Duże zainteresowanie tym związkiem przez badaczy na całym świecie sprawiło, że rozpoczęto skrupulatne badania, mające na celu określenie innych jego właściwości. Stwierdzono, że witamina C jest m.in. niezbędna w funkcjonowaniu wielu enzymów oraz bierze udział w syntezie kolagenu, L-karnityny czy katecholamin. Ponadto, z powodu właściwości przeciwutleniających, działa protekcyjnie wobec DNA, lipidów i białek. Co więcej, wpływa pozytywnie na stan skóry, chrząstki stawowej czy naczyń krwionośnych. Jest również konieczna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego oraz odpornościowego [2,3]. Jakie tajemnice kryje jeszcze przed nami witamina C? Przekonaj się, czy wiesz wszystko na jej temat!
1. Witamina C nie jest syntetyzowana przez człowieka
Kwas askorbinowy jest samodzielnie syntetyzowany przez większość zwierząt z glukozy. Jednak naczelne, w tym człowiek, utracili zdolność jego wytwarzania w szlaku kwasu uronowego. Jest to spowodowane tym, że w naszym organizmie brak jest enzymu oksydazy L-gulonolaktonowej, która utlenia L-gulonolakton do kwasu askorbinowego. Podobnie jak naczelne, kwasu askorbinowego nie są zdolne syntetyzować również świnki morskie oraz niektóre gatunki nietoperzy. W związku z tą przypadłością człowiek musi dostarczać do organizmu witaminę wraz z pożywieniem, bądź zawierającymi ją preparatami [1,3].
2. Tylko kwas L(+) -askorbinowy jest czynny farmakologicznie
Kwas askorbinowy występuje w postaci dwóch izomerów:
- kwasu L(+) -askorbinowego,
- kwasu D(-) -askorbinowego.
Z nich, tylko pierwsza forma jest czynna farmakologicznie i tylko ona nazywana jest powszechnie witaminą C. Niestety, nieznajomość zasad stereoizomerii wpłynęła na błędne postrzeganie witaminy C jako lewoskrętnej formy kwasu askorbinowego. Z tego powodu, powszechne jest przypisywanie tylko i wyłącznie tej formie właściwości prozdrowotnych. W rzeczywistości jednak kwas L-askorbinowy skręca płaszczyznę światła spolaryzowanego w prawo. Stąd przeświadczenie o lewoskrętności witaminy C jest błędem [4,5].
3. Witamina C wzmacnia odpowiedź układu immunologicznego
Witamina C wpływa korzystnie zarówno na wrodzoną jak i nabytą odporność organizmu. Wykazano, że ma ona zdolność do zwiększania aktywności makrofagów oraz granulocytów, a także liczebności limfocytów T [5]. Ponadto potwierdzono, że witamina C ma wpływ na zmniejszenie wytwarzania cytokin prozapalnych, takich jak czynnik martwicy nowotworów TNF-α, interleukiny-6, czy interferonu- γ [6].
Dzięki tym właściwościom regularne suplementowanie witaminy C wpływa na skrócenie czasu trwania objawów przeziębienia (m.in. kataru i kaszlu), a także zmniejszenie ich nasilenia. Co więcej, stosowanie kwasu askorbinowego u osób narażonych na jego niedobory (bardzo aktywnych fizycznie czy narażonych na stres), znacząco wpływa na zmniejszenie ryzyka rozwoju infekcji górnych dróg oddechowych [1,5].
4. W trakcie infekcji zaleca się przyjmowanie zwiększonych ilości witaminy C
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C u dorosłego człowieka wynosi 1 mg/kg m.c., a u dzieci 2 mg/kg m.c. Wartości te rosną w przypadku zwiększonej aktywności fizycznej, ekspozycji na stres, czy występowaniu chorób przewlekłych (np. cukrzycy, nadciśnienia tętniczego). Większe ilości witaminy C do organizmu muszą również dostarczać kobiety spodziewające się dziecka, a także karmiące piersią. Wzrost jej podaży powinien również nastąpić u osób palących papierosy oraz spożywających duże ilości alkoholu [5].
Duże ilości witaminy C magazynowane są w leukocytach. Niestety, w trakcie infekcji jej zapasy z tych komórek są szybko zużywane. W związku, z czym w okresie narażenia na większe ryzyko rozwoju przeziębienia (jesień-zima), również zaleca się zwiększyć dawkę witaminy C dostarczanej do organizmu [7].
5. Naturalna i syntetyczna witamina C jest tak samo skuteczna
Naturalna witamina C, czyli wyekstrahowana z owoców oraz warzyw wykazuje taką samą skuteczność terapeutyczną jak ta wytwarzana syntetycznie, metodami biotechnologicznymi. W obu przypadkach jest to dokładnie taki sam związek chemiczny [4]. Jednak stężenie terapeutyczne witaminy C dostarczonej do organizmu wraz ze spożytymi owocami i warzywami, utrzymuje się dłużej, a co więcej jej wchłanianie jest lepsze w porównaniu do kwasu askorbinowego występującego w różnych preparatach. Jest to związane z obecnością w owocach i warzywach polifenoli, które wspomagają proces wchłaniania witaminy C [4,5].
Jednak obróbka termiczna potraw zawierających owoce i warzywa, będące źródłem kwasu askorbinowego, może znacznie wpłynąć na zmniejszenie jego ilości. Gotowanie, suszenie, a także zbyt szybkie rozmrażanie różnych posiłków może nawet o połowę zmniejszyć podaż witaminy C [5].
