Jak zadbać o prawidłową gospodarkę lipidową?- case study

Kilka słów o hipercholesterolemii

Hipercholesterolemia, czyli podwyższone stężenie cholesterolu w osoczu, jest obecnie jedną z najczęstszych przyczyn występowania incydentów sercowo – naczyniowych. Szacuje się, iż zbyt wysokie stężenie frakcji LDL występuje w Polsce nawet u 61% osób dorosłych, w tym jedynie ok. 8% z tej grupy jest skutecznie leczonych, natomiast u pozostałych hipercholesterolemia pozostaje nierozpoznana. Obecnie, według wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego zaleca się, aby prawidłowy poziom cholesterolu frakcji LDL u osób zdrowych wynosił LDL <115mg/dl. [1]

Dlaczego leczymy hipercholesterolemię?

Ponieważ hipercholesterolemia sama w sobie nie jest schorzeniem, a stanem nieprawidłowym, który przez długi czas może nie powodować żadnych objawów, należy pamiętać o regularnej kontroli poziomu cholesterolu (dotyczy to zwłaszcza kobiet powyżej 50 r. ż. i mężczyzn powyżej 40 r. ż.). Należy również zwrócić uwagę na kwestie nieleczonej hipercholesterolemii. Jest ona jednym z czynników ryzyka sercowo – naczyniowego i może prowadzić do chorób takich jak: choroba niedokrwienna serca (w tym zawał serca), udar mózgu czy choroba tętnic obwodowych.  [1][2]

Historia statyn w pigułce

W świetle aktualnych wytycznych farmakoterapia hipercholesterolemii opiera się głównie na preparatach z grupy statyn. Warto pamiętać, że jedną z pierwszych naturalnych statyn była mewinolina, wyizolowana 1978 r. z fermentującego grzyba Aspergillus Terreus. W tym samym roku odkryto kolejną fitostatynę – monakolinę K –  pochodzącą z procesu fermentacji grzyba Monascus ruber na ziarnach czerwonego ryżu. W niedługim czasie badania wykazały, iż mewinolina i monakolina K to ta sama substancja chemiczna, której nadano wspólną nazwę lowastatyna i którą wprowadzono do obrotu farmaceutycznego pod nazwą Mevacor. Warto więc zaznaczyć, iż monakolina K charakteryzuje się takim samym mechanizmem działania, jak statyny syntetyczne. [3] [4]

Przypadek pani Wiesławy

Wyobraź sobie, że podczas jednego z Twoich dyżurów w aptece, podchodzi do okienka Twoja stała pacjentka, pani Wiesława, która niedawno skończyła 65 lat. Pani Wiesława twierdzi, iż jakiś czas temu w badaniach krwi wyszedł jej podwyższony cholesterol LDL. Wynik nie był bardzo zawyżony, jednak lekarz rodzinny przepisał jej lek z grupy statyn w najmniejszej dostępnej dawce. Pani Wiesława twierdzi, iż stosowała lek przez 3 miesiące, jednak zauważyła, że zaczęły jej dokuczać bóle brzucha oraz wyraźne osłabienie mięśni. Objawy skonsultowała z lekarzem, który zalecił jej odstawienie leku i wykupienie w aptece preparatu zawierającego statynę naturalną. Ponadto, podczas rozmowy pani Wiesława wspomina o swoim synu lat 40, który prowadzi siedzący tryb życia, ma nadwagę i ostatnio przebyte badanie krwi wykazało poziom cholesterolu na granicy normy. Pani Wiesława prosi o polecenie dobrego preparatu dla niej i ewentualnie dla syna.

Znając już przypadek pani Wiesławy, można zasugerować, aby w pierwszej kolejności spróbowała wdrożyć prawidłową dietę oraz dokonała zmian w stylu życia. Dodatkowo można zaproponować jej suplement diety LipiForma Plus. Jest to preparat złożony, zawierający jako główne składniki monakolinę K, wyciąg z czosnku oraz polikosanol z trzciny cukrowej. Jako składniki uzupełniające  w preparacie są obecne również: wyciąg z nasion soi, koenzym Q10, witaminy z grupy B (B6, B12, kwas foliowy) oraz chrom. [5]

Monakolina K zawarta w suplemencie LipiForma Plus posiada udowodnione działanie hipolipemizujące. Według danych literaturowych, regularne stosowanie wyciągu z czerwonego ryżu w dziennej dawce 3 mg, prowadzi do redukcji poziomu LDL nawet o 14,8 %, co jest efektem porównywalnym z działaniem statyn syntetycznych. W jednym z badań klinicznych wykazano, iż sfermentowany czerwony ryż, stosowany od 2 do 24 miesięcy obniża LDL o 39 mg/dl w porównaniu z placebo. Dodatkowo udowodniono również korzystny wpływ monakoliny K na poziom cholesterolu całkowitego i triglicerydów (odnotowano redukcję stężeń) oraz frakcji HDL (odnotowano wzrost stężenia). Jednocześnie, co jest dla pani Wiesławy ważną informacją, monakolina K wykazuje bardzo wysoki profil bezpieczeństwa, więc jest zalecana osobom, które nie tolerują statyn, np. ze względu na bóle mięśniowe. Należy również zwrócić uwagę, aby w pierwszej kolejności odstawić syntetyczną statynę, a następnie zacząć przyjmować suplement LipiForma Plus. Dzięki temu zmniejszy się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, które mogą pojawić się podczas łączenia statyny syntetycznej z naturalną.

