Zaburzenia snu jako narastający problem społeczny

Przyczyny zaburzeń snu

Zaburzenia snu określa się jako naruszenie stanu zdrowia, które charakteryzują się niewystarczającą ilością snu bądź niezadowalającą jego jakością. Szacuje się, że problem ten dotyczy około 70% Polaków [2,3]. Zaburzenia snu mogą manifestować się trudnościami w zasypianiu, przedwczesnym przebudzaniem się, a także złą jakością snu, co w efekcie przejawia się gorszym samopoczuciem, brakiem poczucia relaksacji i wypoczęcia oraz ogólnym upośledzeniem funkcjonowania całego organizmu [4,5].

Wyróżnia się dwie kategorie czynników mogących wpływać na zaburzenia snu:

  • Endogenne, wśród których wymienia się ból, kaszel, nadciśnienie, nadczynność tarczycy, nerwicę, zmęczenie, ciążę, a także depresję i niektóre przyjmowane leki;
  • Egzogenne, gdzie zalicza się hałas, temperaturę oraz światło [1].

Liczne badania wskazują na pogłębiający się problem w krajach rozwiniętych, gdzie dominuje szybkie tempo życia. Do zaburzeń snu dochodzi za sprawą połączenia czynników fizycznych i emocjonalnych, wśród których w 80% przypadków główny faktor stanowi stres [4].

Istota świadomości problemu

Pomimo iż trudności związane z zasypianiem stanowią powszechny problem społeczny, niewielki odsetek osób dotkniętych utrzymującymi się, uciążliwymi dolegliwościami szuka pomocy. Niejednokrotnie spowodowane jest to lękiem przed stygmatyzacją. Inną kwestię stanowi zatrważające lekceważenie problemu przez pacjentów. W wielu przypadkach trudności z zasypianiem wywoływane są przez takie czynniki, jak: stres, nadużywanie w ciągu dnia kawy, bądź też innych napojów zawierających w swoim składzie kofeinę, wzmożona aktywność fizyczna oraz oglądanie telewizji do późnych godzin nocnych [3]. Problemy ze snem często przekładają się na codzienne funkcjonowanie człowieka. Zwykle mają one charakter przejściowy, a rozwiązaniem problemu jest wizyta w aptece [1]. Nieocenioną rolę w walce z problemami ze snem odgrywa farmaceuta, który na podstawie wiedzy i doświadczenia, zarekomenduje odpowiedni produkt.

W aptece jest wiele preparatów dostępnych bez recepty, przeznaczonych do stosowania przy krótkotrwałych problemach z zasypianiem. W pierwszej kolejności warto sięgnąć po produkty ziołowe, zawierające w swoim składzie melisę, lawendę, kozłek lekarski, dziurawiec czy też szyszkę chmielu.  Ponadto, w zaburzeniach snu, powszechnie stosowane są substancje z grupy antagonistów receptorów H1 o aktywności uspokajającej i miorelaksacyjnej – np.: difenhydramina oraz hormon wydzielany w warunkach fizjologicznych przez szyszynkę – melatonina [3].

ZzzQuil Natura – suplement diety, aby zasnąć w zgodzie z naturą

ZzzQuil Natura to preparat w formie żelek rekomendowany konsumentom, zmagającym się z przejściowymi trudnościami z zasypianiem. Skład produktu oparty jest o selektywnie dobrane składniki: melatonina w dawce 1 mg, naturalne ekstrakty z rumianku, waleriany, lawendy oraz witamina B6. Żelki stanowią innowacyjną formę podania, szczególnie atrakcyjną dla osób, które nie są zwolennikami tabletek oraz kapsułek do połykania, czy też preparatów w formie płynnej.

Melatonina

Melatonina jest fizjologicznie wytwarzana w szyszynce, znana powszechnie jako „hormon snu”. Poziom, jaki osiąga w organizmie, koreluje z ilością docierającego światła, za co odpowiada pora dnia. Najwyższe stężenie odnotowuje się między północą a godziną 3 nad ranem. Ponadto, poziom melatoniny zmienia się w zależności od pory roku. Produkcja tego hormonu jest największa w okresie dzieciństwa. W okresie dojrzewania obserwowany jest jego spadek, utrzymujący się na stabilnym poziomie do 45 r.ż., po czym, po przekroczeniu tego wieku, następuje zwykle wyraźne obniżenie stężenia hormonu [6].

Melatonina pełni szereg istotnych funkcji w organizmie. Do najważniejszych zalicza się synchronizację zegara biologicznego z cyklem dobowym. Badania dowodzą, że podanie melatoniny w dawce 1 mg pozwala osiągnąć zwykle stężenie melatoniny we krwi wystarczające do zaśnięcia. Ponadto wykazano, że po przyjęciu 1 mg tego hormonu przez osoby w młodym wieku, jego stężenie w organizmie wraca do poziomu osiąganego w dzieciństwie [7]. Co istotne, melatonina nie wykazuje działania uzależniającego, ani nie wywołuje uczucia senności czy splątania, wpływających negatywnie na codzienne funkcjonowanie [6, 7].

