Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim to trudny moment w życiu kobiety. Niektóre mamy nie chcą wracać do obowiązków zawodowych i wolą zostać z dziećmi. Z kolei inne bardzo szybko planują wrócić do obowiązków zawodowych. O czym powinny pamiętać?
Każda matka powinna pamiętać o przysługujących jej prawach i możliwościach związanych z powrotem do pracy po urlopie macierzyńskim. Przedstawiamy najważniejsze aspekty prawne i psychologiczne powrotu po urlopie macierzyńskim.
Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim: kwestie formalne i przywileje
Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że w trakcie urlopu macierzyńskiego i po powrocie z niego obowiązuje okres ochronny. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę, w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy (art. 1868 §1 Kodeksu pracy). Oznacza to, że pracodawca nie może zwolnić kobiety ani zlikwidować jej stanowiska pracy.
Ponadto pracodawca ma obowiązek dopuszczenia jej do świadczenia pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu. Pracodawca ma również możliwość zaproponowania innego stanowiska pracy, jednak wynagrodzenie nie może być niższe od pensji sprzed urlopu macierzyńskiego (art. 1862 Kodeksu pracy).
Warto wiedzieć, że kobietom po urlopie macierzyńskim przysługują następujące prawa:
- możliwość pracy na część etatu, przy czym czas pracy nie może być mniejszy niż połowa czasu pracy sprzed urlopu macierzyńskiego. Oznacza to, że kobieta pracująca na pełen etat, czyli 40 godzin tygodniowo, może przejść na zatrudnienie na podstawie umowy o pracę na pół etatu (art. 1867 Kodeksu pracy);
- przerwy na karmienie piersią: dwie 30-minutowe przerwy w przypadku pracy powyżej 6 godzin dziennie i jedna półgodzinna przerwa w przypadku pracy od 4 do 6 godzin dziennie (art. 187 Kodeksu pracy);
- pracodawca ma obowiązek udzielenia urlopu wychowawczego, jeżeli kobieta pracowała w firmie minimum 6 miesięcy. Warto zaznaczyć, że do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia (art. 186 §1 Kodeksu pracy);
- wszystkim pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę przysługują 2 dni wolne (lub 16 godzin) rocznie na opiekę nad dzieckiem do 14 roku życia (art. 188 Kodeksu pracy).
Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim gwarantuje ochronę przed zwolnieniem, jednak warto pamiętać o tym, że w sytuacji ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy ochrona ta nie obowiązuje. Nie obowiązuje ona również, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 1868 §2 Kodeksu pracy).
Kobieta nie musi składać wniosku o powrót do pracy po urlopie macierzyńskim, chociaż niektóre firmy preferują, aby dostarczyła stosowne oświadczenie, według konkretnego wzoru. Wniosek ma jednak ogromne znaczenie w sytuacji, w której kobieta chce zmniejszyć czas pracy lub przerwać urlop macierzyński i wcześniej wrócić do firmy. Wówczas, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu i powrócić do obowiązków zawodowych, pod warunkiem, że pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik – ojciec wychowujący dziecko, bądź ubezpieczony ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową (art. 180 §4 Kodeksu pracy). W przypadku urodzenia jednego dziecka urlop macierzyński przysługuje w wymiarze 20 tygodni, w związku z tym ojcu dziecka będzie przysługiwało dokładnie 6 tygodni urlopu.
Powrót do pracy po macierzyńskim: jak sobie poradzić?
Każda kobieta po urlopie macierzyńskim, a najlepiej jeszcze w trakcie jego trwania, powinna odpowiedzieć sobie na pytanie, czy chce wracać do pracy. Zdarzają się sytuacje, w których stan finansowy rodziny pozwala jej a dłuższą przerwę. Możliwa jest również sytuacja, że matka nie ma z kim zostawić dziecka i po powrocie do pracy będzie zmuszona wynająć opiekunkę. Koszty dodatkowe z tym związane, dojazdy do miejsca zatrudnienia oraz czas spędzony bez dziecka, mogą być argumentem przemawiającym za pozostaniem w domu.
W sytuacji, w której matka nie chce wracać do pracy, powinna zastanowić się nad możliwością pracy zdalnej lub zatrudnienia na część etatu. Takie rozwiązanie pozwoli na połączenie życia zawodowego z rodzinnym. Parę miesięcy przed planowanym powrotem z urlopu macierzyńskiego, powinna zdecydować się na szczerą rozmowę z pracodawcą, w której określi swoje stanowisko i zapyta o możliwość elastycznego czasu pracy, telepracy lub przejścia na mniejszą część etatu. Pracodawca może zgodzić się na pracę zdalną, ale jednocześnie oczekiwać pewnego kompromisu.
Powrót pracownika po urlopie macierzyńskim to ważne wydarzenie nie tylko dla świeżo upieczonej mamy, ale także dla całej firmy. Warto utrzymywać kontakt ze znajomymi z pracy w trakcie urlopu, aby wiedzieć, co się zmieniło, kto odszedł, a kto awansował. W ten sposób powrót do obowiązków zawodowych będzie o wiele łatwiejszy.
Więcej o rynku pracy: agencja rekrutacyjna farmacja.hr
Bibliografia:
1. Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2018., poz. 917).