Odblokować czy nawilżać? Regeneracja błony śluzowej nosa przy katarze

Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, jeśli nie fakt, że dolegliwości towarzyszące NN są dla pacjentów dość nieprzyjemne i dokuczliwe. Obecna w trakcie trwania kataru blokada nosa, wyciek wodnistej wydzieliny czy też pieczenie w obrębie jego śluzówki nastręczają pacjentom wielu nieprzyjemnych doznań [1, 2]. Nic zatem dziwnego w tym, że chorzy poszukują skutecznych preparatów na zniesienie tych dolegliwości. Rozwój dzisiejszej farmacji i medycyny skutecznie im to umożliwia.

KIEDY PACJENT POSZUKUJE KONKRETNEGO DZIAŁANIA…

A co, jeśli pacjent Twojej apteki znalazł złoty środek, który w jego odczuciu sprawdza się u niego najlepiej? Problem tylko w tym, że nie pamięta jego nazwy. Pamięta jednak kilka istotnych informacji:

• preparat był w formie aerozolu do nosa,
• lek ten był też na pewno dwuskładnikowy,
• z informacji uzyskanych od pacjenta wiesz, że skutecznie znosił przekrwienie nosa,
  a dodatkowo nawilżał i regenerował śluzówkę, uszkodzoną w wyniku infekcji.

Idąc tym tropem, warto zastanowić się, które ze znanych nam substancji działają właśnie w ten sposób.

CO ZASTOSOWAĆ NA PRZEKRWIONĄ I OBRZĘKNIĘTĄ ŚLUZÓWKĘ?

Zgodnie z licznymi wytycznymi leczenie infekcyjnego nieżytu nosa obejmuje głównie terapię objawową. Ma ona na celu zniesienie podstawowych objawów NN, w postaci obrzęku i przekrwienia śluzówki, które są konsekwencją obecności w obrębie nosa stanu zapalnego [2]. Dopuszcza się zarówno leczenie doustne, jak i miejscowe. Jednak przewaga farmakoterapii miejscowej za pomocą substancji obkurczających śluzówkę (jak ksylometazolina) polega na mocno ograniczonym ogólnoustrojowym wpływie zastosowanych związków [3].

Zapewne spotkałeś się z głosami, jakoby miejscowo stosowana ksylometazolina również nie była pozbawiona wad. Aplikowana jednak zgodnie z zalecaną częstotliwością i czasem stosowania skutecznie znosi obrzęk śluzówki i nosa oraz obarczona jest niskim ryzykiem działań niepożądanych [4, 5].

A CO Z EFEKTEM WYSUSZANIA ŚLUZÓWKI PRZEZ SYMPATYKOMIMETYKI?

Jak już wspomniano, stosowanie ksylometazoliny zgodnie z zaleceniami ogranicza do minimum ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Trzeba jednak wiedzieć, że niebezpieczeństwo to można ograniczyć jeszcze bardziej. Co więcej – zwiększając jednocześnie skuteczność leczenia!

Możliwe jest to dzięki zastosowaniu dekspantenolu – będącego prekursorem kwasu pantotenowego – substratu do syntezy koenzymu A [6]. Z komórkowego punktu widzenia dekspantenol w wyniku szeregu przemian:

• sprzyja proliferacji komórek,
• chroni je przed apoptozą i stresem oksydacyjnym,
• jest silnie higroskopijny i ma zdolność wiązania wody [6, 7].

Pod względem cech klinicznych mechanizm jego działania skutkuje regeneracją błony śluzowej nosa, która w wyniku obrzęku i stanu zapalnego może być miejscami uszkodzona [4]. Dodatkowo dekspantenol zatrzymuje wodę wywołując efekt nawilżenia – tak bardzo pożądany podczas stosowania miejscowych leków obkurczających śluzówkę [6, 7].

CZY BADANIA POTWIERDZAJĄ SYNERGIĘ DZIAŁANIA KSYLOMETAZOLINY I DEKSPANTENOLU?

Preparat, będący skojarzeniem ksylometazoliny i dekspantenolu, odznacza się wyższą skutecznością niwelowania objawów nieżytu nosa niż monoterapia ksylometazoliną. Dowodzą tego wyniki badań, zgodnie z którymi leczenie skojarzone skracało czas trwania terapii o blisko 40% [6]. Po 3 dniach leczenia odsetek pacjentów deklarujących ustąpienie dolegliwości w postaci przekrwienia wyniósł 47% versus 1% dla pacjentów leczonych monoterapią [6].

Połączenie obydwu tych substancji wiąże się z efektywniejszym działaniem p/obrzękowym w obrębie śluzówki nosa, regenerując jednocześnie stan nabłonka i przyspieszając ewentualne procesy gojenia [8]. Dodatkowo dekspantenol poprawia tolerancję ksylometazoliny przez nabłonek jamy nosowej, chroniąc go częściowo przed jej niekorzystną komponentą działalności [9].

CZY JUŻ WIESZ, O JAKIM PREPARACIE MÓWIŁ CI PACJENT?

