Wpływ grypy na cukrzyków i pacjentów kardiologicznych
Badania wykazały, że w czasie epidemii grypy odsetek zgonów wśród osób cierpiących na cukrzycę może wzrosnąć od 5 do aż 15%. Diabetycy są 6-krotnie bardziej narażeni na konieczność hospitalizacji w związku z zachorowaniem na grypę. W przypadku cukrzyków w wieku 25-64 lat prawdopodobieństwo zgonu z powodu grypy jest 3,7 razy wyższe niż u osób bez cukrzycy. Infekcja grypowa wpływa też na powstanie incydentów sercowych. Przyczyniają się do tego: tachykardia, dysfunkcja śródbłonka, zwiększona krzepliwość i lepkość krwi, która obciąża serce i zwiększa tempo jego pracy, upośledzenie czynności płuc, co powoduje zmniejszenie poziomu tlenu dostarczanego sercu oraz trombogeneza, zwiększająca ryzyko oderwania blaszki miażdżycowej.
Rozmowy afirmacyjne – przykładowe pytania
Parafrazy są skutecznym narzędziem, skłaniającym pacjenta do przemyślenia swoich działań. Oto sparafrazowane wypowiedzi, które można zastosować w rozmowie z osobami, podającymi określone argumenty.
Przykłady parafraz, które można wykorzystać w trakcie rozmowy z pacjentami:
Argument pacjenta: „Zaszczepiłem się przeciwko grypie, a i tak zachorowałem!”
Przykładowe odpowiedzi farmaceuty:
„Zaszczepił się Pan, aby ochronić się przed grypą i mimo to wystąpiły u Pana objawy grypopodobne?” – rozwinięcie argumentacji
„Zaszczepił się Pan i zachorował Pan na chorobę przypominającą grypę, ale bez powikłań?” – zaostrzenie argumentacji
„Uważa Pan, że szczepienie przeciwko grypie ma chronić Pana przed wszystkimi wirusami i bakteriami, które mogą wywołać infekcję dróg oddechowych?” – interpretacja wprost
Argument pacjenta: „Jeżeli muszę się szczepić przeciwko grypie co roku, to ta szczepionka nie może być zbyt skuteczna.”
Przykładowe odpowiedzi farmaceuty:
„Myśli Pan, że im skuteczniejsza szczepionka, tym dłuższy ma okres działania?” – rozwinięcie argumentacji
„Wirus grypy ciągle się zmienia, tak więc potrzebujemy nowych szczepionek, które będą mogły nas chronić przed grypą powodowaną przez nowe, aktualnie występujące wirusy. Nie potrafimy przewidywać przyszłości i nie jesteśmy stanie opracować jednej szczepionki przeciwko grypie, która chroniłaby nas przed tymi szczepami wirusa, które mogą rozwinąć się w dalekiej przyszłości.” – zaostrzenie argumentacji
„Pana zdaniem najskuteczniej szefa szczepionki to takie, które wymagają przyjęcia dawki przypominającej raz na 10 lat, takie jak szczepionka przeciwko tężcowi?” – interpretacja
W tym miejscu warto przypomnieć pacjentowi, że szczepionka przypominająca pomaga układowi odpornościowemu utrzymać odporność przeciwko konkretnej chorobie. Zalecane jest wyjaśnienie, że wirus grypy mutuje każdego roku, przez co szczepionka przypominająca nie miałaby sensu.
Po parafrazie zadajmy 2-3 pytania, np.:
„Jak zamierza Pan chronić się w tym roku przed płucnymi powikłaniami grypy?”
„Kiedy przyjął Pan szczepionkę przeciwko grypie, czego Pan oczekiwał w związku z tym?”
„Jak można powstrzymać proces zmieniania się wirusa?”
„Na czym polega problem z przyjmowaniem raz do roku jednej szczepionki, która zapewni Panu ochronę przez cały sezon?”
Jak poprowadzić rozmowę z pacjentem – krok po kroku
Tutaj zostaną przedstawione wzorcowe dialogi farmaceuty z diabetykiem i zawałowcem.
