Unikalna kompozycja naturalnych substancji wspierających prawidłowe trawienie – o jaki preparat chodzi?

Zaburzenia prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego, niebędące wynikiem istniejącej choroby tego układu są obecnie niezwykle częstą dolegliwością w populacji ogólnej. Tzw. zaburzenia czynnościowe należą do najczęstszych schorzeń w obrębie przewodu pokarmowego [1]. Wynikające z ich obecności dolegliwości znacząco obniżają jakość życia [2]. Jak zatem można pomóc pacjentom w przypadku, gdy dokuczają im liczne nieprzyjemne objawy?

ZABURZENIA CZYNNOŚCIOWE TO SKOMPLIKOWANY MECHANIZM

Aktualne wytyczne klasyfikują zaburzenia czynnościowe jako grupę dolegliwości, która obejmuje przede wszystkim objawy żołądkowo-jelitowe [3]. Są one konsekwencją:

  • zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego,
  • nadwrażliwości trzewnej,
  • zmian w prawidłowym funkcjonowaniu błony śluzowej przewodu pokarmowego,
  • nieprawidłowej korelacji OUN – jelito [3].

Najczęściej występują one pod postacią dyspepsji bądź zespołu jelita nadwrażliwego (IBS) [1, 2]. W przebiegu tych schorzeń dochodzi m.in. do poniższych objawów [2]:

Dyspepsja IBS
  • Uczucie pełności po posiłku
  • Ból/dyskomfort w obrębie brzucha
  • Szybkie najadanie się
  • Zmiana częstości i/lub konsystencji stolca
  • Bóle brzucha
  • Może mieć postać zaparciową/biegunkową/mieszaną
  • Pieczenie w brzuchu

Konsekwencją wspomnianych zmian są częste dolegliwości bólowe, wzdęcia, biegunki lub zaparcia, problemy z prawidłowym trawieniem i stan zapalny w obrębie przewodu pokarmowego [4, 5].

JAK NIWELOWAĆ OBJAWY I WSPOMÓC PRAWIDŁOWE TRAWIENIE

W kontekście zaburzeń czynnościowych i problemów z prawidłowym trawieniem niezwykle ważna jest edukacja pacjenta [2]. Osoby zmagające się z tego typu problemami zwykle nie zdają sobie sprawy ze złożoności problemu. Wieloczynnikowość i wieloobjawowość dolegliwości wymagają odpowiedniego podejścia – zarówno jeśli chodzi o odpowiednią dietę, jak i dodatkowe zajęcia relaksacyjne. Niestety – i to nie zawsze pomaga. Wtedy konieczna staje się farmakoterapia.

Zaburzenia czynnościowe, ze względu na swoją złożoność mogą być leczone preparatami o równie złożonym składzie. Istnieje wówczas większa szansa na powodzenie takiej terapii [2]. Dodatkowo – problemy ze strony przewodu pokarmowego to nierzadko dolegliwości przewlekłe. Istotne jest zatem, aby zastosowane leczenie było odpowiednio bezpieczne i dobrze tolerowane przez pacjentów. Idąc tym tropem, warto przyjrzeć się obecnym od dawna w medycynie lekom ziołowym. Wszak udowodniono, że niektóre ziołowe preparaty złożone wykazują lepszą skuteczność niż placebo, a co najmniej taką samą jak leki syntetyczne w niwelowaniu objawów zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego [2, 6]. Wynika to z synergistycznego działania wielu składników na różne patomechanizmy, leżące u podstaw dolegliwości.

JEŚLI NATURALNE SUBSTANCJE, TO…?