Reasumując zebrane informacje, możesz domyślać się, że pacjentowi mogło chodzić o lek Otrivin Regeneracja. Jest on wszak produktem dwuskładnikowym, w formie miejscowego aerozolu do nosa [4]. Na potwierdzenie informacji od pacjenta, jakoby działał obkurczająco i nawilżająco – zawiera on w swoim składzie ksylometazolinę i dekspantenol. Wskazany jest do stosowania w celu zmniejszenia obrzęku błony śluzowej nosa w przebiegu jej zapalenia, a także jako preparat pobudzający gojenie się śluzówki jamy nosowej [4]. Mając jeden produkt, otrzymuje zatem potrójne działanie:

• odblokowanie nosa,
• głębokie nawilżenie,
• regenerację śluzówki [4, 7].

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Literatura:

1. Leczenie alergicznego i infekcyjnego nieżytu nosa i zatok przynosowych w świetle konsensusów międzynarodowych, Mariola Śliwińska-Kowalska, Otolaryngologia 2016, 15(4): 145-151.
2. Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych – jedno z najczęstszych zakażeń górnych dróg oddechowych, Anna Wachnicka-Bąk, Agnieszka Lipińska-Opałka, Agata Będzichowska, Bolesław Kalicki, Anna Jung, Pediatr Med. Rodz 2014,10(1), p. 25-31.
3. Przeziębienie, Ewa Mik, Marek Stopiński, Maria Mrozińska, Przew Lek 2003, 6, 9, 20-27.
4. Charakterystyka Produktu Leczniczego Otrivin Regeneracja.
5. Rebound congestion and rhinitis medicamentosa: nasal decongestants in clinical practice. Critical review of the literature by a medical panel, Mortuaire G., de Gabory L., Francois M., Masse G., Bloch F., Brion N., Jankowski R., Serrano E., Eur Ann Otorhinolaryngol Head Neck Dis, 2013 Jun; 130(3): 137-44.
6. Dexpanthenol: An Overview of its Contribution to Symptom Relief in Acute Rhinitis Treated with Decongestant Nasal Sprays, Ralph Mosges, Kija Shah-Hosseini, Hans-Peter Hucke, Marie-Josefine Joisten, Adv Ther (2017), 34: 1850-1858.
7. Topical use of dexpanthenol: a 70^th anniversary article, Ehrhardt Proksch, Raymond de Bony, Sonja Trapp, Stephanie Boudon, Journal of Dermatological Treatment, Vol 28, 2017 – Issue 8.
8. Improving wound healing after nose surgery by combined administration of xylometazoline and dexphanthenol, Kehrl W., Sonnemann U., Laryngorhinootologie 2000, 79(3): 151-154.
9. Evaluation of protective and therapeutic effects of dexpanhtenol on nasal decongestants and preservatives: result of cytotoxic studies in vitro, Klocker N., Rudolph P., Verse T., Am J Rhinl 2004, Sep-Oct; 15(5): 315-320.

