Choroba hemoroidalna należy do bardzo powszechnych schorzeń proktologicznych. Dokładne oszacowanie liczby osób zmagających się z objawami tej choroby jest niezwykle trudne. To ze względu na fakt, że mówienie o niej jest krępujące i wielu pacjentów zmaga się z nią w domowym zaciszu. W celu łagodzenia przykrych dolegliwości, jakie się w związku z nią pojawiają, stosują oni przede wszystkim preparaty obkurczające naczynia krwionośne, a także redukujące świąd i ból. Większość tych produktów jest dostępna bez recepty, stąd rola farmaceutów w procesie leczenia choroby hemoroidalnej jest znacząca [1].
Szacuje się, że objawy choroby hemoroidalnej mogą występować u ok. 25% osób dorosłych. Przez to należy ona do najbardziej powszechnych schorzeń proktologicznych na świecie. Prawdopodobieństwo jej rozwoju wzrasta wraz z wiekiem, osiągając szczyt u osób powyżej 60. roku życia. Jednak należy pamiętać, że choroba hemoroidalna dotyka także dość często osoby młode, czynne zawodowo, które nie skarżą się na występowanie jakichkolwiek innych przewlekłych schorzeń. Częstotliwość zachorowań na chorobę hemoroidalną jest niezależna od płci. Chociaż ze względu na wzrost ryzyka jej wystąpienia w trakcie ciąży, w młodym wieku znacznie częściej zmagają się z nią przedstawicielki płci pięknej [1,2].
Etiopatologia choroby hemoroidalnej
Hemoroidami nazywamy struktury naczyniowe znajdujące się w ścianach odbytu. W chwili rozluźnienia zwieraczy odbytu wypełniają się one krwią, natomiast w przypadku ich skurczu krew z nich odpływa. Zaburzenie tego fizjologicznego stanu oraz stałe bądź okresowe wypełnienie tych struktur naczyniowych krwią, ich powiększanie się oraz przemieszczanie zwane jest chorobą hemoroidalną [2,3].
Przyczyny rozwoju choroby hemoroidalnej związane są najczęściej z:
– zaburzeniami mechanicznymi: składa się na nie rozluźnienie więzadełek utrzymujących hemoroidy. Najczęstszą przyczyną takiego stanu rzeczy są przewlekłe zaparcia. Długo utrzymujące się parcie wraz z długotrwałym zaleganiem kału prowadzi do uszkodzeń mechanicznych w obrębie błony śluzowej odbytu;
– zaburzeniami hemodynamicznymi: powstają w efekcie problemów z odpływem krwi żylnej ze struktur naczyniowych zlokalizowanych w obrębie odbytu. Zaburzenie odpływu krwi nieuchronnie prowadzi do rozwoju zaparć, co skutkuje także rozluźnieniem więzadełek. Stanem fizjologicznym mogącym skutkować problemami z odpływem krwi jest np. ciąża. Powiększająca się macica może naciskać na żyły, utrudniając odpływ z nich krwi [1].
Występowaniu choroby hemoroidalnej sprzyja także zmniejszenie sprężystości tkanek, które budują ściany hemoroidów. Może to być związane z wrodzonym zmniejszeniem zawartości w nich kolagenu, a także ze zmianami starczymi [2].
Objawy choroby hemoroidalnej
Do najczęstszych objawów choroby hemoroidalnej należy świąd i pieczenie w obrębie odbytu, które powoduje dyskomfort w codziennym życiu. Kolejnym symptomem wskazującym na chorobę hemoroidalną są bezbolesne krwawienia. Krew jest widoczna na powierzchni wydalonego stolca, bądź na papierze toaletowym. Przy nawracających symptomach choroby hemoroidalnej pojawiają się także dolegliwości bólowe. Są one efektem schorzeń powstałych na skutek choroby hemoroidalnej. Należy do niej zaliczyć, m.in. stany zapalne guzka krwawniczego, zakrzepicę, czy szczelinę odbytu [1,4].
Wyciąg z kasztanowca w leczeniu hemoroidów
Najbardziej popularnymi preparatami stosowanymi w łagodzeniu objawów choroby hemoroidalnej są te stosowane miejscowo. Mają one zazwyczaj złożony skład, a ich efekt leczniczy polega na wykazaniu działania ściągającego, przeciwzapalnego, przeciwobrzękowego, a także odkażającego. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują substancje pochodzenia naturalnego, które charakteryzują się wysoką skutecznością terapeutyczną przy zachowaniu bardzo wysokiego profilu bezpieczeństwa.
