Pieczenie, świąd i obrzęk skóry to najczęstsze objawy pojawiające się po użądleniu owadów. Polega ono najczęściej na wprowadzeniu żądła wraz z substancjami toksycznymi i drażniącymi pod skórę człowieka, co skutkuje rozwojem reakcji alergicznej o zróżnicowanym nasileniu. Pojawiające się objawy są nieprzyjemne i powodują duży dyskomfort [1]. W celu ich łagodzenia stosowane są miejscowo preparaty zawierające w składzie leki przeciwhistaminowe I generacji (np. difenhydraminę) oraz inne substancje wspomagające efekt kojący (np. lidokainę) [2].
Reakcja alergiczna po ukąszeniu przez owady
Po ukąszeniu człowieka przez owady i przedostaniu się do jego organizmu substancji toksycznych rozpoczyna się jego reakcja obronna. Jej efektem jest odczyn alergiczny powstający w wyniku reakcji nadwrażliwości organizmu na białka znajdujące się w ślinie owadów, np. antykoagulanty, enzymy proteolityczne, czynniki przeciwpłytkowe oraz czynniki hemolityczne [2].
Odpowiedź organizmu po ukąszeniu przez owady jest najczęściej bezpośrednio związana z aktywacją przez antygeny przeciwciał (głównie IgE oraz IgG) [3]. W efekcie z komórek tucznych uwalnia się histamina, która pobudza receptory histaminowe H1. Skutkiem takiego stanu rzeczy jest szereg objawów, wśród których szczególnie można wyróżnić:
- rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwiększenie ich przepuszczalności;
- zwiększenie kurczliwości mięśni gładkich;
- wzrost stężenia cytokin prozapalnych;
Wynikiem tego są typowe symptomy reakcji alergicznych, jak przekrwienie, obrzęk, świąd, pieczenie [4].
Leki przeciwhistaminowe w leczeniu objawów miejscowych reakcji alergicznych
W terapii różnego rodzaju objawów miejscowych reakcji alergicznych powstałych na skutek użądlenia przez owady, zastosowanie znajdują leki przeciwhistaminowe. Ich mechanizm działania polega na konkurencyjnym i odwracalnym wiązaniu się z receptorami H1. Tym samym uniemożliwiają one połączenie się z nimi histaminy, co znosi symptomy reakcji nadwrażliwości, które ona wywołuje.
Leki przeciwhistaminowe dzielą się na dwie grupy: leki I generacji i leki II generacji. Te pierwsze charakteryzują się dużą nieselektywnością wobec receptorów H1. Przez to hamują one także aktywność receptorów serotoninergicznych, cholinergicznych, dopaminergicznych, czy adrenergicznych. Przez to ich stosowanie doustne wiąże się z dużym ryzykiem rozwoju działań niepożądanych, np. wzrostem senności, zaburzeniem koordynacji ruchowej. Jednak zdolność do blokowania różnorodnych receptorów jest pożądana w miejscowym leczeniu skórnych objawów reakcji alergicznych. Przykładem substancji leczniczej, która znajduje się w składzie preparatów przeznaczonych do miejscowej terapii objawów skórnych reakcji alergicznej jest difenhydramina [5].
Allefin- skuteczny lek w terapii skórnych reakcji alergicznych
Allefin to produkt leczniczy w postaci żelu, który ma złożony skład. Jedną z jego substancji czynnych jest difenhydramina- lek przeciwhistaminowy I generacji. Oprócz hamowania objawów reakcji alergicznej wykazuje ona także działanie przeciwświądowe oraz przeciwbólowe, co wpływa na zwiększenie efektywności terapeutycznej [6].
