Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które w określonych ilościach wywierają korzystny efekt na organizm ludzki [1,2]. Najlepiej przebadanymi szczepami drobnoustrojów pod względem probiotycznym są żywe kultury bakterii Lactobacillus rhamnosus GG oraz właśnie Saccharomyces boulardii – pierwszy szczep drożdży, które badano pod kątem ich właściwości probiotycznych [2,3,4,5].
SACCHAROMYCES BOULARDII – ZASTOSOWANIA POPARTE BADANIAMI KLINICZNYMI
Drożdże z tego gatunku posiadają udokumentowane właściwości probiotyczne [5]. Wskazaniem do ich zastosowania są sytuacje dysbiozy inaczej zaburzenia równowagi w jelitach dotyczące ilości, składu i funkcjonowania mikroflory w obrębie jelit, która może być wynikiem m.in.:
- Antybiotykoterapii
- Obecności czynników chorobotwórczych [3,5].
Grupą szczególnie narażoną na zjawisko dysbiozy (zwłaszcza poantybiotykowej) i związanych z nią problemów zdrowotnych, są dzieci – głównie do 5. roku życia [6]. Statystyki pokazują, że ryzyko wystąpienia biegunki poantybiotykowej u małych dzieci waha się między 11 a 40%, zaś biegunka infekcyjna dotyka dzieci do 3 r.ż. średnio 0,5-2x/rok [2,4]. Tego typu schorzenie jest wyjątkowo groźne dla najmniejszych pacjentów i może wiązać się ze zbytnim odwodnieniem organizmu [6]. Dlatego też wiedza nt. efektywnych możliwości wspierania dzieci w tego typu dolegliwościach wydaje się być niezwykle cenna.
Szczepy Saccharomyces boulardii posiadają udokumentowaną badaniami efektywność w redukowaniu czasu trwania biegunki poantybiotykowej u dzieci – skracają ją średnio o blisko 20 h (1 dzień) [5]. Co więcej – zmniejszają ryzyko wystąpienia takiego incydentu nawet o 50% [2,3,5]. Zdolność tę potwierdzono, podając dzieciom 0,5g/dobę drożdży Saccharomyces boulardii [4]. Ważnym aspektem w kontekście tej funkcjonalności drożdży S. boulardii jest fakt, że szczep ten jest praktycznie drugim najlepiej pod tym kątem przebadanym probiotykiem [2].
BIEGUNKA INFEKCYJNA
Poza wymienionym zastosowaniem w kontekście biegunki poantybiotykowej, Saccharomyces boulardii wykorzystywany jest również w przypadku pojawienia się ostrej biegunki infekcyjnej (bakteryjnej bądź wirusowej) [2,3,5,6,7]. Badania z udziałem dzieci pokazały, że już w 3. dniu przyjmowania przez grupę badaną S.boulardii, ponad 80% dzieci z tej grupy nie wykazywało objawów ostrej biegunki infekcyjnej przy jednoczesnym 16-procentowym udziale takich dzieci w grupie placebo [6].
Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci drożdże Saccharomyces boulardii są rekomendowane jako uzupełnienie doustnej terapii nawadniającej (która nie ma wpływu na czas trwania objawów) w przebiegu ostrej biegunki u dzieci [3,4,8].
Dodatkowym atutem S.boulardii jest fakt, że terapia tym szczepem pozytywnie wpływa także na długoterminowy efekt terapeutyczny – ograniczają ryzyko wystąpienia ponownego epizodu w przyszłości (zwykle w odstępie 2 miesięcy) [6].
Szczepy Saccharomyces boulardii znajdują również zastosowanie w przypadku biegunki podróżnych, która wbrew pozorom jest dość częstym zjawiskiem u osób podróżujących (w tym dzieci) [1,5,7].
MECHANIZM DZIAŁANIA SACCHAROMYCES BOULARDII
Drożdże S.boulardii wykazują swój optymalny wzrost w temperaturze 37°C [4,7]. Środowisko żywiciela, jakim jest dla nich człowiek, wydaje się być zatem idealne do efektywnego rozwoju. Poza tym S.boulardii jest:
- Odporny na działanie żółci
- Odporny na soki żołądkowe
- Odporny na enzymy żołądkowo-jelitowe, w tym pepsynę obecną w żołądku
- Odporny na niskie pH
- Oporny na działanie antybiotyków [4,5,7].