Jedną z najpopularniejszych tego typu substancji, która znajduje zastosowanie w miejscowym leczeniu choroby hemoroidalnej jest eskulina, której źródłem jest wyciąg z kory kasztanowca [1].
W leczeniu choroby hemoroidalnej są wykorzystywane następujące właściwości lecznicze wyciągu z kory kasztanowca:
– właściwości ściągające: takie działanie kora kasztanowca zawdzięcza zawartym w niej garbnikom. Mają one zdolność do denaturacji śluzu na powierzchni błony śluzowej odbytu. Dzięki temu tworzy się warstwa izolująca, która ma właściwości protekcyjne na powstałą ranę. Stąd jest ona zabezpieczona przed drażniącym działaniem czynników zewnętrznych, co dla pacjenta oznacza redukcję świądu i pieczenia;
– właściwości wzmacniające i uszczelniające naczynia krwionośne;
– właściwości przeciwdrobnoustrojowe: największą aktywność wykazują wobec bakterii Gram-dodatnich
– właściwości przeciwzapalne;
– właściwości antyoksydacyjne;
– właściwości immunomodulujące [1,3];
Inne naturalne substancje stosowane w miejscowym leczeniu choroby hemoroidalnej
Do popularnych substancji znajdujących zastosowanie w miejscowym leczeniu choroby hemoroidalnej zaliczymy także balsam peruwiański. To mieszanina estrów benzoesanu benzylu i benzoesanu cynamonylu oraz kwasów: benzoesowego, ferulowego i cynamonowego. Jest ona pozyskiwana z kory pnia woniowca balsamowego. Balsam peruwiański wykazuje działanie przeciwdrobnoustrojowe, dzięki czemu jego zastosowanie zapobiega wystąpieniu nadkażeniom ran powstałych w wyniku toczącej się choroby hemoroidalnej [1].
W miejscowej terapii choroby hemoroidalnej zastosowanie znajduje także wyciąg z koszyczków rumianka pospolitego. Wykazuje on szereg prozdrowotnych właściwości, z których w łagodzeniu objawów choroby hemoroidalnej wykorzystywane są:
– działanie przeciwzapalne
– działanie antyseptyczne
– zdolność do przyspieszenia gojenia i regeneracji naskórka [5].
Przykładem preparatu stosowanego w miejscowym leczeniu choroby hemoroidalnej, który w swoim składzie zawiera wyciąg z kory kasztanowca jest produkt leczniczy Hemoroidal. Ponadto w jego składzie znajduje się, m.in. balsam peruwiański oraz olejek eteryczny rumiankowy. Lek ten występuje w postaci żelu do stosowania doodbytniczego, bądź bezpośrednio na wypadające hemoroidy. Dzięki zastosowaniu w jego składzie substancji pochodzenia naturalnego, ryzyko wystąpienia po jego aplikacji działań niepożądanych jest niewielkie i ogranicza się tylko do jednostkowych przypadków wystąpienia miejscowych reakcji alergicznych [6].
Literatura
- Krajewska J. Farmakoterapia choroby hemoroidalnej. Lek w Polsce 2014; 24 (1): 13-23.
- Obcowska A, Kołodziejczak M, Choroba hemoroidalna- współczesne poglądy na temat etiopatogenezy oraz metod leczenia. Przegląd piśmiennictwa. Nowa Med. 2016; 23 (2): 61-76.
- Krajewska J. Choroba hemoroidalna w opiece farmaceutycznej. Lek w Polsce 2018; 28 (9): 24-29.
- Wałęga P. Guzki krwawnicze i żylaki odbytu. Op. 11.03.2013 r. dostęp online: https://www.mp.pl/gastrologia/wytyczne/81005,guzki-krwawnicze-i-zylaki-odbytu
- Zielińska- Pisklak, Szeleszczuk, Rumianek lekarski- dlaczego warto go mieć w domowej apteczce. Lek w Polsce 2013; 23 (9): 72-79
- Karta charakterystyki produktu leczniczego Hemoroidal żel.