Czy wiesz, co to jest usługa Nowy Lek?
Nowy Lek to nowopowstała usługa farmaceutyczna, która została stworzona po to, aby edukować pacjentów. Dzięki temu osoby z nowo przepisanym lekiem będą mogły dowiedzieć się o nim ważnych informacji. To z kolei wpływa na większą szansę przestrzegania zaleceń i w efekcie lepszą efektywność terapii [1].
Realizacja recepty na nowy lek — amlodypina
Do apteki przychodzi stały pacjent — pan Stanisław. To mężczyzna w średnim wieku, który od dłuższego czasu leczy się na nadciśnienie tętnicze krwi. Do tej pory stosował lek dwuskładnikowy, tj. połączenie perindoprilu i indapamidu (Co-Prenessa w dawce odpowiednio 4 mg i 1,25 mg). Przez ostatnie miesiące ciśnienie utrzymywało się w granicach normy, ale od pewnego czasu było znacznie podwyższone. Pacjent udał się na wizytę kontrolną do kardiologa, który dołączył do aktualnej terapii nowy lek, tj. amlodypina w dawce 5 mg (Amlopin). Podczas realizacji recepty pacjent sam poprosił o możliwość konsultacji w ramach usługi Nowy Lek, gdyż czytał o tym na portalu o zdrowiu w internecie.
Czy amlodypina spełnia wymogi włączenia do usługi?
Pacjent z tym lekiem kwalifikuje się do edukacji w ramach usługi Nowy Lek. To pełnoletnia osoba z chorobą przewlekłą, u której została zmodyfikowana terapia poprzez dołączenie nowego leku. Farmaceuta poinformował pana Stanisława o konieczności podpisania niezbędnych dokumentów, tj.:
- Formularza świadomej zgody pacjenta na udział w świadczeniu Nowy Lek.
- Klauzuli informacyjnej w związku z przetwarzaniem danych osobowych.
- Deklaracji pacjenta o nowym leku [1].
Została ustalona data pierwszego spotkania (informacyjnego) w terminie 7 dniu od realizacji recepty.
Spotkanie wstępne
Po tygodniu pacjent pojawił się na umówione spotkanie. Na tym etapie edukujemy pacjenta w prosty sposób o nowym leku, zasadach przyjmowania, ewentualnych interakcjach oraz odpowiadamy na pytania pacjenta. Po 7 dniach stosowania amlodypiny u pana Stanisława pojawiło się kilka pytań, które go nurtują.
Jak działa amlodypina?
Perindopril to inhibitor konwertazy angiotensyny. Jego działanie polega na blokowaniu przekształcania angiotensyny I do II. Angiotensyna II to związek, który odgrywa duże znaczenie w rozwoju nadciśnienia tętniczego. Natomiast indapamid to środek moczopędny (diuretyk tiazydopodobny). Dodatkowo substancja ta wpływa na rozszerzenie naczyń krwionośnych. W efekcie zwiększenie wydzielania moczu i zmniejszenie oporu w naczyniach (poprzez ich rozszerzenie) sprzyja obniżeniu ciśnienia tętniczego krwi [2].
Amlodypina to antagonista kanałów wapniowych. Powoduje on zahamowanie napływu jonów wapnia do komórek mięśni gładkich. W efekcie działa on rozkurczająco na naczynia krwionośne. Zapobiega to skurczowi i zwiększeniu oporu przepływającej krwi. W rezultacie dochodzi do zmniejszenia ciśnienia tętniczego krwi [3].
Oprócz słownej edukacji farmaceuta przekazał pacjentowi ulotkę z podstawowymi informacjami o nowym leku.
Pytania pacjenta
Pacjent zanotował sobie kilka pytań i podczas wizyty wstępnej zadał je farmaceucie.
Dlaczego moja terapia została zmodyfikowana? Czy to znaczy, że wcześniej byłem źle leczony?
Nadciśnienie tętnicze krwi leczy się najczęściej, zaczynając od połączenia dwulekowego, czyli takiego, jakie miał Pan od początku. Niestety czasami bywa tak, że pacjent pomimo dobrych efektów leczenia, po pewnym czasie wymaga modyfikacji terapii. Jest to normalne. W drugim kroku najczęściej dołącza się trzeci lek – czyli w Pana przypadku amlodypinę. Badania wykazały, że lepiej dołączyć trzeci lek, niż zwiększać dawki aktualnie stosowanych leków. Działanie lekarza jest całkowicie zgodne z najnowszymi wytycznymi dotyczącymi leczenia nadciśnienia tętniczego krwi [4].
