nawilżających także z zawartością substancji antybakteryjnej. Autor tekstu: mgr farm. Marzena Korbecka-Paczkowska
Wszelkie prawa zastrzeżone farmacja.net sp. z o. o