- Czy otrzymam jakiś preparat na infekcję intymną, dostępny bez recepty?
Zdecydowanie tak. Obecnie gama produktów (zarówno leczniczych, jak i wyrobów medycznych) jest niezwykle szeroka. Co więcej – dostępne jeszcze niedawno tylko na receptę leki dopochwowe występują teraz jako leki bez recepty (np. Gynoxin) [1]. Tak więc jak najbardziej – pacjentka otrzyma preparat na infekcję intymną, dostępny bez recepty. - Potrzebuję jakiś preparat na infekcję intymną, niestety nie wiem, czy to infekcja bakteryjna, czy grzybicza. Czym one się różnią?
To bardzo częste pytanie wśród pacjentek, choć z powodu zakłopotania i lęku nierzadko pozostaje tylko w głowie samej pacjentki. Tak czy inaczej, infekcje o podłożu bakteryjnym i grzybiczym wykazują pewne zauważalne różnice, pozwalające określić, z jakim typem infekcji mamy do czynienia. Infekcje grzybicze dają takie objawy jak: świąd i pieczenie, białe i grudkowate upławy, bolesność i zaczerwienienie okolic intymnych i brak wyczuwalnego zapachu, prawidłowe pH pochwy. Infekcje bakteryjne charakteryzuje: wyczuwalny rybi zapach, skąpa i jednorodna wydzielina, podwyższone pH pochwy [2,3,4]. Warto wybierać leki o najszerszym spektrum działania, aby zwalczać chorobotwórcze grzyby i bakterie. - Czy produkty dopochwowe z probiotykami wystarczą? Czy są skuteczne?
Preparaty zwierające bakterie probiotyczne znacząco powiększyły w ostatnich latach swoją gamę. W związku z tym, że w przypadkach bakteryjnego zakażenia pochwy dochodzi do zmian w jej mikroflorze uzupełnienie bakterii probiotycznych znajduje swoje uzasadnienie, co potwierdzają także publikacje naukowe [4,5]. Należy jednak wiedzieć, że badania nie potwierdzają skuteczności stosowania probiotyków w kontekście leczenia infekcji grzybiczych i bakteryjnych, a także nie zapobiegają nawrotom choroby [5]. Należy zatem pamiętać, że rolą probiotyków jest wspomaganie właściwego leczenia, nie zaś wyleczenie infekcji intymnych, zatem można je stosować dodatkowo, a nie zamiast leków przeciwgrzybiczych lub przeciwbakteryjnych. - Czy są leki na infekcje mieszane?
Bakteryjna waginoza i kandydoza pochwy to dwa najczęściej występujące typy infekcji intymnych [2]. Nie jest jednak powiedziane, że nie mogą one występować jednocześnie – zwłaszcza że pojawienie się już jednej z nich osłabia mechanizmy odpornościowe organizmu, co sprzyja kolejnemu nadkażeniu innym typem patogenu. Dochodzi wówczas do tzw. infekcji mieszanych, które według szacunków mogą stanowić prawie 33% wszystkich infekcji intymnych [6]! W tym kontekście rekomenduje się stosowanie leków o jak najszerszym spektrum działania. Substancją o takich właściwościach jest azotan fentikonazolu, który ma udokumentowane działanie wobec drożdżaków Candida, a także wobec bakterii Gram(+) i Gram(-), a zatem jest skuteczny także w leczeniu infekcji mieszanych grzybiczo-bakteryjnych [7,8]. - Czy mogę dany produkt stosować w trakcie ciąży?
Wśród dostępnych w sprzedaży produktów na infekcje intymne zdecydowana większość z nich nie powinna być stosowana u pacjentek w ciąży – dotyczy to przede wszystkim preparatów na bazie azoli. I choć niektóre z nich (jak np. fentikonazol) nie wykazywały działania teratogennego na zwierzętach, to z racji niewystarczającej liczby danych stosowanie ich w ciąży powinno odbywać się jedynie pod nadzorem lekarza [8]. To lekarz powinien oszacować bilans ryzyko vs korzyści, bo nieleczona infekcja w ciąży może nieść ryzyko powikłań dla ciężarnej i płodu. - Jedna kapsułka czy trzy? Co będzie bardziej skuteczne?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, tym bardziej, że badania porównawcze np. fentikonazolu pokazują podobną skuteczność kuracji 1-dniowej dawką 600 mg i 3-dniowej dawką 200 mg w kontekście infekcji grzybiczej Candida, a stopień wyleczenia waha się w okolicach 75-100% [9]. W obu przypadkach dawką leku przyjętą podczas całej terapii jest 600 mg azotanu fentikonazolu. - Jakiś czas temu przeszłam infekcję intymną i teraz znów mam podobne problemy. Dlaczego?
Problem nawracających infekcji intymnych to dość częste zjawisko. W kontekście zakażeń o charakterze grzybiczym przyjmuje się, że u około połowy pacjentek infekcja ta pojawi się ponownie [10]. Biorąc zaś pod uwagę infekcje o charakterze bakteryjnym – po standardowej terapii metronidazolem lub klindamycyną nawrót choroby może dotyczyć nawet 30% pacjentek już po 3 miesiącach [3]. Dlatego tak ważne jest zastosowanie skutecznej terapii, po której ryzyko ponownej infekcji jest jak najmniejsze (badania potwierdzają wysoką skuteczność i niski odsetek nawrotów po terapii fentikonazolem) [11]. Dodatkowo przerwanie kuracji po ustąpieniu objawów w przypadku preparatów o dłuższym okresie stosowania może zwiększać ryzyko nawrotów infekcji. Nie należy też bagatelizować roli partnera seksualnego, u którego często infekcja przebiega bezobjawowo, zatem może on ponownie zarażać swoją partnerkę. W tym przypadku zaleca się leczenie również partnera np. za pomocą dedykowanych do tego leków w postaci kremu. - Czy kapsułki dopochwowe będą skuteczne? A może lepiej jakieś tabletki doustne?