Jak mam stosować nowy i stary lek? Czy pora dnia ma znaczenie?
Co-Prenessę oraz Amlopin stosuje się 1 raz na dobę po 1 tabletce. Tabletki można przyjmować razem. W Pana przypadku została zauważona tendencja do wieczornego i nocnego wzrostu ciśnienia, dlatego lekarz zdecydował o stosowaniu Co-Prenessy rano, a Amlopinu wieczorem, co jest często stosowanym schematem.
Kiedy nowy lek zacznie działać?
Amlodypina to lek o powolnym początku działania. To korzystne, gdyż zapobiega to nagłemu spadku ciśnienia. Całkowite efekty terapeutyczne powinny zostać zauważona po około tygodniu stosowania. Natomiast jeśli po 3-4 tygodniach przyjmowania leku ciśnienie nadal byłoby podwyższone, to należy udać się do lekarza w celu ewentualnej modyfikacji terapii, np. zwiększenia dawki leku [3].
Przez 2 pierwsze dni stosowania leku miałem lekki zawroty głowy. Teraz ustąpiły. Co to mogło być?
Zawroty lub ból głowy to częste działanie niepożądane po amlodypinie, które pojawia się szczególnie na początku stosowania leku. Jeśli te objawy są na tyle duże, że przeszkadzają w funkcjonowaniu, to należy udać się do lekarza w celu ewentualnej zmiany stosowanego leku. Inne częste działania niepożądane to, np. obrzęk kostek, skurcze mięśni lub nagłe zaczerwienienie twarzy. Nie zagrażają one życiu, jednak jeśli pojawiają się często i utrzymują się długo, to wskazana jest zmiana leku na inny z tej samej grupy [3].
Czy mogę brać Amlopin razem z jedzeniem?
Pokarm nie wpływa na działanie leku. Amlopin można przyjmować niezależnie od posiłków [3].
Czy podczas stosowania Amlopinu powinienem uważać na inne leki?
Amlodypina jest metabolizowana w organizmie przez izoenzym CYP3A4. Oznacza to, że leki, które wpływają na aktywność tego izoenzymu, będą też wpływać w pewnym stopniu na działanie amlodypiny.
Antybiotyki, np. erytromycyna i klarytromycyna są inhibitorami tego izoenzymu, czyli go “blokują”. W efekcie w organizmie może pojawić się więcej amlodypiny niż normalnie, bo nie zostanie zmetabolizowana. Może to doprowadzić do zwiększonego spadku ciśnienia krwi i ryzyka niedociśnienia [3].
Podobne działania wykazuje grapefruit, którego nie powinno się spożywać w żadnej postaci podczas leczenia amlodypiną [3].
Podobna sytuacja będzie miała miejsce z induktorami tego enzymu, czyli związkami, które przyspieszają jego działania. W efekcie dostępnej amlodypiny będzie mniej i może dojść do skoku ciśnienia. Tak może się stać przy stosowaniu, np. ziela z dziurawca [3].
Kolejna wizyta pacjenta
Po zakończeniu spotkania wstępnego została ustalona data drugiego spotkania, czyli interwencyjnego. Powinno ono mieć miejsce od 7 do 14 dni po spotkaniu wstępnym [1].
Bibliografia:
- ZALECENIA DOTYCZĄCE POSTĘPOWANIA U CHORYCH OBJĘTYCH ŚWIADCZENIEM W RAMACH USŁUGI FARMACEUTYCZNEJ NOWY LEK. Magdalena Waszyk-Nowaczyk, Magdalena Jasińska-Stroschein, Mariola Drozd, Justyna Dymek, Agnieszka Stankiewicz, Artur Jędra. Warszawa 2023.
- Co-Prenessa – Charakterystyka Produktu Leczniczego.
- Amlopin – Charakterystyka Produktu Leczniczego.
- Wytyczne konsultantów krajowych w dziedzinie medycyny rodzinnej, hipertensjologii i kardiologii dotyczące opieki nad pacjentem z nadciśnieniem tętniczym w podstawowej opiece zdrowotnej, z uwzględnieniem opieki koordynowanej z dnia 08.02.2023r.