Hormon ten rekomendowany jest szczególnie pacjentom, których problemy ze snem dotyczą rytmu dobowego, a zatem osobom pracującym w nocy, podróżującym, którzy zmieniają strefę czasową, niewidomym oraz ludziom w podeszłym wieku. Melatonina skraca czas potrzebny do zaśnięcia. Korzystne działanie występuje w przypadku spożycia 1 mg melatoniny na krótko przed pójściem spać [8].

Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla)

Rumianek, z uwagi na jego wielokierunkowe działanie prozdrowotne, cieszy się dużą popularnością w wielu rejonach świata. Surowcem zielarskim, wykorzystywanym w lecznictwie, są całe koszyczki kwiatowe. Za efekt uspokajający oraz spazmolityczny odpowiada wysoka zawartość olejków eterycznych. Wyciąg z rumianku rekomendowany jest w trudnościach związanych z zasypianiem, a także w nerwicach i stanach lękowych [9]. 

Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia)

W medycynie szerokie zastosowanie znalazły kwiaty lawendy, zbierane tuż przed rozwinięciem w stadium pąku. Pozyskiwany z nich olejek wykazuje wysoką efektywność w terapii zaburzeń snu oraz w stanach napięcia nerwowego [10, 11].

Kozłek lekarski (Valeriana officinalis)

Surowce farmakognostyczne kozłka lekarskiego stanowią korzenie i kłącza. Zawarte w nich substancje aktywne wywierają działanie łagodzące względem stanów niepokoju. Waleriana jest szeroko wykorzystywana w terapii problemów związanych z zasypianiem, przede wszystkim na tle nerwowym [10, 12, 13].

ZzzQuil Natura dostępny jest w innowacyjnej formule żelek, których forma, w porównaniu z tradycyjnymi tabletkami, bądź też kapsułkami, budzi większe zaufanie wśród części konsumentów. Zalecane jest przyjmowanie 1 żelki na 30 minut przed planowanym, minimum 6-godzinnym snem. Produkt nie zawiera w swoim składzie konserwantów, substancji słodzących oraz sztucznych aromatów i barwników, co stanowi jego kolejny atut.

Istotną kwestią w odniesieniu do pogłębiającego się problemu przejściowych zaburzeń snu, jest zarówno edukacja pacjenta, dotycząca ich etiologii, jak również prewencji i metod radzenia sobie z tą przykrą trudnością. Farmaceuci pracujący za pierwszym stołem, pełnią niebagatelną rolę w szerzeniu świadomości społecznej dotyczącej występujących na rynku, dobrej jakości produktów oraz stosowności sięgania po nie, gdy pojawią się czynniki sprzyjające tego typu kłopotom.

mgr farm. Ilona Gołąbek-Karaś 

Bibliografia

  1. Modzelwska M. Insomnia. Aptekarz Polski. 2010, 50/28.
  2. Nowicki Z., i inni i inni. Prevalence of self-reported insomnia in general population of Poland. Psychiatria Polska. 2016, 50 (1): 165-173.
  3. Kozłowski P., Kozłowska M. i Kozłowska K. Analiza czynników wpływających na sen. Journal of Educatio. Health nad Sport. 2017, 7 (8): 99-105.
  4. Grabowski K. Terapia poznawczo-behawioralna bezsenności. Via Medica. 2011, 8(2):53-63.
  5. Siemiński M., Skorupa Ł. i Wiśniewska-Skorupa K. Diagnostyka i terapia bezsenności w praktyce ogólnolekarskiej. Via Medica. 2018, 3 (2): 109-115.
  6. Karasek M. Melatonin, human aging, and age-related diseases. Experimental Gerontology. 2004, 39 (11-12): 1723-9.
  7. Zhadanova I. Melatonin as a hypnotic: Pro. Sleep Medicine Reviews. 2005, 9 (1): 51-65.
  8. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci.
  9. Zielińska- Pisklal M. i Szeleszczuk Ł. Rumianek lekarski – dlaczego warto go mieć w domowej apteczce? Lek w Polsce. 2013, 23,9’13 (269).
  10. Dobros N. Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym. Post Fitoter. 2017, 18 (3): 215-222.
  11. EFSA pending claims- lawenda wąskolistna- oświadczenie zdrowotne „funkcjonalne”. http://www.oswiadczenia.eu/O/claim/2286.html. [Online] 
  12. Baj T. Kozłek lekarski w zaburzeniach snu. Aptekarz Polski. 2020, 42/20.
  13. EFSA pending claims- kozłek lekarski- oświadczenie zdrowotne „funkcjonalne”. http://www.oswiadczenia.eu/O/claim/2349.html. [Online]