Biorąc pod uwagę dysfunkcję przewodu pokarmowego w postaci zaburzeń motoryki, zaburzeń trawienia, występowania bólu i wzdęć, biegunek lub zaparć literatura wymienia co najmniej kilka surowców roślinnych, o udokumentowanym pozytywnym wpływie na wymienione dolegliwości. Są to m.in.:

  1. Kminek zwyczajny (Carvum carvi) – surowiec to owoc kminku
    Surowiec bogaty jest w olejek (3-8%), którego głównymi składnikami są: karwon, D(-)-limonen, karweol. Poza tym zawiera też flawonoidy, peptydy i związki kumarynowe [7]. Ta powszechna w naszej kuchni przyprawa działa p/zapalnie i rozkurczowo (zarówno na mięśnie gładkie jelit, jak i przewody żółciowe). Konsekwencją tego jest poprawa trawienia, rozluźnienie mięśniówki gładkiej i ułatwienie oddawania gazów (działanie wiatropędne).
  2. Lukrecja gładka (Glycyrrhiza glabra) – surowiec to korzeń lukrecji
    Lukrecja zawiera znaczne ilości saponin triterpenowych i flawonoidów, a także kumaryny i olejek eteryczny [8]. Aktywność biologiczną zawdzięcza głównie saponinom (glicyryzyna i kwas glicyryzynowy) i flawonoidom (glabrydyna) [8,9]. Saponiny wywierają działanie p/zapalne na przewód pokarmowy i p/drobnoustrojowe. Dodatkowo pozytywnie wpływają na stan błony śluzowej, przyśpieszając, chociażby gojenie owrzodzeń [8].
    Frakcja flawonoidów z kolei działa spazmolitycznie na mięśnie gładkie jelit, redukując nadmierny skurcz w ich obrębie [8, 9].
  3. Mięta pieprzowa (Mentha piperita) – surowiec to liście mięty
    To jedna z najstarszych roślin leczniczych, która z powodzeniem stosowana jest w stanach skurczowych przewodu pokarmowego czy w niestrawności [7]. Głównym składnikiem surowca jest olejek (mentol, cyneol, limonen), flawonoidy i kwasy fenolowe [7, 9].
    Flawonoidy zmniejszają kurczliwość mięśniówki gładkiej jelita cienkiego, a razem z kwasami fenolowymi pobudzają wydzielanie żółci. Efektem tego jest działanie rozkurczowe, wiatropędne, a dzięki taninom – p/zapalne [7, 9].
  4. Melisa lekarska (Melissa officinalis) – surowiec to liść melisy
    Zgodnie z rekomendacjami EMEA liść melisy uznany jest za tradycyjny ziołowy produkt leczniczy do objawowego leczenia łagodnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych pod postacią m.in. wzdęć. A European Scientific Cooperative on Phytotherapy zaleca jej stosowanie w leczeniu skurczowych zaburzeń trawiennych [10].
    Zawarte w surowcu związki fenolowe działają p/utleniająco i p/zapalnie. Co więcej – melisa działa łagodnie spazmolitycznie, a także p/drobnoustrojowo (również na Candida albicans) [9,10]. To wszystko przekłada się także na efekt wiatropędny.