Istotną informacją dla Pani Wiesławy jest również fakt, iż suplement diety LipiForma Plus może stosować także jej syn. Udowodniono bowiem, że monakolina K może być suplementowana również przez osoby o niskim ryzyku sercowo naczyniowym, u których nie zaleca się jeszcze stosowania statyn syntetycznych. [4][6][7][8][9]

Kolejnym ważnym składnikiem, zawartym w preparacie jest wyciąg z czosnku, zawierający allicynę, będącą inhibitorem wątrobowej syntezy cholesterolu. Dane naukowe podają, iż regularne stosowanie allicyny pomaga obniżyć frakcję LDL o 5-10 %. Dodatkowo, analiza wielu badań klinicznych wykazała, iż w przypadku osób z umiarkowaną hipercholesterolemią (cholesterol całkowity < 200 mg/dl), codzienne stosowanie wyciągu z czosnku  przez okres 2 miesięcy pozwala obniżyć LDL o 9 mg/dl. [4][10]

Następnym istotnym składnikiem preparatu LipiForma Plus jest polikosanol, występujący w dawce 10,1 mg na kapsułkę. Jest to związek pozyskiwany z trzciny cukrowej, który zwiększa wychwyt cholesterolu przez wątrobę z komórek osocza. Badania wykazują, iż codzienne stosowanie polikosanolu w dawce 10-20 mg może przyczynić się do redukcji frakcji LDL-c nawet o 26%. Ponadto wykazano korzystny wpływ polikosanolu na cholesterol całkowity (redukcja o 17%) oraz frakcję HDL (wzrost o 15-28%). [4] [5] [11]

Pozostałymi składnikami preparatu są substancje, które uzupełniają działanie głównych składników suplementu oraz wspomagają dietę niskocholesterolową. Są to m.in. fitosterole pochodzące z nasion soi, uznawane obecnie za tzw. żywność funkcjonalną, przyczyniającą się do obniżenia wchłaniania cholesterolu w jelicie cienkim. [4][12] Oprócz steroli roślinnych w skład preparatu wchodzą też witaminy B6, B12 oraz B9 (kwas foliowy). Wspomagają one utrzymanie odpowiedniego metabolizmu homocysteiny – związku, który zwiększa ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych. [5] LipiForma Plus zawiera również chrom, który poza dobroczynnym działaniem na poziom glukozy we krwi, przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu makroskładników odżywczych. [5] Z kolei obecny w preparacie koenzym Q10 korzystnie wpływa na mięsień sercowy, poprawiając jego funkcjonowanie, jak i przyczynia się do zmniejszenia ryzyka uszkodzenia mięśni u osób, leczonych długotrwale statynami. [4]

Reasumując, warto rekomendować suplement diety LipiForma Plus, ponieważ zawiera on szeroką gamę substancji o działaniu hipolipemizującym i wspomagającym prawidłową dietę. Preparat ten można polecać osobom, które jeszcze nie klasyfikują się do leczenia statynami, jak i tym, którzy statyn nie tolerują ze względu na działania niepożądane lub odmawiają ich stosowania.

Źródła:

  1. K. Arent – Piotrowska: Hipercholesterolemia – zmora dzisiejszych czasów. Co zrobić, by zapobiec jej konsekwencjom w świetle aktualnych zaleceń kardiologicznych, Problemy Higieny i Epidemiologii 2018, 99(2): 108-113;
  2. https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/88295,hipercholesterolemia
  3. B. Wożakowska – Kapłon, P. Salwa: Monakolina — pomost między prozdrowotną modyfikacją diety a farmakoterapią hipercholesterolemii, Folia Cardiologica 2016 tom 11, nr 4, strony 318–326;
  4. A. Mamcarz, M. Janiszewski, M. Stolarczyk: Nutraceutyki w zaburzeniach lipidowych. Bezpieczna i naturalna suplementacja. Na podstawie wybranych fragmentów webinarów z dnia 15.11.2022 i 29.11.2022;
  5. .https://aurovitas.pl/PRODUKTY/SUPLEMENTY/LIPIFORMA_PLUS/opis.pdf
  6. T. Heinz, J. P. Schuchardt i inni: Low daily dose of 3 mg monacolin K from RYR reduces the concentration of LDL-C in a randomized, placebo-controlled intervention. Nutrison research 36 2016, str. 1162 – 1170;
  7. M. Malec: Monakolina K – naturalna statyna, Leki naturalne 2019 tom 75, nr 7, strony 365-368;
  8. A. Kowalczys, M. Gruchała: Zastosowanie monakoliny K i bergamoty w leczeniu dyslipidemii, Świat medycyny i farmacji, 6 (261) 2023;
  9. Gerards M.C., Terlou R.J., Yu H., Koks C.H.W., Gerdes V.E.A.: Traditional Chinese lipid-lowering agent red yeast rice results in significant LDL reduction but safety is uncertain – a systematic review and meta-analysis. Atherosclerosis 2015, 240(2): 415–423;
  10. A. F. G. Cicero, A. Colletti, G. Bajraktari i inni: Lipid lowering nutraceuticals in clinical practice: position paper from an International Lipid Expert Panel, Archives of Medical Science 2017, str. 977;
  11. G.B. Lockwood: Trease and Evans’ Pharmacognosy (Sixteenth Edition), The plant neutraceuticals 2009, strony 459-470;
  12. https://pulsmedycyny.pl/zywnosc-funkcjonalna-wzbogacona-o-sterole-i-stanole-roslinne-obniza-stezenie-cholesterolu-976062