Kurzajki – częsty problem dermatologiczny

Brodawki, potocznie nazywane kurzajkami, są to zmiany grudkowe, występujące na skórze i błonach śluzowych. Czynnikami etiologicznymi brodawek są różne typy wirusa brodawczaka ludzkiego – dlatego zmiany te nazywane są również brodawkami wirusowymi, a zakażenia HPV są jednymi z najczęściej występujących zakażeń wirusowych u ludzi [1]. Łatwość przenoszenia i częstość występowania, niekiedy w połączeniu z trudnościami w terapii kurzajek, stanowią problem zarówno wśród pacjentów, jak i personelu medycznego.

ZA WSZYSTKO ODPOWIADA WIRUS HPV

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, ang. Human papillomavirus) po raz pierwszy został opisany przez prof. Haralda zur Hausena. Za odkrycie to prof. zur Hausen został nagrodzony w 2008 roku Nagrodą Nobla [2].

HPV należą do rodziny Papillomawirusów (łac. Papillomaviridae). Obecnie sklasyfikowano ok. 100 typów wirusa HPV. W zależności od typu wirus HPV może odpowiadać za wystąpienie łagodnych zmian skórnych, jak brodawki, oraz zmian w obrębie błon śluzowych skóry, prowadzących do nowotworów złośliwych (m.in. rak szyjki macicy czy krtani). HPV występują bardzo powszechnie. Prawdopodobnie każdy z nas miał kiedyś kontakt z osobą zakażoną lub sam uległ zakażeniu. Szacuje się, że ok. 50% populacji świata przechodzi infekcję wirusem HPV, natomiast nie u wszystkich wirus będzie manifestował objawy kliniczne. W wielu przypadkach pozostaje w stanie latencji, a jego ujawnienie się lub nawrót może być następstwem spadku odporności zakażonej osoby. Analogicznie, w przypadku wystąpienia objawów zakażenia wirusem, wzrost odporności może spowodować ich samoistne ustąpienie [3]. Wysoka zakaźność HPV powodującego kurzajki, charakterystyczna jest dla grupy najmłodszych. Wraz z wiekiem nabywamy swoistej odporności, dlatego u dorosłych występowanie brodawek jest stosunkowo rzadkie [1].

Wirus przenosi się poprzez bezpośredni kontakt z naskórkiem lub śluzówką osoby zakażonej. Wrotami zakażenia jest przerwanie ciągłości skóry lub naskórka w wyniku urazu. Do infekcji może dochodzić także podczas przeszczepów, kontaktów seksualnych czy podczas porodu (przeniesienie wirusa na dziecko) – ostatnie związane są z zakażeniami typami wirusów atakujących narządy płciowe. Dodatkowo u osób zakażonych w wyniku rozdrapywania zmian skórnych może dochodzić do samozakażenia i rozsiewania się wirusa na inne części ciała [2,3].

JAK ROZPOZNAĆ KURZAJKĘ?

HPV nie jest wirusem jednorodnym i występuje pod postacią różnych odmian. Z tego też powodu zmiany wywoływane przez poszczególne typy mogą w większym lub mniejszym stopniu różnić się pod względem obrazu klinicznego zmian skórnych. Wyróżnić można m.in. brodawki zwykłe (łac. verrucae vulgares), brodawki stóp (łac. verrucae plantares) typu myrmecia lub mozaikowe, brodawki płaskie (łac. verrucae planae), zwane także brodawkami młodocianych (łac. verrucae juveniles) oraz brodawki przejściowe.

Wspólną cechą większości brodawek wirusowych jest występowanie płaskich lub lekko wyniosłych grudek niezapalnych w większości przypadków niedających żadnych objawów podmiotowych. Grudki mogą być umiejscowione na różnych częściach ciała, zazwyczaj są to zewnętrzne powierzchnie dłoni i palców oraz podeszwy stóp, ale także dolna część twarzy czy czoło. Zmiany mają charakter rozsiany, często wykazują skłonność do grupowania się i zlewania lub układają się linijnie w miejscu zadrapania (objaw Koebnera). Nieleczone brodawki mogą utrzymywać się niekiedy nawet do kilku lat. Po czasie mają tendencje do samoistnego ustępowania. Brodawki ulegają wtedy zaczerwienieniu i obrzękowi. Objawy te mogłyby sugerować zaostrzenie się choroby, niemniej jednak są zwiastunem jej ustępowania i cofnięcia się zmian w ciągu kilku tygodni [4].

Do częściej występujących brodawek należą brodawki stóp, które podzielić można na dwa podtypy: brodawki mozaikowe oraz myrmecia. Brodawki mozaikowe swoim obrazem klinicznym zbliżone są do większości brodawek. Są stosunkowo płaskie, drobne i bardzo liczne. Zlokalizowane są powierzchniowo, z dużą tendencją do zlewania się w większe zmiany. Zakażalność i reinfekcje są bardzo duże, szczególnie w grupie dzieci i młodzieży, tzw. zakażenia basenowe. Brodawki typu myrmecia głęboko wnikają w skórę, wywołują odczyn zapalny i ból. Zlokalizowane są głównie w okolicy stóp, ale mogą pojawiać się także na dłoniach. W odróżnieniu od brodawek mozaikowych zazwyczaj ustępują trwale, a ponowne infekcje zdarzają się bardzo rzadko [1,4,5].

CZY KURZAJKĘ MOŻNA LECZYĆ? A MOŻE USUNĄĆ?