Zdarzają się sytuacje, gdy nie jesteśmy w stanie dostarczyć organizmowi potrzebnej ilości witaminy C z dietą (szczególnie w okresie zwiększonego zapotrzebowania), co może prowadzić do niedoborów i konieczności ich uzupełnienia za pomocą produktów leczniczych z witaminą C.
Juvit C jest produktem leczniczym zawierającym w swoim składzie kwas askorbinowy. Występuje on w postaci roztworu doustnego, który w 1 mililitrze zawiera 100 mg witaminy C. Lek może być podawany już od 28. dnia życia. Jego dawkowanie uzależnione jest od wieku pacjenta:
- od 28. dnia życia do końca 24. miesiąca życia: 5-8 kropli raz na dobę;
- od 3 r.ż. do 11 r.ż.: 10 kropli raz na dobę;
- od 12 r.ż. i dorośli: 15-20 kropli raz na dobę (w razie większego zapotrzebowania i w niedoborach dawkę można podwoić i przyjmować dwa razy na dobę).
Juvit C to lek w ekonomicznym opakowaniu, które wystarcza na aż 100 dni stosowania w przypadku podawania tego produktu niemowlętom (przy założeniu 8 kropli dziennie).
Juvit C jest przeznaczony do stosowania:
- w leczeniu stanów niedoboru witaminy C;
- w profilaktyce chorób wywołanych niedoborem witaminy C (np. szkorbutu);
- przy stosowaniu diety ubogiej w witaminę C (np. u niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym);
- w czasie rekonwalescencji [8].
Bibliografia:
- Wójcik W i in. Witamina C w codziennej praktyce lekarskiej- fakty i mity. Medycyna Faktów 2019; 4 (45): 307- 314.
- Knypl K. Witamina C jako istotny element prewencyjny w sezonie infekcyjnym. Medycyna i życie 2020; 1-2 (18): 5-9.
- Guz J i in. Rola witaminy C w regulacji epigenetycznej. Postępy Hig Med Dosw 2017; 71(1): 747-760.
- Dobosz A. Witamina C – Fakty i mity. Świat Przemysłu Farmaceutycznego 2016; 1: 76-81.
- Kantorska A. Witamina C- rola i znaczenie dla organizmu. Praca Poglądowa w ramach specjalizacji z farmacji aptecznej. https://www.woia.pl/dat/attach/921_witamina-c-rola-i-znaczenie—praca-specjalizacja-apteczna-agnieszka-kantorska.pdf. Data dostępu: 21.04.2021 r.
- Musiał C i in. Witamina C w medycynie i kosmetologii. Wiadomości Chemiczne 2019; 73(9-10): 503-522.
- Kościej A i in. Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności u dzieci. Probl Hig Epidemiol 2017; 98 (2): 110-117.
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Juvit C.
JUVIT C, 100 mg/ml, krople doustne. Skład: 1 ml kropli zawiera Acidum ascorbicum (kwas askorbowy, witamina C) 100 mg. Postać farmaceutyczna: Krople doustne, roztwór. Wskazania do stosowania: Produkt leczniczy Juvit C przeznaczony jest do leczenia stanów niedoboru witaminy C i profilaktyki chorób wywołanych niedoborem witaminy C, przede wszystkim szkorbutu i jego wstępnych objawów, choroby Moellera-Barlowa, w okresie rekonwalescencji, przy stosowaniu diety ubogiej w witaminę C, zwłaszcza u niemowląt karmionych sztucznie. Produkt jest szczególnie zalecany dla dzieci. Dawkowanie i sposób podawania: Produkt podaje się doustnie. Może być dodany do pokarmu lub napoju. O ile lekarz nie zaleci inaczej: Niemowlęta i małe dzieci (od 28 dnia życia do końca 24 miesiąca życia): 5-8 kropli raz na dobę dodane do pokarmu lub napoju. Dzieci (od 3 r.ż. do 11 r.ż.): 10 kropli raz na dobę. Młodzież (od 12 r.ż.) i dorośli: 15-20 kropli raz na dobę (w razie większego zapotrzebowania i w niedoborach dawkę można podwoić i przyjmować dwa razy na dobę). 1 ml produktu odpowiada ok. 20 kroplom. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną – kwas askorbowy lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nie podawać wysokich dawek dzieciom z nadmiernym wchłanianiem żelaza z przewodu pokarmowego. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: U osób z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej produkt może powodować hemolizę krwinek czerwonych. Witamina C podawana w dużych dawkach, może wpływać na wyniki badań laboratoryjnych, zwłaszcza wykonywanych metodami oksydoredukcyjnymi (fałszywie dodatni wynik testu na obecność glukozy w moczu, fałszywie ujemny wynik testu na obecność krwi w kale, zaniżenie wyników oznaczeń aktywności niektórych enzymów). Zależnie od zastosowanej metody może zawyżyć lub zaniżyć wyniki oznaczeń zawartości bilirubiny w surowicy krwi. Działania niepożądane: Witamina C zazwyczaj jest dobrze tolerowana. Duże dawki, zwłaszcza stosowane długotrwale, mogą niekiedy powodować bóle głowy, zaczerwienienie skóry, działać moczopędnie, a także prowadzić do odkładania się kryształów szczawianu wapnia i moczanów w drogach moczowych. Obserwowano także po odstawieniu rozwój tolerancji z objawami niedoboru po odstawieniu (szkorbut), a nawet uzależnienie, z bólami głowy. Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: pozwolenie nr 4322. Kategoria dostępności: produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza – OTC. Przed zastosowaniem należy zapoznać się z zatwierdzoną charakterystyką preparatu. Dalsze informacje dostępne na życzenie.
ARTYKUŁ SPONSOROWANY