  5. Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla) – surowiec to kwiat rumianku
    Rumianek zawiera bogatą frakcję olejkową (α-bisabolol), pochodne flawonowe (apigenina, 7-glukozyd apigeniny) i kumaryny [11, 12]. Skutkiem jego oddziaływania jest silny efekt rozluźniający w stosunku do mięśni gładkich przewodu pokarmowego [12]. Wykorzystuje się go jako substancję p/skurczową, a dzięki temu i p/biegunkową [11,12]. Znajduje zastosowanie w zaburzeniach motoryki przewodu pokarmowego [13]. Jako dodatkową funkcjonalność wykazuje też działanie p/zapalne i p/utleniające [12].
    Ciekawostką może być fakt, że łagodne działanie uspokajające rumianku może mieć duże znaczenie przy zaburzeniach czynnościowych, które to po części wynikają z niedoskonałości połączenia osi OUN-jelito [9].
  6. Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus) – surowiec to ziele glistnika
    Glistnik znalazł się w zaleceniach European Scientific Cooperative on Phytotherapy jako skuteczne remedium w zaburzeniach dyspeptycznych i skurczowych przewodu pokarmowego [14]. Dzięki zawartości alkaloidów (gł. berberyny i sangwiwaryny) wykazuje działanie p/zapalne i p/utleniające – zmniejsza poziom stresu oksydacyjnego [14]. Dodatkowo wpływa na wzrost wydzielania żółci – co pozytywnie odbija się na procesach trawienia (ma właściwości żiołciopędne i żołciotwórcze) [15].
  7. Ostropest plamisty (Silybum marianum) – surowiec to owoc ostropestu
    Surowiec zawiera m.in. flawonolignany (sylimarynę) i olejek eteryczny [15]. Wykazuje umiarkowane działanie p/utleniające, a sylimaryna zapobiega zastojom żółci. Znajduje zastosowanie w niestrawności oraz podnosi tolerancję przewodu pokarmowego na spożycie potraw tłustych [15]. Całość mechanizmów oddziaływania ostropestu wiąże się z poprawą trawienia.
  8. Arcydzięgiel (Archangelica officinalis) – surowiec to korzeń arcydzięgla
    Arcydzięgiel zawiera olejek eteryczny, a także kumaryny i różnorodne kwasy. Dzięki obecności wymienionych składników odznacza się właściwościami p/bakteryjnymi. Poza tym wzmaga wydzielanie soków trawiennych i zmniejsza napięcie mięśniówki gładkiej – a więc działa rozkurczowo [16].
  9. Ubiorek gorzki (Iberis amara) – surowiec to ziele ubiorka
    Iberis amara to roślina o potwierdzonej skuteczności w dolegliwościach żołądkowo-jelitowych. Odznacza się silnym działaniem p/zapalnym, a jako składnik preparatu złożonego wykazuje działanie prokinetyczne, tj. przyśpiesza opróżnianie żołądka, skracając jednocześnie czas pasażu jelitowego [6, 17, 18].

