Wiosna za oknami przeżywa swój rozkwit, a słoneczne i upalne lato dopiero przed nami. Obecny i nadchodzący czas to okres intensywnego pylenia roślin potencjalnie uczulających. Posiadanie wiedzy na temat tego jak skutecznie ograniczać ryzyko wystąpienia objawów alergii wydaje się zatem czymś oczywistym. Rzeczywistość pokazuje jednak, że nie wszyscy zdają sobie sprawę z ogromnej roli, jaką odgrywać może ograniczenie narażenia na aeroalergeny.
RÓŻNORODNOŚĆ I MNOGOŚĆ PYŁKÓW W POWIETRZU
Klimat w Polsce sprawia, że ilość pyłków zawieszonych w powietrzu utrzymuje się na wysokim poziomie przez większą część roku [1]. Przez ten cały okres oddziałuje na nas kilkaset różnych gatunków roślin, z czego kilkadziesiąt podlega ciągłemu monitoringowi [1]. Są to m.in. liczne drzewa liściaste (leszczyna, olsza, brzoza), trawy, a także grzyby (głównie Alternaria i Cladosporium) [2]. Tak duża ilość potencjalnych alergenów sprawia, że bardzo często możemy być nieświadomi faktu, iż nasza alergia to wynik ekspozycji na taki czy inny alergen. W tym kontekście warto być zatem na bieżąco z kalendarzem pyleń.
ILOŚĆ PYŁKU W POWIETRZU A OBJAWY ALERGII
Liczne badania jednoznacznie wskazują na występowanie związku pomiędzy ekspozycją na pyłki a intensywnością objawów alergii [2,3,4].
Zależność ta mówi wprost, że im większa ekspozycja na dany pyłek tym silniejsze objawy alergii u osób uczulonych. Najczęstszymi i najbardziej uciążliwymi objawami towarzyszącymi alergii są:
- świąd nosa (odczuwa go 99% pacjentów),
- blokada nosa (skarży się na nią ponad 70% pacjentów),
- zapalenie spojówek i łzawienie (ma z tym problem blisko 40% alergików) [4].
Poza typowymi objawami pacjentom doskwierają też inne objawy ogólnoustrojowe, m.in. ból głowy, zaburzenia snu, co dodatkowo pogarsza jakość życia [4]. Nic zatem dziwnego, że poszukiwanie skutecznych metod walki z alergią jest dla pacjentów niezwykle ważne. Podobnie zresztą jak ważna jest wiedza na temat tego, jak ograniczyć ekspozycję na pyłki. Zwłaszcza teraz, w okresie od kwietnia do września, kiedy to przypada okres pylenia jednego z głównych źródeł alergenów w naszym kraju, czyli traw [5].
JAK ZATEM ZMNIEJSZYĆ STOPIEŃ EKSPOZYCJI NA PYŁKI?
Lista potencjalnych metod ograniczających narażenie na alergeny powietrzne jest długa. Niezwykle istotne jest indywidualne zaangażowanie pacjenta. I choć nie możemy wpływać na ilość pyłków zawieszonych w powietrzu, to możemy jednak uzależnić naszą aktywność i działania od ich umiejscowienia. Należy zatem pamiętać, aby:
- Śledzić prognozowane rozmieszczenie i intensyfikację pyłków w swojej okolicy (tu z pomocą przyjść mogą nowoczesne aplikacje na telefon jak np. aplikacja Allegra). W ten sposób możemy uniknąć miejsc o wysokim stężeniu pyłków.
- Unikać miejsc o zwiększonej intensywności pylenia. Jeśli planujemy urlop warto zainteresować się miejscami, które najlepiej pasują do wymagań alergików, tj. duże zbiorniki wodne (np. morze) lub wysokie góry – tam stężenia pyłków przyjmują najmniejsze wartości.
- Unikać przebywania na powietrzu w godzinach porannych (zwłaszcza w suche dni). Większość roślin rozpoczyna pylenie wcześnie rano i trwa do godzin przedpołudniowych.
- Spacerować najlepiej po deszczu – ogromna ilość pyłków zostaje wówczas na powierzchni, uwalniając tym samym powietrze od potencjalnych alergenów.
- Unikać stref o zwiększonym natężeniu pyłków jak np. świeżo skoszone trawniki w parkach.
- Podróżować samochodem z zamkniętymi szybami. Ograniczamy w ten sposób możliwość przedostawania się pyłków do wnętrza auta, a tym samym zmniejszamy stopień ekspozycji na potencjalne alergeny.
- Używać okularów przeciwsłonecznych, które potrafią skutecznie ograniczyć bezpośredni kontakt oczu z pyłkami [2,4,6].
A CZY MOŻNA COŚ ZROBIĆ WE WŁASNYM MIESZKANIU?
Techniki ograniczające ilość pyłków wewnątrz mieszkania należą niestety do najrzadziej stosowanych, a jednocześnie i najprostszych w realizacji. Skuteczne zapobieganie w dostawaniu się alergenów do domu potrafi znacząco obniżyć częstość i intensywność objawów alergii. Co zatem należy robić?
