Do najczęściej stosowanych α-sympatykomimetyków na błonę śluzową nosa należą: ksylometazolina oraz oksymetazolina [3]. Nasivin® Classic, którego substancją aktywną jest oksymetazolina, zaczyna działać już po 25 sekundach od aplikacji, a jej działanie utrzymuje się nawet do 12 godzin! Co więcej, badania wykazały, że stosowanie preparatu pozwala na skrócenie kataru o 2 dni [4,5].
Katar- etiologia i leczenie
Nieżyt nosa jest objawem stanu zapalnego rozwijającego się w obrębie jego błony śluzowej. W efekcie dochodzi do jej obrzęku, zwiększenia przepuszczalności naczyń krwionośnych oraz nadmiernej produkcji wydzieliny nosa. Prowadzi to do zmniejszenia drożności nosa. Gęsta, zalegająca wydzielina utrudnia ruch rzęsek nabłonka, których jedną z funkcji jest wyprowadzanie nadmiaru produkowanej wydzieliny poza jamę nosową [1]. Nieżyt nosa jest powszechnie uznawany za schorzenie mało szkodliwe. Jednak wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy, że nieleczony może prowadzić do wystąpienia groźnych dla zdrowia powikłań, jak przewlekłe zapalenie zatok, czy zapalenie ucha środkowego [6].
Z tego względu wydaje się być zrozumiałe, że lekami pierwszego wyboru w łagodzeniu objawów kataru powinny być te zawierające substancje uszczelniające naczynia krwionośne, a także zmniejszające ich obrzęk. Najwłaściwszymi preparatami w tym przypadku są α-adrenomimetyki stosowane bezpośrednio na błonę śluzową nosa [1].
Sympatykomimetyki- pierwszy wybór w łagodzeniu objawów kataru
Sympatykomimetyki stosowane w łagodzeniu objawów nieżytu błony śluzowej nosa należą do pochodnych imidazolowych. Ich mechanizm działania polega na pobudzaniu α- receptorów, znajdujących się w mięśniówce gładkiej naczyń krwionośnych obecnych w błonie śluzowej nosa. W efekcie dochodzi do szeregu korzystnych działań, dzięki którym dochodzi do poszerzenia światła przewodów nosowych i ich udrożnienia. Wszystko dzięki [5]:
- obkurczeniu naczyń krwionośnych błony śluzowej nosa;
- zmniejszeniu obrzęku błony śluzowej nosa;
- zmniejszeniu obrzęku tkanek;
- zmniejszeniu nadmiernego wysięku z nosa;
Do najczęściej stosowanych α- sympatykomimetyków stosowanych na błonę śluzową nosa należą: ksylometazolina oraz oksymetazolina [3]. Obydwie substancje są skuteczne w łagodzeniu objawów kataru zarówno u dzieci jak i dorosłych [4,7].
Oksymetazolina jako skuteczna substancja lecznicza w łagodzeniu objawów kataru
Oksymetazolina bez konserwantów skraca czas trwania kataru średnio o ok. 2 dni. Zostało to potwierdzone badaniem, w którym jednej grupie pacjentów zmagających się z katarem podawano preparat Nasivin® Sensitive (zawierający 0,5 mg/ml oksymetazoliny- aktualnie występuje pod nazwą Nasivin® Classic), a drugiej grupie preparat zawierający roztwór soli fizjologicznej. U pacjentów otrzymujących produkt z oksymetazoliną, czas trwania kataru był o 2 dni krótszy niż u chorych otrzymujących roztwór soli fizjologicznej [4]. Po podaniu jednorazowym czas działania tej substancji leczniczej wynosi do 12 godzin, co stawia ją jako jedną z najdłużej działających wśród wszystkich łagodzących objawy nieżytu nosa [8]. Jednocześnie pierwsze efekty po podaniu Nasivin® Classic na błonę śluzową nosa pojawiają się już po 25 sekundach [4]! Udowodniono również w badaniach in-vitro, że działa przeciwzapalnie oraz przeciwwirusowo wobec drobnoustrojów wywołujących nieżyt nosa (rinowirusów). Ponadto, oksymetazolina w badaniach in-vitro wykazuje także działanie antyoksydacyjne, co prowadzi do zmniejszenia liczby wolnych rodników, a to może hamować proces uszkadzania komórek toczący się w wyniku rozwoju procesu zapalnego [5].