JAKI PREPARAT POSIADA TAK UNIKALNY SKŁAD?

Połączenie wymienionych wyżej substancji znalazło miejsce w preparacie Iberogast [19]. Wieloskładnikowy lek Iberogast znajduje zastosowanie w redukowaniu takich objawów jak:

  • bóle brzucha,
  • skurcze w obrębie jamy brzusznej i jelit,
  • uczucie pełności,
  • wzdęcia, nudności [19].

Badania potwierdzają wyższą skuteczność złożonego składu leku Iberogast niż terapia preparatem jednoskładnikowym [6]. Co więcej – Iberogast wykazał się porównywalną skutecznością co syntetyczny lek prokinetyczny, jednak obciążony był znacznie mniejszą liczbą działań niepożądanych [2]. Tolerancja leku Iberogast jest natomiast na tym samym poziomie co placebo – a to niezwykle ważne w kontekście niejednokrotnie przewlekłego charakteru zaburzeń czynnościowych [2].

Iberogast wydaje się zatem optymalnym rozwiązaniem na powszechne dolegliwości trawienne i zaburzenia czynnościowe w obrębie układu pokarmowego.

mgr farm. Mateusz Jabłoński

L.PL.MKT.03.2020.7543

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Literatura:

  1. Nowe leki w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego, Witold Bartnik, Gastroenterologia Kliniczna, 2010, tom 2, nr 2, 50-55
  2. STW 5(Iberogast) – a safe and effective standard in the treatment of functional gastrointestinal disorders, B. Ottillinger, M. Storr, P. Malfertheiner, H.-Dieter Allescher, Wien Med Wochenschr, 2013; 163(3-4): 65-72
  3. What is new in Rome IV, Max J. Schmulson, Douglas A. Drossman, J Neurogastroenterol Motil, Vol 23, No. 2, April 2017
  4. Dyspepsja czynnościowa, Dorota Waśko-Czopnik, Medycyna po Dyplomie 2011(20); 4(181): 83-87
  5. Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych, Krystian Adrych, Forum Medycyny Rodzinnej 2018, tom 12, nr 6, 224-233
  6. The active components and the pharmacological multi-target principle of STW 5 (Iberogast), T. Wegener, H. Wagner, Phytomedicine, Vol 13, Supplement 1, November 2006, 20-35
  7. Ziołolecznictwo i zalecenia żywieniowe według św. Hildegardy z Bingen. Cz. II, Małgorzata Kania, Justyna Baraniak, Anna Grys, Postępy Fitoterapii 2/2014
  8. Aktualny stan wiedzy na temat chemizmu i aktywności biologicznej lukrecji gładkiej Glycyrrhiza glabra L., Kamila Kucharska-Ambrożej, Postępy Fitoterapii 2017; 18(2): 158-164
  9. Fitoterapia i suplementacja diety w chorobach górnego odcinka przewodu pokarmowego, Krzysztof Błecha, Postępy Fitoterapii 2/2019, 118-125
  10. Basal and spasmolytic effects of a hydroethanolic leaf extract of Melissa officinalis L. on intestinal motility: an ex vivo study, P. Aubert, I. Guinobert, C. Blondeau, V. Bardot, I. Ripoche, P. Charald, M. Neunlist, J Med Food 22(7), 2019, 653-662
  11. Rumianek – pospolita roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych, Anna Grys, Małgorzata Kania, Justyna Baraniak, Postępy Fitoterapii 2/2014
  12. Antidiarrhoeal, antisecretory and antispasmodic activities of Matricaria chamomilla are mediated predominantly through K+-channels activation, M. Hassan Mehmood, S. Munir, U. Ali Khalid, M. Asrar, A. Hassan Gilanie, BMC Complement Altern Med 2015; 15: 75
  13. Hydro-alcoholic extract of Matricaria recutita exhibited dual anti-spasmodic effect via modulation of Ca2+ channels, NO and PKA2-kinase pathway in rabbit jejunum, H. Yazdi, A. Seifi, S. Changizi, V. Khori, F. Hossini, A. Davarian, Y. Jand, A. Enayati, M. Mazandarani, F. Nanvabashi, Avicenna J. Phytomed, 2017; 7)4): 334-344
  14. Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.) we współczesnej terapii – wskazania i bezpieczeństwo stosowania, Piotr Migas, Magdalena Heyka, Postępy Fitoterapii 3/2011
  15. Fitoterapia chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego, Henryk Różański, Akademia Medyczna im. K. Marcinkowskiego
  16. https://rozanski.li/355/korzen-arcydziega-radix-archangelicae-w-praktycznej-fitoterapii/
  17. Phytotherapy of chronic abdominal pain following pancreatic carcinoma surgery: a single case observation, Karl Rudiger Wiebelitz, Andre-Michael Beer, International Journal of General Medicine 2012: 5, 845-848
  18. Leki prokinetyczne w Polsce – kiedy i jak stosować, Agata Mulak, Gastroenterologia Kliniczna 2014, tom 6, nr 4, 134-142
  19. Charakterystyka Produktu Leczniczego Iberogast

Iberogast®, płyn doustny, produkt złożony, produkt ziołowy

100 ml płynu zawiera: Iberis amara herbae extractum (1: 1,5-2,5)  15,0 ml, ekstrahent – etanol 50% (v/v) oraz: Angelicae radicis extractum  (1: 2.5-3,5) 10,0 ml, Matricariae flos extractum (1: 2 -4) 20,0 ml,  Carvi fructus extractum (1: 2,5 – 3,5) 10,0 ml, Silybi mariani fructus extractum (1: 2,5-3,5) 10,0 ml, Melissae folii extractum (1 :2,5-3,5) 10,0 ml, Menthae piperitae folii extractum (1: 2,5-3,5) 5,0 ml, Chelidonii herbae extractum (1 :2,5-3,5) 10,0 ml, Liquiritiae radicis extractum (1 :2,5-3,5) 10,0 ml. Ekstrahentem stosowanym do otrzymania pozostałych wyciągów jest etanol 30% (v/v).