- Po powrocie do domu weź prysznic i umyj włosy, a także zmień ubranie – w ten sposób znacząco ograniczysz ilość pyłków, jakie zabrałeś ze sobą do swojego mieszkania z zewnątrz.
- Wietrz mieszkanie wieczorem – niektóre rośliny pylą wcześnie rano.
- Nowoczesne mieszkania bez zasłonek mają swoje walory wizerunkowe, niestety nie mają nic wspólnego z ograniczaniem ekspozycji na pyłki. Firanki w oknach skutecznie zatrzymują część alergenów – pamiętaj o ich częstym praniu.
- Susząc ubrania, staraj się nie robić tego na zewnątrz – osiada wówczas na nich spora ilość pyłku zawieszonego w powietrzu.
- Regularne sprzątanie (odkurzanie, czyszczenie stref w pobliżu okien) pozwala na efektywne usuwanie potencjalnych alergenów. Badania pokazują, że codziennie odkurzanie potrafi prawie dwukrotnie zmniejszyć ilość pyłku traw w mieszkaniu w porównaniu z odkurzaniem raz w tygodniu.
- Jeśli masz możliwość – stosuj oczyszczacze powietrza z odpowiednimi filtrami – pozwala to na znaczące zmniejszenie poziomu pyłków wewnątrz mieszkania [2,4,7,8,9].
UNIKANIE EKSPOZYCJI NA PYŁKI TO NIE WSZYSTKO
Pomimo faktu, że zmniejszenie narażenia na pyłki potrafi znacząco zredukować objawy, nie jest możliwe całkowite ograniczenie ekspozycji na aeroalergeny. Skuteczne techniki przeciwalergiczne zakładają zatem, oprócz wspomnianego unikania pyłków – stosowanie skutecznej farmakoterapii [4,6].
Dokonując wyboru leków ograniczających uciążliwe objawy, warto kierować się przede wszystkim ich skutecznością, a także szybkością i długością działania. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt ograniczonego wpływu sedatywnego, co zapewnia jednocześnie wysoki stopień bezpieczeństwa. Takie działanie wykazują substancje przeciwalergiczne najnowszej generacji, do których należy feksofenadyna będąca substancją czynną leku Allegra [10,11]. Badania pokazują, że jej działanie rozpoczyna się w ciągu godziny od przyjęcia, a efekty jej oddziaływania w postaci złagodzenia objawów (kichania, uczucia swędzenia nosa, kataru) utrzymują się 24 godziny. [10,12]. Feksofenadyna, selektywny bloker receptorów histaminowych, wykazuje działanie sedatywne na poziomie placebo – jest zatem wysoce bezpieczna i nie wpływa na funkcje psychomotoryczne [11].
Jednym z dostępnych w aptece leków z feksofenadyną jest Allegra, która z powodzeniem stosowana jest w leczeniu objawowym sezonowego alergicznego nieżytu nosa [12,13].
mgr farm. Mateusz Jabłoński
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
MAT-PL-2000116-1.0-06/2020
Literatura:
- Pyłek roślin jako źródło alergenów, Piotr Rapiejko, Przegląd alergologiczny 1: 7-12, 2004
- Monitoring pyłkowy w praktyce AD 2017, Piotr Rapiejko, Agnieszka Lipiec, Alergia, 2017, 2; 17-19
- Naturalna ekspozycja na bardzo wysokie stężenie pyłku olchy, Piotr Rapiejko, Bolesław Samoliński, Beata Zielnik-Jurkiewicz, Agnieszka Lipiec, Alergologia Współczesna, nr 2, 2001
- Problemy bio-psycho-społeczne pacjentów z alergią na pyłki traw, Ewa M. Gałkowska, Edyta Krzych, Bolesław Samoliński, Antoni Grzanka, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, Vol. LIX, Suppl. XIV, 123, 2004
- Charakterystyka dobowego rozkładu stężenia pyłku traw w sezonie pyłkowym, Dorota Myszkowska, Bartosz Jenner, Fragm. Flor. Geobot. Polonica 16(2): 405-414, 2009
- Znaczenie redukcji narażenia na alergeny sezonowe w leczeniu alergii, Krzysztof Buczyłko, Alergia Astma Immunologia 2011, 16(1): 17-23
- Environmental triggers and avoidance in the management of asthma, Clarisse Gautier, Denis Charpin, Journal of Asthma and Allergy 2017: 10; 47-56
- The role of allergen exposure and avoidance in asthma, Sachin N. Baxi, Wanda Phipatanakul, Adolesc Med State Art Rev 2010, 21(1): 57-ix
- Efficacy of indoor air purification in treating Artemisia (mugwort) pollen allergic rhinitis: study protocol for a randomized controlled trial, Qiao-yan Chen, Li Li, Li Zhang, Jin-han Mo, Zi-feng Yang, Xiao-lin Wei, Yun-ying Li, Ji-yan Xia, Xiao-bing Bai, Pei-fang Xie, BMC Public Health (2018) 18:841
- Skuteczność I bezpieczeństwo stosowania feksofenadyny w chorobach alergicznych, Maria Wrzyszcz, Andrzej M. Fal, Radosław Hora, Alergia Astma Immunologia, 2001, 6(4), 191-193
- Leki przeciwhistaminowe II generacji w praktyce codziennej, Joanna Narbutt, Pediatr Med. Rodz 2012, 8(4), 351-359
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Allegra
- https://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl/#results
Allegra, 120 mg, tabletki powlekane. Każda tabletka zawiera 120 mg feksofenadyny chlorowodorku (Fexofenadini hydrochloridum), co odpowiada 112 mg feksofenadyny. Wskazania do stosowania: Leczenie objawowe sezonowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa.
