Ponieważ przeziębienie jest spowodowane przez zakażenie wieloma rodzajami wirusów, w tym licznymi szczepami rinowirusów, koronawirusów, wirusów grypy, paragrypy, RSV, adenowirusów i eneterowirusów – łącznie, szacuje się że >200 szczepów wirusów jest przyczyną łagodnych infekcji górnych dróg oddechowych (URTI) – opracowanie skutecznych szczepionek jest raczej mało prawdopodobne. Co więcej, wirusy te często mutują w obronie przed odpornością (tabela 2).
Tabela 2. Wirusy wywołujące przeziębienie
* Istnieją cztery ludzkie koronawirusy, o których wiadomo, że powodują objawy przeziębienia: 229E, NL63, HKU1 i OC42, nie obejmuje to SARS, MERS, SARS-Co-V-25. Tabela (lewa kolumna) zaadaptowana z Heikinnen et al., 20031; tabela (prawa kolumna): schematyczna ilustracja ludzkiego rinowirusa (HRV) i podanie serotypów. Zaadaptowane ze Stobart et al., 20176.
Czas inkubacji wirusów jest różny i zależy od szczepu wirusa. Objawy przeziębienia nie są bezpośrednio spowodowane przez wirusy, ale przez odpowiedź immunologiczną organizmu na nie. Na przykład uwalnianie bradykininy do okolic gardła powoduje ból gardła. Wydzielanie cytokinin powoduje rozkład tkanki mięśniowej, aby ułatwić wydzielanie białka
w celu wsparcia reakcji obronnej organizmu, ale powoduje również dolegliwości bólowe, bóle głowy, a także gorączkę.
Nadmierna produkcja śluzu i mediatory stanu zapalnego stymulują zakończenia nerwów czuciowych, wywołując kaszel, który rozpoczyna się około 48 godzin po wystąpieniu pierwszych objawów i zwykle utrzymuje się długo po ustąpieniu wszystkich innych objawów (7). Zatkanie nosa jest spowodowane rozszerzeniem się naczyń krwionośnych w nosie w wyniku uwalniania się bradykininy i histaminy. Zasadniczo łagodne infekcje górnych dróg oddechowych (URTI) są uważane za samoograniczające się, a ich objawy ustępują od 7 do 10 dni (rysunek 1).
Obecnie istnieje wiele różnych możliwości terapeutycznych ukierunkowanych na wiele objawów związanych z chorobami dróg oddechowych. Należą do nich preparaty donosowe oraz na gardło, leki mukolityczne, wykrztuśne i przeciwkaszlowe, które mogą być stosowane w ramach jednego schematu leczenia (rysunek 1). Na poziomie molekularnym różne substancje działają i modulują konkretne mechanizmy komórkowe, takie jak nocycoreceptory z rodziny receptorów przejściowego potencjału (TRIP), których związek z kaszlem udowodniono (8).
Rysunek 1. Fazy przeziębienia i odpowiednie środki terapeutyczne.
Adaptacja z Witek et al., 20157 | Stinson et al., 2022; w trakcie recenzji (9)
Badania farmakologiczne wykazały, że związki aromatyczne pochodzące z naturalnych ekstraktów roślinnych, takie jak mentol, eukaliptus czy kamfora, wykorzystywane w wielu terapiach infekcji górnych dróg oddechowych (URTI), wywierają wielokierunkowe działania molekularne na receptory TRP kaszlowe i/lub receptory TRP nosowe (10, 11). W ten sposób mogą działać na wiele objawów łagodnych infekcji górnych dróg oddechowych (URTI) (rys. 1).
Intensywne badania prowadzone w ostatnich dziesięcioleciach doprowadziły nie tylko do lepszego zrozumienia czynników wywołujących te objawy, ale także procesów molekularnych zachodzących przy użyciu różnorodnych substancji farmakologicznie czynnych, co pozwoliło na bardziej holistyczne podejście z odpowiednio dostosowanymi i dobrze dobranymi terapiami.
Autor: Dr Laura Sadofsky
Bibliografia:
5. Liu D.X. et al. Encyclopedia of Virology 2021; 428-440.
6. Stobart C.C. et al. Front. Microbiol. 2017; 8: 2412
7. Witek T.J. et al. Rhinology 2015; Mar; 53 (1): 81-8.
8. McGarvey L. Lung 2014; 192: 459-465.
9. Stinson et al. 2022; under review.
10. Eccles R. et al. Open Journal of Respiratory Diseases 2015; 5, 10-18.
11. Bonvini S.J. et al. Pulm Pharmacol Ther. 2017; 47: 21-8.