Iberogast zawiera 29,5-32,6 % (v/v) etanolu.

Wskazania: Leczenie zaburzeń czynnościowych związanych z motoryką przewodu pokarmowego, takich jak dyspepsja czynnościowa czy zespół jelita nadwrażliwego. Zaburzenia te objawiają się głównie dolegliwościami skurczowymi jamy brzusznej i jelit, bólem brzucha, uczuciem pełności, wzdęciami, nudnościami i zgagą. Dawkowanie i sposób podawania: Jeśli lekarz nie zaleci inaczej, 3 razy dziennie w małej ilości płynu przed lub w czasie posiłków. Dorośli i młodzież powyżej 12 lat: 20 kropli, dzieci od 6 do 12 lat: 15 kropli. Podanie doustne. Wstrząsnąć przed użyciem. Obecność osadu czy zmętnienia nie wpływa na skuteczność. Nie ma ograniczenia czasu stosowania. W przypadku nie ustępowania dolegliwości po 7 dniach stosowania leku, należy zasięgnąć porady lekarza na temat ich przyczyny. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na którykolwiek ze składników leku. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Należy natychmiast zaprzestać stosowania produktu leczniczego Iberogast i skontaktować się z lekarzem w przypadku wystąpienia objawów przedmiotowych lub podmiotowych uszkodzenia wątroby, takich jak: żółtaczka, ciemne zabarwienie moczu lub odbarwiony stolec. W przypadku nie ustępowania dolegliwości po 7 dniach stosowania leku, należy zasięgnąć porady lekarza na temat ich przyczyny. Nie zaleca się podawania dzieciom poniżej 6 lat. U dzieci poniżej 6 lat każdy ból brzucha powinien być konsultowany z lekarzem. Iberogast zawiera etanol w stężeniu objętościowym wynoszącym ok. 31%. Dawka jednorazowa dla dorosłych (20 kropli) zawiera do 240 mg etanolu, co odpowiada 6,2 ml piwa lub 2,6 ml wina na dawkę. Produkt nie jest przeznaczony i nie powinien być stosowany przez pacjentów z chorobą alkoholową. Kobiety w ciąży lub karmiące piersią, dzieci oraz osoby z grup wysokiego ryzyka, do których zalicza się np. pacjentów z chorobami wątroby lub padaczką powinni skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania leku Iberogast. Brak danych lub istnieją tylko ograniczone dane (mniej niż 300 kobiet w ciąży) dotyczące stosowania u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach nie wykazały bezpośredniego lub pośredniego szkodliwego wpływu na reprodukcję (patrz punkt 5.3). W celu zachowania ostrożności zaleca się unikanie stosowania w okresie ciąży. Brak wystarczających danych dotyczących przenikania leku/metabolitów do mleka ludzkiego. Nie można wykluczyć zagrożenia dla dzieci karmionych piersią. Należy podjąć decyzję czy przerwać karmienie piersią czy przerwać podawanie produktu biorąc pod uwagę korzyści z karmienia piersią dla dziecka i korzyści z leczenia dla matki. Działania niepożądane: W bardzo rzadkich przypadkach (<1/10 000) reakcje nadwrażliwości takie jak np. reakcje skórne, świąd, duszność u predysponowanych pacjentów. Przypadki uszkodzenia wątroby zgłaszano z częstością nieznaną (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych). W sytuacji wystąpienia tych działań niepożądanych należy przerwać leczenie produktem Iberogast. Podmiot odpowiedzialny: Bayer Sp. z o.o., Al. Jerozolimskie 158, 02-326 Warszawa. Pozwolenie nr 10487 wydane przez Prezesa URPLWMiPB. Kategoria dostępności:

Produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza – OTC. Pełna informacja o produkcie leczniczym dostępna na życzenie w firmie: Bayer Sp. z o.o., Al. Jerozolimskie 158, 02-326 Warszawa, tel.: +48 22 572 38 33, fax (22) 5723850, www.bayer.com.pl  v7/13.09.2019/MK.