Drugą substancją leczniczą znajdującą się w składzie tego leku jest lidokaina. Należy ona do grupy leków wykazujących działanie znieczulające miejscowo. Jej mechanizm działania polega na odwracalnym blokowaniu kanałów sodowych. Dzięki temu zmniejsza się przepuszczalność błony komórkowej dla Na+ i tym samym hamowany jest proces depolaryzacji. W efekcie nie jest osiągany próg potencjału czynnościowego, co przekłada się na to, że nie są przenoszone impulsy elektryczne. Skutkiem tego jest stan, w którym nie jest odczuwany ból [7]. Lidokaina ponadto ma właściwości wpływające na zmniejszenie przepuszczalności naczyń krwionośnych. W efekcie zmniejszeniu ulegają powstałe w wyniku reakcji alergicznej: obrzęk oraz zaczerwienienie [6].
Efekt leczniczy po zastosowaniu preparatu Allefin pojawia się już po 2 minutach od aplikacji na skórę. Tak szybkie działanie, preparat ten zawdzięcza farmakokinetyce lidokainy.
Wskazaniem do stosowania produktu leczniczego Allefin jest nie tylko objawowe leczenie zmian alergicznych na skórze powstałych po ukąszeniu owadów, ale i również tych pojawiających się na skutek kontaktu z roślinami, np. z pokrzywą. Wyróżnia go to, na tle innych produktów leczniczych zawierających w składzie leki przeciwhistaminowe do stosowania miejscowego [6].
Oprócz powyższych substancji leczniczych, w skład preparatu Allefin wchodzi również olejek cytronelowy [6], co również wyróżnia go spośród innych dostępnych na rynku preparatów łagodzących objawy po ukąszeniach owadów. Nadaje on żelowi nie tylko charakterystycznego cytrynelowego zapachu, ale i również działa jako substancja odstraszająca owady. W ten sposób zapobiega przed ponownym ukąszeniem i powiększeniem obszaru objętego przez objawy reakcji alergicznej. Olejek cytronelowy charakteryzuje się bardzo wysokim profilem bezpieczeństwa, a jego działanie odstraszające wobec owadów utrzymuje się od 30 do 120 minut od czasu aplikacji na skórę [8].
Preparaty łagodzące dolegliwości pojawiające się na skutek rozwoju reakcji alergicznej powstałej w efekcie na ukąszenie przez owada warto posiadać w domowej, letniej apteczce. Ryzyko ukąszenia przez owada, a tym samym rozwoju skórnych reakcji alergicznych znacznie wzrasta właśnie w okresie wiosennym oraz letnim. Posiadanie przy sobie tego typu produktu leczniczego pozwoli na szybkie złagodzenie nieprzyjemnych dolegliwości, co przełoży się na wysoki komfort podczas odpoczynku [9].
Bibliografia:
- Bronka A. Pierwsza pomoc, użądlenia, ukąszenia i ugryzienia. Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Ratunkowego. www.oipp.lodz.pl
- Piechota M, Zagórska W. Nadmierne reakcje miejscowe po ukąszeniu przez komary- jak diagnozować i leczyć? Pediatria po Dyplomie; 2015; 4. dostęp online:https://podyplomie.pl/pediatria/18984,nadmierne-reakcje-miejscowe-po-ukaszeniu-przez-komary-jak-diagnozowac-i-leczyc
- Buczyłko K, Majsiak E, Wagner A. Alergia na owady niebłonkoskrzydłe, Alergia Astma Immunologia 2015; 20 (3): 170-177.
- Sybilski A. Rola desloratadyny jako skutecznego i bezpiecznego leku przeciwhistaminowego. Standardy Medyczne/ Pediatria 2017; 14: 241-250.
- Woźniak- Wakuluk M, Nowicki R. Leki przeciwhistaminowe w alergicznych chorobach skóry, Forum Medycyny Rodzinnej 2008; 2 (4): 298-301.
- Karta Charakterystyki Produktu Leczniczego Allefin żel.
- Makuła M, Szkutnik- Fiedler D. Środki znieczulające miejscowo, Farmacja Współczesna 2018; 11: 83-88.
- Biernat B. Ochrona przed hematofagicznymi stawonogami, Algorytmy w Pediatrii 2018; 26: 1-4.
- Cessak G, Gołębiewska K. “Wakacyjna apteczka” i bezpieczeństwo podczas wakacyjnego odpoczynku. Almanach 2016; 11 (2): 28-32.
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
2022_0034