Minusami doustnej terapii przeciwgrzybiczej/przeciwbakteryjnej są: dostępność tylko na receptę oraz ze względu na ogólnoustrojowy charakter działania, większe ryzyko działań niepożądanych po doustnej terapii lekami przeciwgrzybiczymi [12]. Liczne badania potwierdzają dużą skuteczność terapii miejscowej przy jednoczesnej małej ilości ogólnoustrojowych efektów ubocznych [7,9]. Tak więc stosowanie kapsułek dopochwowych zawierających substancje o potwierdzonym działaniu (np. fentikonazol) przyniesie również oczekiwane efekty.
- Zwykle po antybiotykoterapii mam problemy z okolicami intymnymi. Dlaczego?
Antybiotyki to substancje, które w związku ze swoimi właściwościami wykazują działanie przeciwbakteryjne [13]. Podawane doustnie redukują ilość bakterii także w obrębie pochwy i sromu, dlatego też częstym powikłaniem antybiotykoterapii są infekcje grzybicze okolic intymnych [2]. Zaleca się wówczas stosowanie dodatkowego wsparcia w postaci preparatów przeciwgrzybiczych oraz uzupełnienie kuracji odpowiednim probiotykiem. - Stosuję doustną antykoncepcję – jaka forma leczenia infekcji intymnej będzie dla mnie najbardziej odpowiednia?
Doustna terapia przeciwgrzybicza pochwy opiera się zwykle na pochodnych azoli, np. flukonazolu. Jednym z jej ograniczeń jest konieczność ostrożnego stosowania i możliwość interakcji z przyjmowanym środkiem antykoncepcyjnym, co może powodować zmianę w skuteczności antykoncepcji. Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie kapsułek dopochwowych, np. Gynoxin Optima [8]. Wykazują one przede wszystkim miejscowy efekt leczniczy, a „jedynym” przeciwwskazaniem w kontekście antykoncepcji jest jednoczesne stosowanie miejscowych metod antykoncepcyjnych [8]. - Na co zwrócić uwagę w kontekście infekcji intymnych w okresie menopauzy?
Menopauza to okres intensywnych zmian w organizmie kobiet. Dotykają one również narządów intymnych, co ma bezpośredni związek ze spadkiem ilości hormonów estrogenowych [15]. Konsekwencją ich mniejszej ilości są częstsze uszkodzenia nabłonka i wynikające z tego wielokrotne infekcje intymne – nierzadko o charakterze mieszanym. W kontekście tego typu zmian zasadnym będzie, chociażby zastosowanie produktów o rejestracji leku, przeznaczonych do leczenia infekcji o charakterze mieszanym. Taką rejestrację posiada m.in. Gynoxin Optima [8].
Literatura
- Decyzja Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Nr UR/ZD/2904/19
- Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie leczenia ostrego i nawrotowego grzybiczego zapalenia pochwy i sromu – stan wiedzy na 2008 rok, Jan Kotarski, Krzysztof Drews, Romuald Maleszka, Tomasz Rechberger, Jarosław Woroń, Jacek Tomaszewski, Ginekol Pol. 2008, 79, 638-652
- Nawrotowe zapalenie sromu i pochwy – porady dotyczące leczenia, Merida Miller, Ginekologia po Dyplomie 2014; 16(5): 59-68
- Bacterial vaginosis: A practical review, Paulette Bagnall, Denise Rizzolo, American Academy of Physician Assistants, 2017
- Lactobacilli-containing vaginal probiotics to cure or prevent bacterial or fungal vaginal dysbiosis: a systematic review and recommendations for future trial designs, JHMM van de Wijgert, MC Verwijs, BJOG 2019
- Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące preparatu Macmiror Complex 500, Jan Kotarski, Tomasz Paszkowski, Ryszard Poręba, Marek Spaczyński, Ginekol Pol. 2012, 83, 956-959
- In vitro activity of fenticonazole against Candida and bacterial vaginitis isolates determined by mono- or dual-species testing assays, Maurizio Sanguinetti, Emilia Canton, Riccardo Torelli, Fabio Tumietto, Ana Espinel-Ingroff, Brunella Posteraro, Antimicrob Agents Chemother 2019
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Gynoxin Optima
- Fenticonazole: an effective topical treatment for superficial mycoses as the first-step of antifungal stewardship program, F. Tumietto, L. Giacomelli, European Review for Medical and Pharmacological Sciences 2017;21:2749-2756
- Vulvovaginal candidosis: contemporary challenges and the future of prophylactic and therapeutic approaches, Shu Yih Chew, Leslie Thian Lung Than, Mycoses, 2016, 59, 262-273
- Effect of fenticonazole in vaginal candidiasis: a double-blind clinical trial versus clotrimazole, Earl Brewster, Piero Monici Preti, Ralf Ruffmann, John Studd, J Int Med. Res (1986) 14,306
- Prevalence of vulvovaginal candidiasis in gynecological practices in Germany: a retrospective study of 954,186 patients, Louis Jacob, Mara John, Matthias Kalder, Karel Kostev, Current Medical Mycology 2018, 4(1): 6-11
- Clinical pharmacology of antibiotics, Rachel F. Eyler, Kristina Shvets, Clin J Am Soc Nephrol. 2019; 14(7): 1080-1090
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Dessette mono
- The etiology and management of recurrent urinary tract infections in postmenopausal women, Carrie Jung, Linda Brubaker, Climacteric 2019 June; 22(3): 242-249
Artykuł sponsorowany