Swędzenie skóry nie jest dolegliwością bolesną, ale z pewnością uciążliwą i irytującą – szczególnie wówczas, gdy trwa długo lub często nawraca. Samo w sobie nie jest chorobą, ale objawem. Najczęściej nie zwiastuje poważnych problemów zdrowotnych, niemniej świądu nie należy bagatelizować. Może bowiem być sygnałem tego, że w organizmie zaczynają zachodzić wymagające zbadania zmiany. Jakie są główne przyczyny swędzenia skóry? Jak poradzić sobie z uporczywym świądem? Oto najistotniejsze fakty!
Czym jest świąd?
Każdy z nas z pewnością niejednokrotnie doświadczył uczucia swędzenia. Wymusza ono natychmiastowy odruch drapania. Jeśli po podrapaniu swędzącego miejsca uczucie to natychmiast ustępuje, cała sytuacja nie wiąże się z dyskomfortem, nie analizujemy jej i szybko zapominamy. Jeżeli jednak pomimo nawet intensywnego drapania i pocierania swędzenie nie ustępuje lub wręcz nasila się, często powraca, obejmuje coraz większy obszar, nie powinniśmy bagatelizować tego zjawiska, gdyż niewykluczone, że mamy do czynienia ze świądem.
Gdy przyczyna świądu nie jest oczywista (jak np. ukąszenie przez komara czy poparzenie pokrzywą), bez konsultacji lekarskiej i poddania się określonym badaniom niezmiernie trudno jednoznacznie ją ustalić, a co za tym idzie – wdrożyć skuteczną terapię. Dzieje się tak dlatego, iż powodów swędzenia skóry jest całe mnóstwo – od naprawdę błahych i szybko przemijających, jak wspomniane ukąszenie owada, po poważne choroby ogólnoustrojowe wymagające szybkiego podjęcia leczenia (1).
Jakie są przyczyny świądu?
Swędzenie skóry może być wywołane zarówno różnego rodzaju chorobami, jak i np. czynnikami termicznymi, chemicznymi czy mechanicznymi. Co istotne, w ustaleniu przyczyny świądu może pomóc dokładne określenie obszaru jego występowania. Swędzieć może bowiem jedynie niewielki fragment bądź całe ciało.
W pierwszym z wymienionych przypadków najczęstszą przyczyną są choroby skóry (1). Należą do nich m.in. pokrzywka, grzybica, łuszczyca, łupież, atopowe zapalenie skóry, świerzb. Jeśli swędzi całe ciało, przyczyny mogą leżeć w chorobach ogólnoustrojowych, jak m.in.: zapalenie wątroby, mastocytoza, cukrzyca, choroby tarczycy, HIV, stwardnienie rozsiane (1).
Swędzenie skóry może być konsekwencją zmiany kosmetyków, proszku do prania czy płynu do płukania, przyjmowania leków, kontaktu z silnymi środkami chemicznymi, ukąszenia przez owady, nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne, spożycia produktu, który uczula. Co więcej – i nie należy tego faktu ignorować – dokuczliwy świąd skóry może nie być wywołany żadnym czynnikiem fizycznym, ale stresem i każdorazowo nasilać się w chwili wzburzenia emocjonalnego. Jeżeli swędzenie skóry utrzymuje się co najmniej przez 6 tygodni, mówimy wówczas o świądzie przewlekłym (1).
Jak radzić sobie ze swędzeniem skóry?
Sytuacją idealną jest ta, w której dokładnie wiemy, co powoduje swędzenie skóry, bo wówczas możemy po prostu wyeliminować szkodliwy czynnik. Jeśli powodem jest ukąszenie przez owada, poparzenie pokrzywą czy np. oparzenie słoneczne, możemy sięgnąć po Fenistil żel. Jest to lek przeciwhistaminowy, który chłodzi i koi podrażnioną i swędzącą skórę. Ze względu na to, że wykazuje miejscowe działanie znieczulające i łagodzi swędzenie podrażnionej skóry w ciągu kilku minut, warto sięgnąć po niego także w przypadku występowania dermatoz (2).
Jeżeli wiemy, że swędzenie skóry mógł wywołać nowy kosmetyk, środek czyszczący czy proszek do prania, najlepiej zmienić je od razu na poprzednie produkty, które były dobrze tolerowane przez naszą skórę. Kiedy natomiast nie mamy pewności, co wywołuje uporczywy świąd, możemy zastosować szereg domowych sposobów, które z pewnością nie zaszkodzą, natomiast mogą przynieść znaczną ulgę.
Swędzenie może być spowodowane np. przesuszeniem skóry, dlatego codziennie warto dbać o jej nawilżenie przy pomocy sprawdzonych kremów i balsamów. Pomocne mogą okazać się również kąpiele (nie za ciepłe!) z dodatkiem olejków lub sody oczyszczonej. W okresie zaostrzenia objawów najlepiej zrezygnować z mycia się kosmetykami z dodatkiem środków zapachowych. W przypadku świądu występującego na ograniczonym obszarze ulgę mogą przynieść chłodne okłady. Warto nosić lekkie, przewiewne i nieprzywierające do ciała ubranie, aby nie podrażniać swędzącej skóry.