Dialog z osobą z cukrzycą
Farmaceuta: Czy szczepił się Pan przeciw grypie w tym roku? Ta szczepionka jest zalecana osobom chorym na cukrzycę i może zapewnić ochronę przed powikłaniami.
Pacjent: Nie i raczej nie widzę takiej potrzeby. Raz się zaszczepiłem przeciwko grypie, a i tak na nią zachorowałem!
Farmaceuta: No tak, zaszczepił się Pan przeciwko grypie i mimo to zachorował. Ale może to nie była grypa, tylko choroba grypopodobna?
Pacjent: A czy to nie jest to samo co grypa?
Farmaceuta: Nie, jest to inna choroba, chociaż często mylona z grypą. Jakie obawy wystąpiły u Pana?
Pacjent: Czułem się bardziej zmęczony, miałem zatkany nos i lekki kaszel, czułem się tak, jakbym miał gorączkę.
Farmaceuta: Objawy, które Pan opisuje, nie były tak nasilone, jak to ma miejsce w przypadku grypy. Wygląda na to, że nie miał Pan grypy, lecz prawdopodobnie infekcję grypopodobną. W przypadku grypy objawy są zazwyczaj bardzo silne i wiele osób czuje się tak źle, że nie jest w stanie wstać z łóżka przez kilka dni. Czy może Pan sobie pozwolić na opuszczenie ważnego wydarzenia, w razie gdyby musiał Pan spędzić kilka ładnych dni w łóżku z powodu grypy?
Pacjent: Pewnie, że nie.
Farmaceuta: Skoro tak, to czy zdecyduje się Pan na działania, by uniknąć komplikacji związanych z zachorowaniem na grypę? To jest realne ryzyko, zwłaszcza, że jest Pan chory na cukrzycę?
Pacjent: Dobrze, myślę, że tak.
Dialog z osobą po zawale
Farmaceuta: Czy szczepił się Pan przeciw grypie w tym roku? Szczepienie zalecamy osobom, u których wystąpiły choroby sercowo-naczyniowe.
Pacjent: Ale szczepionkę przeciwko grypie trzeba przyjmować co rok, więc nie może ona być zbyt skuteczna.
Farmaceuta: Uważa Pan zatem, że czas trwania ochrony jest najważniejszą cecha skutecznych szczepionek. Poniekąd ma Pan rację, bo w przypadku wielu szczepionek tak jest. Jednak szczepionka przeciwko grypie różni się od innych, ponieważ wirus grypy często mutuje. Skoro wirus grypy nieustannie się zmienia, konieczne jest ciągłe opracowywanie nowych szczepionek, aby były one skuteczne. Nie da się przewidzieć, jakie szczepy wirusa będą aktywne za kilka lat.
Pacjent: Ojej, nie wiedziałem, że wirus grypy nie jest taki sam każdego roku!
Farmaceuta: Wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy, ale ten wirus zmienia się. Żeby nadążyć za tymi zmianami, trzeba na bieżąco udoskonalać szczepionkę i dlatego właśnie konieczne jest przyjmowanie szczepionki co roku.
Pacjent: Nie wiedziałem o tym.
Farmaceuta: Jest tak w przypadku wielu wirusów: zmieniają się nieustannie. Szczepionka przeciwko grypie jest udoskonalana na bieżąco i dlatego może zapewnić ochronę przed aktualnie występującymi szczepami wirusa. Szczepionkę przeciwko grypie zaleca się szczególnie osobom cierpiącym na choroby sercowo- naczyniowe: długookresowe badania wykazały, że istnieje powiązanie między grypą a udarem lub chorobami serca. Jakie ryzyko jest Pan gotowy podjąć?
Pacjent: Żadne, jeżeli można je wyeliminować. Czy mogę się u Państwa zaszczepić?
Więcej informacji znajdziesz na stronie: https://mgr.farm/szczepienia-przeciw-grypie-wspieramy-zmiany/
Źródło:
Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy, Jak skutecznie rekomendować szczepienia przeciw grypie pacjentom z grup ryzyka? Poradnik dla lekarzy i personelu medycznego (wyd. II), Instytut Oświaty Zdrowotnej Fundacja Haliny Osińskiej, Warszawa 2014.