Dzięki temu praktycznie bez uszczerbku przechodzi przez żołądek do jelit, gdzie odznacza się niżej wymienionymi działaniami:
- Przeciwtoksynowym – przeciwko toksynom A i B Clostridium difficiele – stymulując uwalnianie w jelicie IgA
- Przeciwdrobnoustrojowym – drożdże ściśle przylegają do błon komórkowych kolonocytów, utrudniając tym samym ich kolonizację przez bakterie patogenne
- Probiotycznym – drożdże S.boulardii posiadają jako składniki swojej ściany komórkowej glikany, mannoproteiny i chityny – będące substratami do wzrostu dla krótkołańcuchowych bakterii komensalnych. Sprzyja to odbudowie naturalnej mikrobioty jelitowej
- Modyfikującym receptory dla toksyn bakteryjnych, co dodatkowo utrudnia im kolonizację jelit [4,5,6].
SACCHAROMYCES BOULARDII A DZIECI
Szczepy drożdży S.boulardii wykazały w badaniach z udziałem dzieci wysoki stopień bezpieczeństwa i tolerancji [3,4,5]. Niestety dość często brak jest odpowiedniej formy, w jakiej probiotyk S.boulardii mógłby zostać im podany. A przecież właściwa postać danego preparatu to nierzadko istotny czynnik warunkujący efektywność danej terapii [9]. Wszak łatwe dawkowanie sprzyja i zachęca pacjentów (zwłaszcza tych najmniejszych) do stosowania danego preparatu.
Formą preferowaną przez dzieci są przede wszystkim postaci płynne. U tych najmniejszych szczególnie pożądane są krople, gdyż łatwo odmierzyć potrzebną ilość płynu i nie ma konieczności podawania go w dużej objętości [9]. Rekomendując zatem preparat dla dziecka dotkniętego biegunką poantybiotykową (lub ostrą biegunką infekcyjną), miejmy na uwadze rolę, jaką odgrywa również forma danego preparatu.
Literatura:
- Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje, Katarzyna Mojka, Probl Hig Epidemiol 2014, 95(3): 541-549
- Probiotyki w profilaktyce i leczeniu wybranych schorzeń przewodu pokarmowego u dzieci, Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, Bartosz Romańczuk, Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 2, 135-140
- Probiotyki – implikacje w praktyce lekarza rodzinnego, Mirosława Gałecka, Anna M. Basińska, Anna Bartnicka, Forum Medycyny Rodzinnej 2018, tom 12, nr 5, 170-182
- Saccharomyces boulardii – aktualne dane naukowe, Hanna Szajewska, Standardy Medyczne/Pediatria, 2018, T.15, 299-306
- Saccharomyces boulardii CNCM I-745: A non-bacterial microorganism used as probiotic agent in supporting treatment of selected diseases, Karolina Kaźmierczak-Siedlecka, Jakub Ruszkowski, Mateusz Fic, Marcin Folwarski, Wojciech Makarewicz, Current Microbiology (2020) 77: 1987-1996
- A multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled trial of Saccharomyces boulardii in infants and children with acute diarrhea, Florian Mourey, Varun Sureja, Dharmeshkumar Kheni, Parthiv Shah, Devang Parikh, Unmesh Upadhyay, Milan Satia, Dhara Shah, Charlotte Troise, Amelie Decherf, Pediatr Infect Dis J 2020; 39:e347-e351
- Saccharomyces boulardii: what makes it tick as successful probiotic?, Pedro Pais, Vanda Almeida, Melike Yilmaz, Miguel C. Teixera, Journal of Fungi 2020, 6,78;doi:10.3390/jof6020078
- Efficacy and safety of Saccharomyces boulardii for acute diarrhea, Sahar Feizizadeh, Amin Salehi-Abergouei, Vajihe Akbari, Pediatrics, 2014
- Postacie leków pediatrycznych. Część I. Wymagania i podstawowe problemy – dawkowanie, połykanie, smak, Monika Muśko, Małgorzata Sznitowska, Farm Pol, 2010, 66(3): 215-220
ARTYKUŁ SPONSOROWANY