Niezmiernie istotne jest to, aby pod żadnym pozorem nie drapać swędzących miejsc! Jest to bez wątpienia trudne, bo ręce same wędrują w problematyczny obszar, którego solidne podrapanie natychmiast przynosi ukojenie, ale… niestety tylko na chwilę. W konsekwencji objawy mogą się nasilać. Notoryczne drapanie, prowadzące do powstawania ran, może w końcu przyczynić się do rozwoju infekcji, która dodatkowo skomplikuje i wydłuży proces leczenia.
Jeżeli po tygodniu konsekwentnego wdrażania domowych metod walki ze świądem nie będzie efektów lub objawy staną się jeszcze bardziej dokuczliwe (swędzenie bez przerwy, także w nocy, powodujące niemożność zaśnięcia lub ciągłe przebudzanie się), nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. Koniecznie trzeba odwiedzić specjalistę również wówczas, gdy poza swędzeniem pojawią się kolejne niepokojące objawy, jak m.in. gorączka. Istnieje spora szansa na to, że szczegółowy wywiad oraz badania laboratoryjne pozwolą uchwycić przyczynę tego dokuczliwego problemu i wyeliminować ją.
Pamiętajmy o tym, że świądu nie należy lekceważyć, bowiem nic nie dzieje się bez przyczyny. Nawet jeśli jest błaha, warto ją poznać, by w przyszłości móc uniknąć ponownych niedogodności!
Bibliografia:
1. Lek. Wiercińska M., Świąd skóry: przyczyny świądu, leczenie i sposoby łagodzenia objawów, Świąd skóry: przyczyny świądu, leczenie i sposoby łagodzenia objawów – Objawy – mp.pl, data dostępu: 11.01.2022.
2. Fenistil (dimetynden) – żel, Fenistil (dimetynden) żel – działanie, dawkowanie, cena, refundacja | Medycyna Praktyczna (mp.pl), data dostępu: 11.01.2022.
Fenistil, 1 mg/g, żel
1 g żelu zawiera 1mg dimetyndenu maleinianu (Dimetindeni maleas). Substancje pomocnicze o znanym działaniu: glikol propylenowy, benzalkoniowy chlorek. 1 g żelu zawiera 150 mg glikolu propylenowego i 0,050 mg benzalkoniowego chlorku. Wskazania do stosowania Świąd towarzyszący dermatozom, pokrzywce, ukąszeniom owadów, oparzeniom słonecznym, powierzchownym oparzeniom skóry (pierwszego stopnia). Dawkowanie i sposób podawania Stosować 2 do 4 razy na dobę, nanosząc cienką warstwę żelu na zmienioną chorobowo i swędzącą powierzchnię skóry. Jeżeli po upływie 2 dni stosowania produktu leczniczego u dzieci i 7 dni u dorosłych nie nastąpiła poprawa lub pacjent czuje się gorzej, należy skontaktować się z lekarzem. W przypadkach szczególnie nasilonego świądu lub znacznego uszkodzenia skóry leczenie miejscowe preparatem Fenistil w postaci żelu powinno być uzupełnione stosowaniem dimetyndenu maleinianu w postaci doustnej.Sposób podawania Podanie na skórę. Przeciwwskazania Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Oparzenia drugiego i trzeciego stopnia. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania W przypadku stosowania żelu Fenistil na rozległą powierzchnię skóry, należy unikać ekspozycji miejsc nim pokrytych na działanie promieni słonecznych. Unikać stosowania u małych dzieci na duże obszary skóry, szczególnie w przypadkach zranień, stanów zapalnych skóry. Informacje dotyczące składników pomocniczych:Produkt leczniczy Fenistil zawiera 0,050 mg benzalkoniowego chlorku w każdym gramie żelu.Benzalkoniowy chlorek może podrażniać skórę. Nie stosować na błonę śluzową. Kobiety karmiące piersią nie powinny stosować tego produktu leczniczego na skórę piersi, gdyż może on zostać spożyty przez dziecko z mlekiem matki. Produkt leczniczy Fenistil zawiera 150 mg glikolu propylenowego w każdym gramie żelu. Glikol propylenowy może powodować podrażnienie skóry. Z powodu zawartości glikolu propylenowego produktu leczniczego nie należy stosować na otwarte rany lub duże powierzchnie zranionej lub uszkodzonej skóry (np. oparzonej) bez konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Działania niepożądane Najczęściej obserwowane działania niepożądane podczas stosowania produktu to łagodne i przemijające reakcje skórne w miejscu aplikacji. Na podstawie dostępnych danych częstość występowania niżej wymienionych działań niepożądanych nie może być określona. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: Działanie niepożądane: suchość skóry, uczucie pieczenia skóry, alergiczne zapalenie skóry. Częstość: nieznanaOTC – Lek wydawany bez recepty Pozwolenie Prezesa URPLWMiPB nr R/2078 Podmiot odpowiedzialny: GlaxoSmithKline Consumer Healthcare Sp. z o.o
v.VIII.2021 PM-PL-FENI-22-00003
Artykuł sponsorowany