Dawkowanie i sposób podawania: Dawkowanie Dorośli i dzieci w wieku 12 lat i starsze: Zalecana dawka feksofenadyny chlorowodorku dla dorosłych i dzieci w wieku 12 lat i starszych wynosi 120 mg raz na dobę, przed posiłkiem. Feksofenadyna jest farmakologicznie czynnym metabolitem terfenadyny. Dzieci w wieku poniżej 12 lat: Nie badano skuteczności i bezpieczeństwa stosowania feksofenadyny chlorowodorku w dawce 120 mg u dzieci w wieku poniżej 12 lat. Grupy zwiększonego ryzyka: Badania przeprowadzone w grupach zwiększonego ryzyka (osoby w podeszłym wieku, osoby z zaburzeniem czynności nerek lub wątroby) wykazały, że nie jest konieczne dostosowanie dawkowania feksofenadyny chlorowodorku w tych grupach pacjentów. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Tak jak w przypadku większości nowych leków, dane dotyczące stosowania u pacjentów w podeszłym wieku oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby są ograniczone. W tych grupach pacjentów feksofenadyny chlorowodorek należy stosować ze szczególną ostrożnością. Pacjentów z chorobą układu krążenia występującą obecnie lub w wywiadzie należy ostrzec, że stosowanie leków przeciwhistaminowych może wiązać się z wystąpieniem takich działań niepożądanych, jak: tachykardia i kołatanie serca. Działania niepożądane: Działania niepożądane są wymienione poniżej według klasyfikacji układów i narządów oraz częstości występowania. Częstość występowania jest określona jako bardzo często (> 1/10), często (> 1/100 do < 1/10), niezbyt często (> 1/1000 do < 1/100), rzadko (> 1/10 000 do < 1/1000) lub bardzo rzadko (< 1/10 000), nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych. W badaniach klinicznych u dorosłych zgłaszane były następujące działania niepożądane z częstością występowania podobną do obserwowanej w grupie otrzymującej placebo: Zaburzenia układu nerwowego często (≥1/100 do <1/10): bóle głowy, senność, zawroty głowy; Zaburzenia żołądka i jelit: często (≥1/100 do <1/10): nudności; Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: niezbyt często (≥1/1 000 do <1/100): zmęczenie. U dorosłych zgłaszane były następujące działania niepożądane zebrane z obserwacji w okresie po wprowadzeniu produktu do obrotu. Częstość ich występowania jest nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych): Zaburzenia układu immunologicznego: reakcje nadwrażliwości z objawami, takimi jak: obrzęk naczynioruchowy, uczucie ucisku w klatce piersiowej, duszność, nagłe zaczerwienienie skóry i uogólnione objawy anafilaksji; Zaburzenia psychiczne: bezsenność, nerwowość, zaburzenia snu lub koszmary senne/wyraziste sny; Zaburzenia serca: tachykardia, kołatanie serca; Zaburzenia żołądka i jelit: biegunka; Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: wysypka, pokrzywka, świąd. Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Al. Jerozolimskie 181C, 02 – 222 Warszawa Tel.: + 48 22 49 21 301, Faks: + 48 22 49 21 309, E-mail: ndl@urpl.gov.pl Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu lub przedstawicielowi podmiotu odpowiedzialnego w Polsce. Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn: Biorąc pod uwagę profil farmakodynamiczny i zgłaszane działania niepożądane jest mało prawdopodobne, aby feksofenadyny chlorowodorek wpływał na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. W obiektywnych testach wykazano, że Allegra nie wywiera znaczącego wpływu na czynność ośrodkowego układu nerwowego. Oznacza to, że pacjenci mogą prowadzić pojazdy mechaniczne i wykonywać zadania wymagające koncentracji. Jednakże w celu identyfikacji wrażliwych osób, u których występuje nietypowa reakcja na leki, zaleca się sprawdzenie indywidualnej reakcji na produkt, zanim pacjent będzie prowadził pojazd lub wykonywał skomplikowane zadania.
OTC – produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza.
Przed zastosowaniem należy zapoznać się z pełną informacją o leku.
Podmiot odpowiedzialny: Sanofi-Aventis Deutschland GmbH, Brüningstrasse 50, D- 65926 Frankfurt nad Menem, Niemcy.
Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu wydane przez Prezesa URPLWMiPB nr: 4195.
Informacji w Polsce udziela: Sanofi-Aventis Sp. z o.o., ul. Bonifraterska 17, 00-203, Warszawa, tel. +22 280 00 00.
{ChPL 08/2016}