Bezpieczeństwo stosowania preparatów zawierających oksymetazolinę
Długotrwałe (powyżej 5 dni) i częste stosowanie pochodnych imidazolowych na błonę śluzową nosa może wywoływać polekowe zapalenie błony śluzowej nosa [9].
Znanymi lekami na rynku farmaceutycznym zawierającymi oksymetazolinę w swoim składzie są produkty marki Nasivin®. Ich ogromną zaletą jest to, że dzięki zastosowaniu nowoczesnego opakowania, nie mają w składzie środków konserwujących (np. chlorku benzalkoniowego). Z tego względu występuje mniejsze ryzyko nieprzyjemnych odczuć podczas stosowania (np. uczucie podrażnienia i wysuszenia śluzówki nosa), a także praktycznie nie wpływają niekorzystnie na ruch rzęsek w nosie [10,11].
Wybór odpowiedniego preparatu łagodzącego objawy kataru nie jest dla pacjentów łatwym zadaniem. Ogrom produktów, jakie występują na rynku farmaceutycznym, sprawiają, że wielu chorych nie widzi między nimi różnicy. Stąd, w rekomendacji właściwego środka istotna jest rola farmaceuty. Powinien on dobrać preparat, który będzie wykazywał wysoką skuteczność terapeutyczną przy jednoczesnym niskim ryzyku wystąpienia działań niepożądanych. W przypadku produktów stosowanych na błonę śluzową nosa taką substancją z pewnością jest oksymetazolina. Jej ogromną zaletą jest długi czas działania, szybki efekt po aplikacji, niskie ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i wysoka efektywność działania, zarówno u dorosłych jak i u dzieci.
MAT-PL-NASIVIN-21-000029
Bibliografia:
- Szamborski R. Katar- etiologia i skuteczne leczenie, Farmacja Praktyczna 2009; 65 (10): 723- 24.
- Rapiejko P. Pacjent z ostrym zapaleniem zatok w aptece, Allergoprofil 2018; 14 (1): 3-9.
- Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego pod red. Hryniewicz W., Narodowy Program Ochrony Antybiotyków 2016; dostęp online: http://antybiotyki.edu.pl/wp-content/uploads/Rekomendacje/Rekomendacje2016.pdf
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Nasivin® Classic z 18.06.2019r.
- Reinecke S, Tschaikin M. Investigation of the effect of oxymetazoline on the duration of rhinitis. Results of a placebo- controlled, double- blind study in patients with acute rhinitis, MMW Fortschr Med. 2005; Oct 6: 147 Suppl 3: 113-118.
- Załęski A, Wzorek K, Szwejkowska M. Porównanie najczęściej stosowanych alfa- mimetyków w leczeniu ostrego zapalenia błony śluzowej nosa: ksylometazoliny i oksymetazoliny, Forum Pediatrii Praktycznej 2018; 21: dostęp online: https://forumpediatrii.pl/artykul/porownanie-najczesciej-stosowanych-alfa-mimetykow-w-leczeniu-ostrego-zapalenia-blony-sluzowej-nosa-ksylometazoliny-i-oksymetazoliny
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Xylometazolin® WZF z 04.06.2019 r.
- Leitch GB. A trial of Iliadin in non-specific allergic rhinitis. Br J Clin Pract. 1976 Feb;30(2):37-42.
- Arcimowicz M., Rynopatie, Alergologia Polska 2015; 5-14.
- Alkiewicz J, Szczawińska- Popłonyk A, Olejniczak K, Bugaj U., Preparat Nasivin Soft w leczeniu obrzęku błony śluzowej nosa u niemowląt, Pneumologia i Alergologia Dziecięca 142-45.
- Deitmer T, Scheffler R. The effect of different preparations of nasal decongestants on ciliary beat frequency in vitro. Rhinology 1993; 31:151-53; Komórki rzęskowe błony śluzowej nosa zdrowych osób zebrano do pożywki hodowlanej i wystawiono na działanie oksymetazoliny bez konserwantów, oksymetazoliny z konserwantami, ksylometazoliny z konserwantami lub placebo (pożywki hodowlanej). Istotny spadek częstości ruchu komórek rzęskowych wystąpił tylko w przypadku dwóch leków z konserwantami po 20 min. Po zastąpieniu pożywki testowej pożywką hodowlaną (20 min.), ruchy komórek rzęskowych nie powróciły w żadnej z grup.