Jedną z najczęściej wybieranych metod usuwania brodawek jest krioterapia. Do pozostałych metod leczenia brodawek należą m.in. miejscowe preparaty z 5-fluorouracylem, retinoidami, kwasem salicylowym, środki złuszczające z rezorcyną i związkami siarki, a także elektrokoagulacja. W przypadku brodawek opornych na inne metody leczenia skuteczne może okazać się usuwanie za pomocą lasera CO2 lub terapii fotodynamicznej. Chirurgiczną metodą usuwania brodawek jest tzw. łyżeczkowanie, obecnie rzadziej stosowane ze względu na blizny pozostające po zabiegu [4,6].

KRIOTERAPIA – CZY TO NAJLEPSZA METODA ZWALCZANIA KURZAJKI?

Krioterapia jest jedną z najczęściej wybieranych i najskuteczniejszych metod usuwania brodawek. W randomizowanym badaniu wykazano wyższą skuteczność krioterapii w porównaniu z kwasem salicylowym w leczeniu brodawek zwykłych na dłoniach i innych miejscach. Pacjenci leczeni metodą krioterapii byli najbardziej zadowoleni z efektów leczenia [7]. W innym randomizowanym badaniu wykazano porównywalną – wysoką skuteczność krioterapii i kwasu salicylowego w zwalczaniu brodawek stóp [8].

Mechanizm działani krioterapii polega na wymrażaniu brodawki płynnym azotem o temperaturze -196 °C. W wyniku zamrożenia dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia błon komórkowych zakażonych tkanek. Prowadzi to do wystąpienia miejscowego stanu zapalnego i rozwoju komórkowej odpowiedzi immunologicznej [6]. Krioterapia może być także wykonywana w warunkach domowych osobiście przez pacjenta. Dostępne są w tym celu specjalne preparaty zawierające dimetyloeter (DME).

Wartix® firmy Genexo – preparat z DME

Dostępne na rynku preparaty różnią się zastosowaną technologią. Jednym z najnowocześniejszych preparatów opartych na wymrażaniu jest Wartix®. Innowacyjny, całkowicie zamknięty dozownik z aplikatorem sprawia, że produkt jest odpowiedni do stosowania u dzieci, dodatkowo dzięki zastosowaniu przejrzystej głowicy aplikatora, tworzącej „zamkniętą komorę” oraz mechanizmu odmierzającego dawkę, Wartix® jest wyjątkowo bezpieczny. W odróżnieniu od innych wyrobów tego typu, nie wymaga wymiany gąbek po każdorazowej aplikacji czy specjalnych przygotowań produktu przed samą aplikacją. Wartix® jest łatwy w użyciu i nie wymaga montażu przed zastosowaniem. Dodatkowo razem z preparatem, producent dołącza gaziki oraz plastry, które są pomocne przy dezynfekcji dozownika lub zabezpieczeniu kurzajki, jeśli jest wyjątkowo duża lub bolesna. Wartix® zapewnia bezpieczne, skuteczne i szybkie wymrożenie kurzajki, co pozwala uniknąć zbędnego bólu. Już w 10 sekund po uwolnieniu zawartego w nim płynu, kurzajka ulega zamrożeniu aż po jej rdzeń. Wystarczy jednokrotna aplikacja, m.in. z tego względu jest polecany do stosowania u dzieci już od 4 roku życia. Zamrożona kurzajka zazwyczaj odpada sama w ciągu 10-14 dni od zabiegu, pozostawiając zdrową, gładką skórę [9].

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Piśmiennictwo:

  1. Błaszczyk-Kostanecka M, Wolska H (medycyna)., Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Dermatologia w praktyce. Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2017.
  2. Broniarczyk J, Koczorowska MM, Durzyńska J, Warowicka A, Goździcka-Józefiak A. Struktura i właściwości wirusa brodawczaka ludzkiego. Biotechnologia. 2010;3(3):126–45.
  3. Mądry D, Gibas M, Adamczak-Ratajczak A, Mądry R. HPV – wirus o wielu twarzach. Fam Med Prim Care Rev. 2009;11(3):702–4.
  4. Jabłońska S, Majewski S, Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2010.
  5. Nockowski P, Dermatologii K, Alergologii WI. Charakterystyka najczęstszych dermatoz skóry stóp Characteristics of the most common feet dermatoses [Internet]. 2016 [cited 2020 Jun 14]. Available from: http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/02/ke2016.3-1.pdf
  6. Dall’Oglio F, D’Amico V, Nasca MR, Micali G. Treatment of cutaneous warts: An evidence-based review. Vol. 13, American Journal of Clinical Dermatology. Springer International Publishing; 2012. p. 73–96.
  7. Bruggink SC, Gussekloo J, Berger MY, Zaaijer K, Assendelft WJJ, De Waal MWM, et al. Cryotherapy with liquid nitrogen versus topical salicylic acid application for cutaneous warts in primary care: Randomized controlled trial. CMAJ. 2010 Oct 19;182(15):1624–30.
  8. Cockayne S, Hewitt C, Hicks K, Jayakody S, Kang’ombe AR, Stamuli E, et al. Cryotherapy versus salicylic acid for the treatment of plantar warts (verrucae): A randomised controlled trial. BMJ. 2011 Jun 18;342(7811).
  9. Środek do szybkiego usuwania kurzajek – Wartix ® [Internet]. [cited 2020 May 26]. Available from: www.nakurzajki.com.pl