Otrivin Regeneracja, (1 mg + 50 mg)/ml, aerozol do nosa, roztwór, jeden ml roztworu aerozolu zawiera 1 mg ksylometazoliny chlorowodorku i 50 mg deksopantenolu. Wskazania do stosowania: Otrivin Regeneracja jest wskazany do stosowania u dorosłych i młodzieży w wieku od 12 lat: w celu zmniejszenia obrzęku błony śluzowej nosa w zapaleniu błony śluzowej nosa oraz pobudzenia gojenia się błony śluzowej, w leczeniu naczynioruchowego zapalenia błony śluzowej nosa i utrudnionego oddychania przez nos po przebytej operacji nosa; w celu zmniejszenia obrzęku błony śluzowej nosa w zapaleniu błony śluzowej nosa związanym z ostrym zapaleniem zatok przynosowych (zapalenie błony śluzowej nosa i zatok). Dawkowanie i sposób podawania: Produktu Otrivin nie należy stosować u dzieci w wieku poniżej 12 lat. Dawkowanie: Dorośli i młodzież w wieku od 12 lat:Jedna dawka aerozolu do każdego otworu nosowego stosownie do potrzeb, lecz nie więcej niż 3 razy na dobę.  Produktu leczniczego Otrivin Regeneracja nie należy stosować dłużej niż przez 7 kolejnych dni, chyba że lekarz zaleci inaczej. Sposób podawania: Do stosowania donosowego. Należy zachować ostrożność, aby nie rozpylić produktu do oczu. Instrukcja stosowania: 1. Oczyścić nos. 2. Butelkę należy trzymać pionowo, kciukiem przytrzymując dno butelki, a końcówkę trzymając między dwoma palcami. 3. Lekko pochylić głowę do przodu i umieścić końcówkę w otworze nosowym. 4. Rozpylić produkt, jednocześnie delikatnie wciągnąć powietrze nosem. Powtórzyć powyższe czynności w drugim otworze nosowym. 5. Bezpośrednio po użyciu przetrzeć końcówkę i nałożyć nasadkę. 6. W celu uniknięcia rozprzestrzeniania się zakażenia opakowanie aerozolu powinno być stosowane tylko przez jedną osobę. Przeciwwskazania: Tego produktu leczniczego nie należy stosować w następujących przypadkach: nadwrażliwość na ksylometazoliny chlorowodorek, deksopantenol lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1, przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa (rhinitis sicca) lub zanikowe zapalenie błony śluzowej nosa, podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe, zwłaszcza w przypadku jaskry wąskiego kąta, po przezklinowym usunięciu przysadki lub po zabiegach chirurgicznych z odsłonięciem opony twardej, u dzieci w wieku poniżej 12 lat. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Otrivin Regeneracja podobnie jak inne leki sympatykomimetyczne, należy stosować ostrożnie u pacjentów wykazujących silną reakcję na substancje o działaniu adrenergicznym z objawami, takimi jak bezsenność, zawroty głowy, drżenia, zaburzenia rytmu serca lub podwyższone ciśnienie krwi. Ten produkt leczniczy można stosować wyłącznie po dokładnej ocenie stosunku korzyści do ryzyka związanego z jego stosowaniem u pacjentów: leczonych inhibitorami monoaminooksydazy (IMAO) lub otrzymujących te leki w okresie ostatnich dwóch tygodni, a także otrzymujących inne leki, które mogą powodować podwyższenie ciśnienia tętniczego, z ciężkimi chorobami układu sercowo-naczyniowego (np. chorobą wieńcową) lub nadciśnieniem tętniczym, z guzem chromochłonnym nadnerczy, z zaburzeniami metabolicznymi (np. nadczynność tarczycy, cukrzyca), z porfirią, z rozrostem gruczołu krokowego. Aby zminimalizować ryzyko rozprzestrzeniania się zakażeń, opakowanie produktu leczniczego nie powinno być stosowane przez więcej niż jedną osobę, a końcówkę należy opłukać po użyciu. W bardzo rzadkich przypadkach ksylometazolina może powodować bezsenność. Jeśli występuje bezsenność, należy starać się unikać stosowania produktu leczniczego późnym wieczorem lub w nocy.  Pacjenci w podeszłym wieku mogą być bardziej narażeni na działania niepożądane tego produktu leczniczego. W trakcie długo utrzymującego się przeziębienia produkt leczniczy należy stosować wyłącznie pod nadzorem lekarza ze względu na ryzyko ścieńczenia błony śluzowej nosa. Otrivin Regeneracja zawiera chlorek benzalkoniowy, który może powodować podrażnienie lub obrzęk błony śluzowej nosa. Inne informacje: Długotrwałe stosowanie leków sympatykomimetycznych lub stosowanie ich w dawkach większych niż zalecane może powodować przekrwienie błony śluzowej nosa i w konsekwencji zwężenie dróg oddechowych. Kontynuowanie stosowania produktu leczniczego (w przypadku stosowania przez więcej niż dziesięć kolejnych dni) może prowadzić do wtórnego polekowego zapalenia błony śluzowej nosa (rhinitis medicamentosa) i zaniku błony śluzowej nosa (ozeny). W łagodniejszych przypadkach lek sympatykomimetyczny można podawać do jednego otworu nosowego, a gdy objawy ustąpią, można go podać do drugiego otworu nosowego, tak aby utrzymać możliwość przynajmniej częściowego oddychania przez nos. Działania niepożądane: Działania niepożądane wymienione poniżej pogrupowano zgodnie z klasyfikacją układów i narządów oraz częstością występowania według następującej konwencji: bardzo często (1/10), często (1/100 do <1/10), niezbyt często (1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10 000 do <1/1000), bardzo rzadko (<1/10 000), częstość nieznana (częstości nie może być określona na podstawie dostępnych danych). Zaburzenia układu immunologicznego: Niezbyt często: reakcje alergiczne (obrzęk naczynioruchowy, wysypka, świąd); Zaburzenia układu nerwowego: Bardzo rzadko: niepokój, bezsenność, zmęczenie (senność, sedacja), bóle głowy, omamy (głównie u dzieci); Zaburzenia serca: Rzadko: kołatanie serca, tachykardia  Bardzo rzadko: zaburzenia rytmu serca; Zaburzenia naczyniowe: Rzadko: nadciśnienie tętnicze; Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: Bardzo rzadko: zwiększony obrzęk błony śluzowej w wyniku osłabienia działania leku, krwawienie z nosa Częstość nieznana: uczucie pieczenia lub suchości błony śluzowej nosa, kichanie; Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: Bardzo rzadko: skurcze (szczególnie u dzieci). OTC – Lek wydawany bez recepty. Pozwolenie Prezesa URPLWMiPB nr 25017. Podmiot odpowiedzialny: GlaxoSmithKline Consumer Healthcare Sp. z o.o.  ul. Grunwaldzka 189, 60-322 Poznań, v.V.2019.

NP-PL-OTRI-20-00001